Wpis z mikrobloga

Co oznacza rekordowo niski poziom Wisły?

1. Poziom zero na punkcie pomiarowym to nie dno rzeki
Poziom rzeki mierzy się przy pomocy łaty, czyli takiej dużej linijki, która ma skończoną długość. Przeciętny, normalny poziom rzeki powinien wypadać gdzieś pośrodku, a stany bardzo niskie i bardzo wysokie bliżej końców. Zwykle takie punkty pomiarowe wypadają na brzegach, tam gdzie można było łatę dobrze przymocować, a zatem nie są mocowane w najgłębszym miejscu, a zatem ich poziom 0 nie sięga do najniższego poziomu w rzece, bo wtedy łata by musiała mieć koniec zakopany w piasku metr albo i więcej.

Poziom 0 na wodowskazie to arbitralny punkt nad poziom morza wybrany dawno temu po to, aby można było ocenić zmianę poziomu między kolejnymi pomiarami, który jest dostępny do obserwacji i który powinien znajdować się poniżej wszystkich rocznych stanów. Najniższy punkt dna na tym samym odcinku często wypada głębiej, oraz z roku na rok może się zmieniać ze względu na zmiany ilości piasku. Co za tym idzie poziom rzeki 10 cm nie oznacza, że można przejść rzekę nie mocząc kolan. Na odcinku mierzonym jak najbardziej są głębsze miejsca, jest nawet gdzie się utopić i niestety ludzie się już w tym roku w Wiśle topili. Jeśli Wisła osiągnie poziom 0 cm, to nie oznacza, że rzeka wyschła.

2. Ponieważ poziom zerowy jest arbitralny, rzeka może mieć ujemny stan
Zdarzają się takie sytuacje, ich pomiar stał się łatwiejszy wraz z wprowadzeniem elektronicznego pomiaru poziomu, sam zauważyłem taki pomiar kilka lat temu na Warcie. W danych na temat stacji Gusin powyżej Warszawy zapisane jest minimum dla tej stacji -4 cm osiągnięte w 2015 roku (obecnie poziom wynosi +4 cm)

3. Poziomy zero w różnych punktach pomiarowych są różne
Punkt pomiarowy Modlin, mierzący poziom w miejscu, gdzie Wisła łączy się z Narwią, ma dotychczasowy rekord najniższego poziomu 214 cm osiągnięty w 1933 roku. Obecny poziom jest rekordowo niski i wynosi 201 cm. Różnice między poziomami w kolejnych punktach na tej samej rzece nie mówią nam nic o tym, czy rzeką płynie więcej wody czy mniej. W punkcie Annopol Wisła ma poziom 167 cm (do rekordu brakuje 5 cm). Na kolejnym w dół rzeki, Puławy, 76 cm (do rekordu brakuje 3 cm). Ta różnica poziomów oczywiście nie oznacza, że połowa wody rzecznej gdzieś wsiąka po drodze.

4. Na poziom rzeki wpływa poziom dna, który ulega zmianom w czasie
Ten problem powoduje, że porównywanie stanu rzeki w roku 2025 z poziomami w powiedzmy 1965 może nie być miarodajne, jeśli erozja obniżyła poziom dna a wysokość poziomu 0 na łacie pomiarowej się nie zmieniła. I niestety to następuje w wielu miejscach na Wiśle, która była i często jest nadal wykorzystywana jako tanie źródło piasku. Także praktyka prostowania rzeki, umacnianie brzegów, zmiany w rozbudowie ostróg, mechaniczne pogłębianie rzeki i budowle hydrotechniczne wpływają na szybkość erozji dna.

Znanym przykładem jest pogłębienie Wisły poniżej zapory we Włocławku ze względu na energię nadawaną wodzie podczas spadku. Zwiększona erozja zaczęła wymywać z dna piasek i glinę i obniżyła poziom dna, za czym poszło obniżenie stanu średniego. Tuż za zaporą obniżenie poziomu przekroczyło metr, przez co wybudowana obok zapory przepławka dla ryb nie sięga do wody i nie funkcjonuje. Proces erozji rozchodził się stopniowo w dół rzeki dochodząc do okolic Malborka, trzeba było przez to obniżać instalacje nadrzeczne w Toruniu, pogłębić dno portów rzecznych i wzmocnić brzegi, które zrobiły się wysokie i podatne na osunięcia.

W rejonie Warszawy wybieranie piasku z koryta też spowodowało obniżenie poziomu dna, choć nie takie duże ze względu na twardą glinę. Dlatego obecny rekordowo niski poziom wody nie stanowi rekordowo niskiego przepływu. Minimalny zanotowany przepływ wody w Warszawie wynosił 153 m3/s a obecnie korytem spływa 162 m3/s. Jak także przepływ stanie się niższy od minimalnego, będzie można mówić, że w rzece jest rekordowo mało wody.
Zwracają na to uwagę hydrolodzy ale ten przekaz słabo się przebija
https://tvn24.pl/tvnwarszawa/wawer/warszawa-niski-poziom-wody-w-wisle-ekspert-o-przyczynach-st8615731

Z tego powodu porównywanie poziomów minimalnych teraz i przed kilkudziesięcioma laty nie jest łatwe. Poziom rzeki 10 cm na wysokości Śródmieścia w 2025 roku może być odpowiednikiem poziomu 30 cm w 1970. Siłą rzeczy coraz łatwiej jest osiągnąć rekordowo niski poziom. Czasem, w uzasadnionych przypadkach, poziom zerowy w punkcie jest zmieniany. Na przykład kilkanaście lat temu podwyższono ławę na Krznie w Malowej Górze; prawdopodobnie ze względu na zapadanie betonowej podstawy łaty oraz nanoszenie mułu koło ujścia do Bugu wodowskaz zaczął prawie cały rok pokazywać przekroczenie poziomu alarmowego.

#wisla #hydrologia #susza
  • 2
  • Odpowiedz
  • Otrzymuj powiadomienia
    o nowych komentarzach

  • 1
@KubaGrom: Oraz oczywiście punkt 5
Poziomy wody w zbiornikach na Wiśle są wyjątkowo niskie
Zbiorniki na Wiśle powyżej Warszawy mają wyjątkowo niski poziom i nie da się wytłumaczyć niżówki w Warszawie tym, że woda jest gromadzona gdzieś wyżej. Wisła ma akurat bardzo mało zbiorników. Wiele osób jest zaskoczonych, że między Krakowem a Warszawą nie ma ani jednego. Na Wiśle najbliższym jest dopiero jezioro Goczałkowice jeszcze na Śląsku, 500 km powyżej
  • Odpowiedz