Wpis z mikrobloga

Dziś przedstawię jedną z bardziej wpływowych postaci we wczesnej paleontologii. Jako jedna z pierwszych przygotowała podwaliny pod sposoby, w jakie dziś badamy istoty wymarłe miliony lat temu. Przez niemal całe swoje życie stawiała czoła przeciwnościom losu i która należytego uznania doczekała dopiero po śmierci. Przed wami: Mary Anning.

Mary Anning, autor: Henry De la Beche, źródło fotografii: Wikipedia

Urodziła się 21 maja 1799, a zmarła w 9 marca 1847 roku i praktycznie całe życie spędziła w Lyme Regis, niewielkim mieście położonym na wybrzeżu południowej Anglii, nad zatoką Lyme Bay. Klify w tych okolicach są niezwykle bogate w skamieniałości z przełomu triasu i jury, co – jak za chwilę się przekonacie – pozwoliło rozwinąć jej skrzydła.

Mary przyszła na świat w biednej rodzinie jako jedno z dziesięciorga dzieci, jednak tylko ona i jej starszy brat Joseph dożyli pełnoletności. W miejscowy folklor wpisała się już, gdy miała zaledwie kilkanaście miesięcy. W czasie burzy zginęły trafione piorunem trzy kobiety, pod których była opieką, jednak dziewczynce nic się nie stało. Wielu miejscowych odczytało to jako cud (sami rodzice twierdzili, że mała rozkwitła po tym zdarzeniu).

Dzieciństwo Mary przypadało na wyjątkowo trudny okres dla biednej części angielskiego społeczeństwa. Wojny napoleońskie oraz inne konflikty w kontynentalnej Europie skutecznie ograniczyły handel, co skutkowało niedoborami żywności na Wyspach. W ciągu dwudziestu lat cena pszenicy uległa tam niemal potrojeniu.

Ichthyosaurus communis, jeden z okazów odkrytych przez Mary Anning, źródło: strona Muzeum Historii Naturalnej w Londynie

Dla podreperowania domowego budżetu ojciec Mary, Richard, zbierał skamieniałości i sprzedawał je turystom. W tamtych czasach miasteczko Lyme Regis było całkiem popularną miejscowością wypoczynkową, przynajmniej dla bogatszej części społeczeństwa. Wojny w Europie raczej odstraszały od kontynentalnych kurortów. Rodzina Anning nie była odosobniona w handlu skamieniałościami, wielu miejscowych sprzedawało te osobliwości (org. curios) pod wymyślnymi nazwami, np. amonity były nazywane “wężowymi kamieniami”. Richard często zabierał swoje dzieci na poszukiwanie skamieniałości i to od niego młoda Mary uczyła się podstaw fachu, który później przyniósł jej rozgłos.

Gdy Mary miała jedenaście lat, jej ojciec zmarł, zostawiając rodzinę bez środków do życia. Jej brat poszedł w ślady ojca i został stolarzem, jednak w momencie śmierci rodzica dopiero uczył się zawodu. Rodzeństwo Anning, wraz z matką, utrzymywało się z handlu skamieniałościami.

Zbieranie i kolekcjonowanie skamieniałości było całkiem modne w Anglii przełomu XVIII i XIX wieku. Anningowie dość szybko wyrośli na najlepszych poszukiwaczy skamieniałości w okolicy. Zazwyczaj ludzie piszący o Mary Anning skupiają się na niej samej, jednak jej matka, Molly, uczestniczyła w „skamieniałym” biznesie przynajmniej do 1825 roku, a jej brat Joseph do 1825, chociaż poświęcał rodzinnemu zajęciu coraz mniej czasu, gdyż zajmował się stolarką (w której zwyczajnie zarabiał więcej). Jednak to Mary dokonała najważniejszych odkryć i włożyła swój wkład w rozwój raczkującej jeszcze światowej paleontologii.

list zawierający szkic oraz opis skamieniałośći nienazwanego jeszcze wtedy Plesiosaurus dolichodeirus, Mary Anning 26 grudnia 1823 r. , źródło: Wikipedia

Handel skamieniałościami nie zapewniał jednak stałego dochodu i Anningom zdarzały się chude lata. W 1820 roku rodzina była tak biedna, że musiała sprzedać prawie wszystkie meble, by mieć za co żyć. Poruszony tą historią Thomas James Birch, znany wówczas historyk, a przy tym stały klient Anningów, doprowadził do aukcji charytatywnej w Londynie, na której zlicytowano skamieniałości znalezione przez Mary i jej rodzinę (także tych, które Birch wcześniej sam kupił). Pieniądze z aukcji pomogły Anningom stanąć na nogi. Innym jej efektem był rozgłos, jaki Anningowie, a zwłaszcza Mary, zyskali w środowisku geologicznym; na londyńskiej aukcji Bircha zjawiło się wielu prominentnych geologów, paleontologów i biologów nie tylko z Wielkiej Brytanii, ale także z Francji i Austrii.

Poszukiwanie skamieniałości nie było bezpiecznym zajęciem w Lyme Regis. W 1833 r. Mary ledwo uszła z życiem, gdy nagle część klifu osunęła się, grzebiąc jej psa, Traya, towarzyszącego jej na wielu wyprawach. Pomimo tego Mary dokonała wielu znaczących odkryć. Do najsłynniejszych należy niemal kompletny szkielet ichtiozaura, sławnego “rybojaszczura” Temnodontosaurus platyodon (którego czaszkę kilka miesięcy wcześniej odkrył Joseph) oraz również niemal kompletny szkielet plezjozaura (Plesiosaurus dolichodeirus).

