Jak wykonywano rzeźby w technice chryzelefantyny? Jest to technika w k... (@matt881)

Jak wykonywano rzeźby w technice chryzelefantyny? Jest to technika w której wykorzystuje się złoto i kość słoniową. W tej technice wykonano Atenę z Partenonu oraz starożytny cud świata - posąg Zeusa w Olimpii, obydwa dzieła autorstwa Fidiasza. Ciekawił mnie temat wykonania tych rzeźb i po dłuższym poszukiwaniu przedstawiam kilka ciekawostek.

Cały posąg składa się z drewnianego szkieletu i do takiego stelażu zostały przymocowane wszystkie materiały: kość, złoto, kamienie szlachetne itd.
Złote elementy prawdopodobnie wykonano albo odlewając je lub metodą młotkowania (najpierw rzeźbiono w drewnie model, a potem przykładając do modelu cienką blachę formowano ją poprzez uderzanie młotkiem).

I teraz najciekawsze: jak zrobiono ok. 12 metrowy posąg z kości słoniowej skoro cios słonia ma ok. 2 m długości i 9-11 cm średnicy (po środku)?
Mniejsze elementy (np. przedramię i dłoń) można wyrzeźbić i połączyć kołkami. A widoczne połączenia ukryć za pomocą złotej biżuterii (np. bransoleta). A jak wykonano większe fragmenty ciała? Fidiasz opracował metodę podobną do tworzenia forniru czyli cienkich płacht z drewna. Długie i wąskie cienkie paski kości słoniowej należało jednak uformować. Zanurzano więc kościowy fornir w zalewie octowej, po jednym dniu kość była na tyle miękka jak wosk pszczeli. Płachty rozpościerano na wspomniany wcześniej drewniany stelaż, następnie przykładano fragmentaryczne drewniane formy, które nadawały kształt np. fałd tkaniny, w którą była ubrana Atena. Żeby trochę przybliżyć temat - wyglądało to mniej więcej jak formowanie baranka wielkanocnego z masła. Fragmenty kości słoniowej, na której były przytwierdzone elementy ze złota musiały być wzmocnione kołkami lub klejem zwierzęcym (z ryb). Niedoskonałości były szlifowane skórą z rekina.

Zaskoczyło mnie to jak starożytni znali wiele technik i materiałów - tworzenie cienkich fornirów z kości, zmiękczanie kości w occie aby uformować ją jak plastelinę, znali również kleje oraz używali skóry ze stworzeń wodnych do szlifowania powierzchni - Pogromcy Mitów zajęli się kiedyś tym tematem - aczkolwiek użyli prawdopodobnie innego gatunku rekina.

W Nashville w USA w 1897 roku zbudowano wierną replikę w skali Partenonu - ok. 100 lat później dodano replikę posągu Ateny (na zdjęciu niżej skala posągu). Jednakże ta wersja jest tylko pozłacana i oczywiście nie zawiera kości słoniowej - wykonano ją z tynku i włókna szklanego.

Źródła: angielska wiki o Atenie (które posiłkuje się książką Kennetha Lapatina który badał temat chryzelefantyny) oraz ten film z Uniwersytetu w Pensylwanii.

#rzezba #sztuka #historia #gruparatowaniapoziomu #ciekawostkihistoryczne