2/30 Æcerbot - zaklęcie, a właściwie rytuał powiązany z przedchrześcijańskim kultem matki ziemi, odnotowany w staroangielskim manuskrypcie z XI wieku.

Æcerbot stosowano, aby zaradzić nieurodzajności pola. W trwający cały dzień obrzęd angażowano co najmniej kilka osób, a niekiedy może i całą wieś. W czasach, kiedy od zbiorów był uzależniony nie tylko dobrobyt, ale także - w sensie bardzo dosłownym - życie ludzi, wyjałowienie ziemi było poważnym problemem i zmniejszało szanse na przetrwaniePokaż całość

Od dziś na #apaturium seria krótszych wpisów - codziennie przez trzydzieści dni jedno zaklęcie ze średniowiecznych źródeł pisanych.

1/30 Na rojenie się pszczół - zaklęcie odnotowane w staroangielskim manuskrypcie, mające prawdopodobnie korzenie przedchrześcijańskie. Rojenie się pszczół i opuszczanie przez nie w tym czasie uli przysparzało (i nadal przysparza) pszczelarzom poważnych strat, więc nic dziwnego, że w dawnych czasach starano się zapobiegać temu zjawisku wszelkimi możliwymi sposobami - także magicznymi.

Według jednego zPokaż całość

Inkwizytor z obsesją i kobieta z charakterem - cz. 3

Poprzednie części tu i tu.

Helena trafiła do więzienia na początku października 1485 roku, wraz z kilkoma innymi miejscowymi kobietami. Wspominając jej przypadek w "Młocie na czarownice," Heinrich Kramer opisał ją jako kobietę rozpustną, mającą reputację lokalnej latawicy, która najpierw za pomocą czarów zemściła się na byłym kochanku i jego żonie - a potem uwiodła i przyczyniła się do śmierci pewnegoPokaż całość

Inkwizytor z obsesją i kobieta z charakterem - cz. 2.

Część 1

W październiku 1485 r. Heinrich Kramer zapisał nazwisko Heleny Scheuberin na pierwszym miejscu na liście oskarżonych. Zatrzymajmy się na moment przy pisaninie naszego inkwizytora - z fragmentów jego listów, pisanych m. in. do biskupa, można wywnioskować, że spotkanie z Heleną było dla niego doświadczeniem, oględnie mówiąc, wstrząsającym.

Przyjrzyjmy się tym fragmentom i zastanówmy się, co dokładnie mogło siedzieć w głowiePokaż całość

Inkwizytor z obsesją i kobieta z charakterem - cz. 1.

Zastanawialiście się kiedyś, co mogło zainspirować Heinricha Kramera - inkwizytora i autora niesławnego "Młota na czarownice" - do chwycenia za pióro i napisana dzieła, które odbiło się takim echem w historii kolejnych stuleci?

O ironio, miała w tym swój udział pewna niepokorna kobieta ( ͡° ͜ʖ ͡°)

Trochę pod wpływem wpisu Mirka @PucekLucek , postanowiłam odejść na momentPokaż całość

Łopatka prawdę ci powie - o nekromanckim wróżeniu z użyciem kości

W poprzednim wpisie pojawiła się wzmianka o średniowiecznym rytuale, do którego przeprowadzenia była potrzebna zwierzęca kość łopatkowa i w którym dodatkowo asystował magowi młody, niewinny chłopiec robiący za medium. Jak wyglądał wspomniany rytuał i o co w nim tak w ogóle chodziło?

Rytuał przeprowadzano w ciemnym pomieszczeniu. Nekromanta najpierw namaszczał oliwą baranią kość łopatkową (prawą), a potem kładł ją pod rękojeściąPokaż całość

Szkielety, które mówią - i które (być może) do mówienia zmuszano

Ślady średniowiecznych praktyk magicznych związanych z #nekromancja są w pojedynczych przypadkach uchwytne w pochówkach badanych przez archeologów. Są to ślady niełatwe w interpretacji, ale są przy tym niezmiernie interesujące. Mogą one wskazywać m. in. na to, że przed setkami lat ktoś próbował za pomocą magii zmusić zwłoki danej osoby do mówienia (o tym, z jakich powodów w średniowieczu próbowano sobie ucinaćPokaż całość

Uciekający bochenek i inne sztuczki z rtęcią

Średniowieczna #magia w swojej bardziej alchemicznej wersji bywała wykorzystywana w różnego rodzaju pokazowych sztuczkach, z których część została spisana i przetrwała do naszych czasów. Jedną z substancji używanych w takich sztuczkach była rtęć, która z uwagi na swoje właściwości i podobieństwo do srebra wydawała się szczególnie fascynować średniowiecznych eksperymentatorów. Miała ona np. sprawiać, że przedmioty nieożywione zaczynają się poruszać.

