23/30 Inskrypcja z puszki z Sigtuny - runiczna inskrypcja wyryta na miedzianej puszce z X-XI wieku, zapisana w stylu charakterystycznym dla poezji skaldycznej (tzw. dróttkvætt).

Puszka została przypadkowo odnaleziona w 1911 roku przez Fredrika Haglunda, który natknął się na nią podczas kopania w ogródku. Przedmiot znajdował się pierwotnie w pokrowcu z jakiegoś materiału organicznego, który niestety rozpadł się znalazcy w rękach i po którym nie pozostał żaden ślad. Ponadto Haglund zPokaż całość

22/30 Zaklęcie przeciwko zranieniu - lub przeciwko cierniowi, znane także jako "drugie zaklęcie z Mszału ze Stowe." Jest to jedno z trzech staroirlandzkich zaklęć leczniczych, które zapisano w średniowiecznym irlandzkim manuskrypcie datowanym na początek IX wieku.

Zaklęcie to miało na celu wyleczenie zranienia spowodowanego przez tkwiący w ciele pacjenta delc/delg - to słowo można przetłumaczyć jako cierń, ale także jako szpilkę, zapinkę, ostry paznokieć czy zaostrzony kołek:

Przeciwko cierniowi
WspaniałaPokaż całość

21/30 Na ból zęba - zaklęcie z elementami chrześcijańskiej modlitwy, zachowane w XIV-wiecznym zbiorze manuskryptów poświęconych m. in. lecznictwu. Aby zadziałało, należało je zapisać na skrawku pergaminu lub tkaniny, a następnie zawiązać wokół głowy cierpiącego na ból zęba pacjenta:

W mieście Aleksandrii spoczywa ciało Błogosławionej Apolonii, dziewicy i męczennicy, której zęby zostały wyrwane przez bezbożnych [ludzi]. I przez wstawiennictwo Błogosławionej Maryi i wszystkich świętych, i błogosławionej Apolonii, dziewicy i męczennicy, uwolnij, Panie,Pokaż całość

20/30 Na wykrycie złodzieja - w źródłach pisanych zachowało się sporo opisów średniowiecznych zaklęć, rytuałów i innych zabiegów magicznych mających na celu ochronę przed kradzieżą lub umożliwiających wykrycie złodzieja. Wśród nich znajduje się interesujący, niskobudżetowy rytuał odnotowany w niemieckim manuskrypcie z 1449 roku:

Przeciwko złodziejstwu. Spisz imiona wszystkich tych, których podejrzewasz [o dokonanie kradzieży] i udaj się do miejsca, gdzie jest płynąca woda, i weź [stamtąd] tyle kamyków, ile jest imion podejrzanych.Pokaż całość

19/30 Zaklęcie Dziewięciu Ziół - staroangielskie zaklęcie z ok. X wieku, znajdujące się w zbiorze anglosaskich receptur medycznych i modlitw znanym jako Lacnunga. Jest ono powiązane z przepisem na maść leczniczą na trudno gojące się, zainfekowane rany oraz na wszelkie zranienia, w których jest "trucizna" (np. po ukąszeniu jadowitego węża).

Dziewięć roślin wymienionych w recepturze to (prawdopodobnie, bo nie wszystkie można jednoznacznie zidentyfikować): bylica, babka, rzeżucha włochata, pokrzywa, chwastnica lub bukwica,Pokaż całość

18/30 Der Münchener Nachtsegen - średniowieczna inkantacja przeciwko elfom, zmorom i podobnym istotom wywołującym u człowieka różnego rodzaju dolegliwości, w tym problemy ze snem, nocne duszności i konwulsje. Została ona spisana w języku średnio-wysoko-niemieckim w manuskrypcie datowanym na ok. XIV wiek.

W pełnej wersji zaklęcie, przeznaczone do odmawiania wieczorem przez pójściem spać, jest dość długie. Najbardziej interesujący wydaje się jednak ten fragment, w którym wymieniono nie tylko jednego szkodliwego elfa-alba,Pokaż całość

17/30 "Zaklinam cię, elfie...," czyli amulet Rozmysła - kolejny amulet średniowieczny w formie kilkakrotnie złożonej, ołowianej blaszki z inskrypcją, odkryty podczas prac archeologicznych prowadzonych w okolicy grodziska Dřevíč (Czechy) w 2014 roku. Podobnie jak wspomniany w poprzednim wpisie amulet małego Tado, miał za zadanie chronić właściciela przed krzywdą ze strony demonicznej istoty - elfa.