Szczątki ichtiozaurów i plezjozaurów były znajdowane przez Mary jeszcze kilka razy. Innym jej znaczącym odkryciem był pierwszy pterozaur znaleziony poza granicami Niemiec – Dimorphodon macronyx (pierwotnie przypisany do rodzaju Pterodactylus). Mary odkryła też wiele dobrze zachowanych ryb (najsłynniejszą jest niezwykle dobrze zachowany okaz Dapedium politum), a także poczyniła obserwacje, które przyczyniły się do zrozumienia, czym tak naprawdę są koprolity.

szkic Mary Anning pierwszego odkrytego okazu Plesiosaurus dolichodeirus, źródło: MHN w Londynie

Mary Anning nie miał formalnego wykształcenia. W szkółce niedzielnej nauczyła się czytać i pisać, na czym skończyła swoją edukację. Jednak bystry umysł i upór pozwoliły jej na zdobycie niemałej wiedzy. Studiowała anatomię współczesnych zwierząt, by lepiej zrozumieć wygląd tych wymarłych. Czytała każdy tekst chociaż zahaczający o paleontologię czy geologię, który wpadł w jej ręce. Mozolnie przepisywała całe traktaty, a nawet książki, do których miała dostęp głównie poprzez co bogatszych i bardziej wykształconych klientów. Do tych kopii nierzadko dopisywała później własne uwagi i obserwacje. Mary miała zwyczaj szkicować skamieniałości przed ich wydobyciem, co później stało się standardem (chociaż dziś zwyczajnie używa się fotografii) – ułożenie skamieniałych kości w skale może dostarczyć informacji o tym, jak dane zwierzę żyło i umarło. Muszę przyznać, że dociekliwość i nieustępliwość w naukowym podejściu do skamieniałości Mary wywarły na mnie największe wrażenie.

Anning długo wyrabiała sobie nazwisko. Pod koniec życia była już sławna w geologicznych i paleontologicznych środowiskach, jednak do końca jej dni nie uznano jej zasług w pełni. Jako uboga kobieta, w dodatku będąca kongregacjonalistką (kongrecjonalizm to odłam chrześcijaństwa, który jest mniejszością w anglikańskiej Wielkiej Brytanii) nie miała wstępu do poważnych instytucji naukowych. Zresztą do tych mniej prominentnych także nie.

Mary nie była wspomniana w opisie niemal żadnego stworzenia, które odkryła, a to pomijanie powodowało u niej rozgoryczenie, o czym wspominała w listach. Pod koniec życia dorobiła się pewnego uznania, doczekała się nawet niewielkiej renty od Brytyjskiego Stowarzyszenia Naukowego. Wiedza i doświadczenie Anning były na tyle duże, że najsłynniejsi ówcześni geolodzy i paleontolodzy prosili ją pomoc, komentarz lub ocenę swoich prac – na przykład Louis Agassiz czy Charles Lyell, którzy na stałe zapisali się na kartach historii nauki.

Duria Antiquior, obraz namalował w 1830 roku geolog Henry De la Beche, bazując na skamieniałościach odkrytych przez M. Anning. Jest to najwcześniejsze przedstawienie wymarłych stworzeń w ich naturalnym środowisku. De la Beche sprzedawał odbitki obrazu i zarobione w ten sposób pieniądze przekazywał Mary, źródło fotografii: Wikipedia

Mary zmarła 9 marca 1847 roku z powodu raka, kilka miesięcy przed tym, nim uzyskała honorowe członkostwo w Londyńskim Towarzystwie Geologicznym. Jest jedną z postaci, które były moimi bohaterami w dzieciństwie i po prawdzie nadal imponuje mi pod wieloma względami. Za życia nie zyskała należnego uznania, jednak jej legenda jest żywa do dzisiaj. Na jej cześć nazwano kilka gatunków, w tym Ichthyosaurus anningae oraz Anningasaura lymense.

Duże podziękowania dla @Tiszka która dodała swoje trzy grosze oraz sprawiła, że ten tekst sporo zyskał na czytelności.

Źródła, na których się opierałem są na moim blogu. Wiecej treści paleo na fanpage'u.

Obraz na dole jest nieznanego autora i przedstawia Mary Anning oraz jej psa, Traya.

#paleontologiaboners - wpisy i ciekawostki paleontologiczne
#paleoart - to co wyżej + ładne obrazki z dinozaurami i mamutami

#paleontologia #ciekawostki #nauka #gruparatowaniapoziomu #historia
Prekambr - Dziś przedstawię jedną z bardziej wpływowych postaci we wczesnej paleontol...

źródło: comment_1583679395UWkRVKFsOHef1D1w40srFK.jpg

Pobierz
  • 15
@Djodak: Poobczajałem z ciekawości, bo w RDR2 nie grałem. Bardziej mi się skojarzyła z wojną o kości - dwóch typów pokłóciło się o, który z nich jest lepszym paleontologiem i odjaniepawlali grube imby (szpiegowanie, podkradanie i niszczenie znalezisk, podkładanie fałszywek, a legendy mówią nawet o ustawkach ich ekip na wykopaliskach). Oboje przepuścili na to rodzinne majątki i resztki RiGCz-u.

@BionicA: @lordgrievous: ()
@Prekambr: Ale dzięki zapałowi obu tych Panów odkryto wiele fajnych rzeczy ( ͡° ͜ʖ ͡°) w tym parę ikonicznych dziś gatunków

A propo obrazka Duria Antiquior to jest on wręcz zaskakująco rzetelny i poprawny nawet w świetle dzisiejszej wiedzy (nie licząc przesycenia go różnymi stworzeniami) no i wygląda bardzo estetycznie, w sam raz na okładkę książki o historii paleontologii ( ͡° ͜ʖ ͡°)