Kilka takich magicznych trików z wykorzystaniemPokaż całość

Nekromancja średniowieczna i ożywianie zmarłych - cz. 3. Widziadła, iluzje, duchy

Pod koniec ostatniego wpisu wspomniałam, że dla średniowiecznych nekromantów sztuka przywracania zmarłych do życia była w pewnym sensie kontrowersyjna. Niektóre zachowane grymuary, takie jak np. Liber Iuratus Honorii (XIV w.), tylko i wyłącznie wzmiankują ożywianie zmarłych i opisują je oględnie jako sztukę niegodną i "przeciwną Bogu", nie zawierając przy tym żadnych bardziej szczegółowych instrukcji. Wydaje się, że autorzy tego rodzaju tekstówPokaż całość

Nekromancja średniowieczna i ożywianie zmarłych - cz. 2. Pogawędki z ożywieńcami

W poprzednim wpisie wspomniałam o dość powszechnym w średniowieczu przekonaniu, że zmarli czasem powracają do świata żywych, porozumiewają się z nimi i przekazują im informacje na temat przeszłości, teraźniejszości lub przyszłości. Niektórzy byli podobno tak rozmowni, że nie trzeba było rozwiązywać im języka za pomocą #magia .

Jak wyglądały pogawędki ze zmarłymi? Poniżej dwie historie wyciągnięte ze źródeł pisanych ‒ dotyczącychPokaż całość

Nekromancja średniowieczna i ożywianie zmarłych - cz. 1. Żywi wobec zmarłych, zmarli wobec żywych

Zaczyna się wiosna, wszystko budzi się do życia i spod ziemi wychodzi ( ͡° ͜ʖ ͡°) - zatem od dziś wpisy będą o właściwej średniowiecznej #nekromancja , a więc o sztuce ożywiania zmarłych. Na początek jednak, wprowadzenie do tematu i garść informacji o tym, w jakich okolicznościach w średniowieczu zmarły mógł w ogóle powrócićPokaż całość

Spis treści średniowiecznego podręcznika magicznego

Patrząc na spisy treści średniowiecznych grymuarów, można dowiedzieć się ciekawych rzeczy nie tylko o samych praktykach magicznych, ale także o pragnieniach i potrzebach osób parających się magią w tamtych czasach. Poniżej spis eksperymentów magicznych zawartych w tzw. Grymuarze z Monachium (Liber incantationum, exorcismorum et fascinationum variarum), XV wiek:

1. Na poznanie sztuk wyzwolonych.

2. Na spowodowanie utraty zmysłów u dowolnej osoby.

3. Na wzbudzenie miłości

Pokaż całość

Duchowieństwo średniowieczne i nekromancja, cz. 2: błędy młodości

Niedouczony, niecierpliwy i żądny wrażeń uczeń to przekleństwo każdego mistrza - a to dorwie się taki do jakiejś zakazanej księgi, a to wykradnie jakiś magiczny artefakt, a to znowu zamieni się przez przypadek w kurczaka lub przyzwie Wielkiego Przedwiecznego.

Średniowieczni młodzi adepci #magia i #nekromancja również przejawiali niezdrową tendencję do pakowania się w kłopoty. Jeśli wierzyć źródłom pisanym, konsekwencje ich wybryków bywały równie spektakularne,Pokaż całość

Sigillum Doornenburgensis - unikatowe znalezisko pieczęci magicznej

W kontekście badań nad średniowieczną magią rytualną, niezmiernie rzadko wspominane są znaleziska archeologiczne. Niestety, charakter praktyk magicznych typu #nekromancja działa na niekorzyść archeologów - magiczne akcesoria bywały często niszczone, o czym wspominają źródła pisane. Kolejnym problemem jest fakt, że archeolodzy niejednokrotnie nie mają świadomości tego, że podczas badań mogą natknąć się na przedmioty związane ze średniowiecznymi praktykami magicznymi ¯\(ツ)_/¯

Podobne podejście mieli początkowoPokaż całość

Księgi w ogniu

O paleniu ksiąg magicznych w średniowieczu można by napisać dużo, ale na samym początku warto zaznaczyć, że w dobie średniowiecza księgi płonęły częściej niż ludzie. Nie były to jeszcze czasy, kiedy byle podejrzenie o uprawianie czarów mogło skończyć się skazaniem człowieka, względnie połowy wioski na śmierć - szaleństwo polowań na czarownice to dopiero epoka nowożytna.

Ale i tak było ciekawie ( ͡° ͜ʖ ͡°)

ŚredniowiecznePokaż całość

Zaczarowane pończochy biskupa Trewiru

W nawiązaniu do mojego ostatniego wpisu na #nekromancja i #apaturium , dziś kolejna średniowieczna historia magiczna z nutką magii miłosnej (powiedzmy...).

Zgodnie z notatką kronikarza, żyjący w XI wieku Poppo von Babenberg, biskup Trewiru, zamówił pewnego dnia wykonanie nowej pary caligae (czyli pończoch / nogawic liturgicznych). Zadanie zlecono pewnej młodej kanoniczce mieszkającej w pobliskim domu zakonnym. Po jakimś czasie biskup otrzymał nowe pończochy, być może nawet podobne doPokaż całość

Duchowieństwo średniowieczne i nekromancja, cz. 1: Kobiety

Wspominałam w poprzednich wpisach, że magią rytualną w średniowiecznej Europie (więcej o tym na tagu #nekromancja ) zajmowali się w dużej mierze duchowni.

W źródłach pisanych zachowało się sporo historii o nekromanckich wybrykach kleryków. W większości tych opowieści bohaterami są albo młodzi, niedoświadczeni duchowni, którzy z różnych względów zaczynają bawić się magią (i wpadają ostatecznie w kłopoty) – albo występni księża, którzy kierowani ambicją lubPokaż całość