Łacińska inskrypcja na amulecie zachowała się jedynie częściowo. Bezpieczne rozłożenie blaszki okazało się niemożliwe z uwagi na jejPokaż całość

16/30 Amulet małego Tado - w średniowieczu jedną z popularnych form amuletów była wielokrotnie złożona karteczka lub cieniutka, najczęściej ołowiana blaszka, na której zapisane było zaklęcie ochronne i którą właściciel musiał zawsze nosić przy sobie. Jeden z takich przedmiotów został odnaleziony podczas wykopalisk prowadzonych na średniowiecznym cmentarzu przy kościele Najświętszej Marii Panny w Halberstadt (Niemcy).

W grobie chłopca, zmarłego w 1. poł. XII stulecia w wieku około ośmiu lat, odkryto amulet zPokaż całość

15/30 Ærkriu w kolejnej odsłonie - w jednym z poprzednich wpisów została wspomniana sekwencja runiczna ærkriu, interpretowana jako zaklęcie ochronne i znana m. in. z kilku pierścieni runicznych.

Jeden z nich, odnaleziony ok. 1773 roku niedaleko Wału Hadriana w pobliżu Linstock Castle i datowany na VIII - X w., został opatrzony sekwencją wyróżniającą się spośród pozostałych. Pierścień został wykonany z jasnoczerwonego agatu, a wyryte na jego zewnętrznej powierzchni runy tworzą napis:Pokaż całość

14/30 Na diabelskie pokusy - staroangielska receptura zachowana w jednym ze średniowiecznych manuskryptów medycznych, zawierająca przepis na miksturę leczniczą z kilku gatunków ziół, piwa i wody święconej. Trudno powiedzieć, od jakich dokładnie "diabelskich pokus" miała ona uwalniać człowieka, ale z tekstu wynika, że postrzegano ten stan jako rodzaj choroby. Aby mikstura zadziałała, należało przedtem opatrzyć ją odpowiednim zaklęciem / modlitwą:

Napój przeciwko diabelskim pokusom. Rokitnik, por, łubin, rzodkiew, prawoślaz, koper, turzyca, bukwica.Pokaż całość

13/30 Italskie zaklęcie miłosne z woskową figurką - inne średniowieczne zaklęcie miłosne (...choć czy na pewno?) odnotowane w XV-wiecznym zbiorze rękopisów, który został wspomniany w poprzenim wpisie.

Tym razem do rzucenia uroku potrzebna była woskowa figurka i... krwawa ofiara (ꖘ⏏ꖘ) - na szczęście, tylko ze zwierzęcia. Sam rytuał jest trochę ponury i jest zakorzeniony w sięgającej czasów starożytnych tradycji magicznej, według której ukochanej osobie należy utrudnić życiePokaż całość

12/30 Italskie zaklęcie miłosne z kwadratem magicznym - jedno z kilku zaklęć miłosnych zapisanych w obszernej kolekcji średniowiecznych tekstów magicznych, znajdującej się w Biblioteca Laurenziana we Florencji i datowanej na ok. XV wiek.

Średniowieczne zaklęcia miłosne, podobnie jak większość tego typu zaklęć, wykorzystywały różnorodne komponenty - od dość niewinnych, takich jak karteczki z zaklęciami czy inne drobiazgi podrzucane ukochanej osobie, aż po bardziej krwawe, takie jak serce określonego zwierzęcia ofiarnego czy kroplePokaż całość

11/30 Zaklęcie przeciwko krasnoludowi - zaklęcie odnotowane w staroangielskim zbiorze tekstów medycznych i modlitw znanym jako Lacnunga, datowanym na ok. IX / X wiek.

Krasnoludy, podobnie jak inne magiczno-demoniczne istoty wspomniane przy okazji innego zaklęcia, bywały w średniowieczu obwiniane za wywoływanie różnych chorób u ludzi i zwierząt. W przypadku tego konkretnego zaklęcia krasnolud miał powodować u człowieka problemy ze snem, koszmary i prawdopodobnie też napady konwulsji, przypominając trochę nocną zmorę.Pokaż całość

10/30 Horoskop z Liber Alchandrei - średniowieczne horoskopy, tworzone w oparciu o położenie ciał niebieskich w chwili przyjścia człowieka na świat, same w sobie nie były zaklęciami. Niemniej przekonanie o ich prawdziwości mogło wywierać wpływ na życie niektórych ludzi, w szczególności u osób mocno podatnych na sugestię i mocno przekonanych o autorytecie badacza-astrologa.

Tego rodzaju samospełniająca się przepowiednia mogła mieć negatywny wpływ na życie człowieka - np. obniżać samoocenę u co wrażliwszych.Pokaż całość

9/30 Średniowieczne zaklęcie diagnostyczne - zaklęcie odnotowane w średniowiecznym zbiorze łacińskich i angielskich tekstów dotyczących lecznictwa, datowanym na ok. XIV - XV wiek. Umożliwiało ono błyskawiczną ocenę, czy rokowanie dla pacjenta jest pomyślne, czy niepomyślne, a do tego nie wymagało żadnych drogich komponentów:

Aby dowiedzieć się, czy chory człowiek przeżyje, czy umrze. Weź werbenę i trzymaj ją w swojej dłoni (przypuszczalnie w taki sposób, by chory nie mógł jej zauważyć) i podejdźPokaż całość

8/30 Klątwa z opactwa św. Marcjalisa w Limoges - przekleństwo odnotowane w księdze liturgicznej opactwa św. Marcjalisa, datowane na 2. poł. X wieku i skierowane przeciwko ludziom, którzy pustoszyli ziemie Kościoła w tamtejszej okolicy:

Oto informujemy was, bracia, że pewni źli ludzie niszczą ziemie należące do naszego pana, [świętego] Marcjalisa... Niech klątwa wszystkich świętych Pańskich spadnie na nich... Niech będą przeklęci w mieście. Niech będą przeklęci na polach. Niech będą przeklęci wewnątrzPokaż całość

7/30 Przeciwko Siedmiu Siostrom powodującym chorobę - średniowieczna inkantacja mająca chronić przed zachorowaniem na "dreszcze i febry". Została wymieniona m. in. w łacińskim manuskrypcie Codex Vaticanus Palatinus Latinus datowanym na X / XI wiek, ale jej inne wersje zachowały się także w kilku innych źródłach pisanych.

Inkantacja nawiązuje do sięgającej czasów pogańskich wiary w to, że choroby są powodowane przez złośliwe, niewidzialne istoty - elfy, które porażają ciało człowieka swoją magią lubPokaż całość

5/30 i 6/30 Drugie zaklęcie merseburskie - jedno z zaklęć będących ważnymi świadectwami kultury pogańskiej, zapisanych ok. IX-X wieku w manuskrypcie teologicznym z Fuldy w dialekcie frankońskim języka staro-wysoko-niemieckiego. Manuskrypt znajdował się w bibliotece kapituły katedralnej w Merseburgu, stąd nazwa.

Jest to zaklęcie na uzdrowienie chorej kończyny u konia. Podobnie jak pierwsze zaklęcie merseburskie, składa się ono z dwóch głównych części: z krótkiej historyjki rozgrywającej się w czasach mitycznych, której bohaterami sąPokaż całość

4/30 Zaklęcie z amuletu z Kvinneby - sekwencja runiczna wyryta na niewielkiej (ok. 5 cm), kwadratowej plakietce z metalu, datowanej na ok. XI wiek. Plakietka, przedziurawiona i pełniąca funkcję amuletu, została przypadkowo odnaleziona na podwórzu w miejscowości Södra Kvinneby na szwedzkiej wyspie Öland.

Sekwencja została wypisana tzw. bustrofedonem, czyli w uproszczeniu, jakby ktoś pole orał - pierwsza linijka od lewej do prawej, druga od prawej do lewej, trzecia znowu od lewejPokaż całość

3/30 Ærkriu - nieprzetłumaczalna sekwencja słów o znaczeniu magicznym, rozpoczynająca się od słowa ærkriu. Została wymieniona m. in. w Medicinale Anglicum, pochodzącym z około IX wieku staroangielskim manuskrypcie medycznym - ponadto jej fragmenty, zapisane pismem runicznym, zostały umieszczone na dwóch pierścieniach-amuletach z IX - X wieku: na pierścieniu z Bramham Moor i na złotym pierścieniu z Kingmoor.

Sekwencja ærkriu to rodzaj zaklęcia ochronnego lub uzdrawiającego, będącego magicznym remedium na krwotok.Pokaż całość