408 lat temu...

5 kwietnia 1614 roku w angielskiej kolonii Jamestown odbył się ślub Pocahontas i Johna Rolfe’a. Małżonkowie zamieszkali na plantacji Johna, gdzie dokładnie 9 miesięcy później przyszedł na świat ich syn Thomas.

Ślub bogatego Anglika i biednej „Dzikuski” odbił się szerokim echem w całej „Kompanii Wirgińskiej”, a jej właściciele postanowili wykorzystać to głośne wydarzenie do własnych celów. Mimo wielu akcji propagandowych, chętnych do osiedlania się w Ameryce było coraz mniej.Pokaż całość

716 lat temu...

23 sierpnia 1305 roku w Londynie odbyła się egzekucja szkockiego bohatera narodowego – Williama Wallace’a.

Proces na polecenie króla Anglii Edwarda I miał charakter czysto pokazowy i propagandowy, a jego wynik był już z góry przesądzony. Wyrok mógł być więc tylko jeden: tortury i śmierć!

Po odczytaniu wyroku William Wallace został przywiązany do kraty ciągniętej przez konie i zawleczony na miejsce egzekucji. Było to uważane za piętno zdrajcy. UżyciePokaż całość

407 lat temu…

21 sierpnia 1614 roku zmarła legendarna węgierska hrabina ELŻBIETA BATORY, nazywana często „krwawą hrabiną” lub „Wampirzycą z Transylwanii”. Cechować ją miała zarówno wielka uroda, jak i wielki sadyzm. Węgierska księżna na trwałe zapisała się w historii jako jedna z najkrwawszych kobiet Europy.

Kąpiele we krwi, torturowanie swoich służących, uprawianie czarnej magii, a w końcu proces i zamurowanie żywcem w komnacie swojego zamku - z tym Elżbieta Batory kojarzy sięPokaż całość

BESTIA Z GÉVAUDAN

W drugiej połowie XVIII wieku, we francuskiej prowincji Gévaudan, nieznane stworzenie dokonało 240 ataków na kobiety i dzieci. Bestialsko okaleczało ludzkie ciała a szczątki rozrzucało po okolicznych lasach i polach. Nawet interwencja samego króla Francji nie przynosiła rezultatu. Bestia z Gévaudan zabiła 112 osób.

Opisy bestii nie pasowały do żadnego znanego zwierzęcia, co zrodziło wiele spekulacji. Wieśniacy wierzyli, że był to wilkołak. Inni widzieli w tajemniczej bestii skrzyżowanie ogromnegoPokaż całość

JÓZEF CYPPEK – RZEŹNIK Z NIEBUSZEWA

Historia zapamiętała Józefa Cyppka jako wcielenie największego zła. Seryjny morderca i kanibal siał postrach na ulicach powojennego Szczecina. Jego ofiarami padały kobiety i dzieci. Mówiono później, że ten niepozorny dziwak i samotnik, z ludzkiego mięsa przyrządzał bigos, który sprzedawał na pobliskim straganie. I choć po krótkim śledztwie skazano go tylko za jedno morderstwo, opowieści o jego czynach szybko przeszły do legendy.

Ludzie przez długi czas szeptaliPokaż całość

KRYSTYNA SKARBEK - DIAMENTY, GRUŹLICA I NAGIE WOJSKO

Niezwykłe czyny Polki Krystyny Skarbek spowodowały, że już za życia stała się legendą. Przez wielu jest uznawana za najlepszego szpiega drugiej wojny światowej. Oficerowie wojskowi wstawali, gdy wchodziła do pokoju, a Churchill nazywał ją „swoim ulubionym szpiegiem”. Jej sposób bycia prowokował jednak wiele ożywionych dyskusji.

Podczas jednej prób przekroczenia polskiej granicy została aresztowana przez słowacki patrol. Policjanci przeszukali jej bagaże, znajdując dużą sumę pieniędzy,Pokaż całość

Podcast "W mroku historii":
KRZYSZTOF KOLUMB I ZAGŁADA INDIAN

Gdy Krzysztof Kolumb dopłynął do Nowego Świata, doszło do nagłego zderzenia dwóch całkowicie odmiennych kultur i cywilizacji. Spokojni i pokojowo nastawieni tubylcy spotkali aroganckich, okrutnych i żądnych złota Europejczyków. Gwałty, grabieże, wyzysk, zniszczenia oraz morderstwa – wszystko to działo się za przyzwoleniem człowieka, którego nazwisko przeszło do legendy.

Kim był ten człowiek, który dziś nierozerwalnie związany jest z odkryciem Ameryki? Skąd pochodził iPokaż całość

DIABŁY W WATYKANIE (część 2)

Od dwóch tysiącleci kolejni papieże stoją na czele Kościoła. Dziś wielu ludziom wydaje się, że wszyscy oni byli ludźmi starszymi, doświadczonymi w piastowaniu kościelnych stanowisk. Nie zawsze tak jednak bywało, a sam papieski urząd często można było po prostu kupić. Nie ma wątpliwości, że ich historia nie jest bez skazy.

I choć zdarzali się „Biskupi Rzymu”, do których nie można mieć żadnych zastrzeżeń, to jednak tych kilkuPokaż całość

DIABŁY W WATYKANIE (część 1)

Kościół katolicki przez całe stulecia czynił wiele, aby skutecznie zatuszować wszelkie grzeszne występki średniowiecznych papieży. Czasami się to udawało, czasami nie. Ich pontyfikaty cechowały się bujnym życiem erotycznym, pychą, nepotyzmem, sprzedażą stanowisk kościelnych, żądzą bogactwa lub krwawą walką o władzę.

Lista papieskich występków wydawała się nie mieć końca. Zanim nastał słynny okres hańbiących rządów Rodriga Borgii, czyli papieża Aleksandra VI, jego średniowieczni poprzednicy wcale nie byli lepsi...Pokaż całość

Czy wiecie, skąd wzięły się popularne dziś powiedzenia? Takie o "kocie w worku", "puszczaniu płazem" albo "udawaniu Greka"?

- "SMALIĆ CHOLEWKI" znaczy teraz tyle, co zalecać się do kogoś. Skąd to się wzięło? Przed laty porządny kawaler, który wybierał się w konkury, musiał mieć czyste, lśniące buty. Dobrym sposobem było opalanie obuwia nad ogniem, zwane smaleniem.

- O genezie zwrotu: "NIE KUPUJ KOTA W WORKU" może lepiej nie pamiętać... W średniowieczu kociePokaż całość

MARY ZWANA DYLIŻANSEM - PIONIERKA Z MONTANY

Mary „Dyliżans” Fields wpisana została w poczet bohaterów Dzikiego Zachodu, stając się nie tylko przykładem pionierskiego okiełznywania dzikich ostępów Montany, ale również symbolem łamania stereotypów, z których jako czarnoskóra kobieta wyłamywała się całkowicie.

Urodziła się jako niewolnica w stanie Tennessee około 1832 roku. Po wojnie secesyjnej osiadła w pionierskim miasteczku Cascade w Montanie, gdzie wiodła życie awanturniczki, kurierki, najemnego rewolwerowca i właścicielki „saloonu”. W 1895Pokaż całość

PRAWDZIWY BATMAN - HISTORIA WILLIAMA SMITHA

Batman to jeden z najbardziej znanych komiksowych bohaterów. Po raz pierwszy pojawił się w roku 1939 i szybko zaskarbił sobie sympatie wielu fanów. Mało kto jednak wie, że nie jest to postać wyłącznie fikcyjna. Pierwowzór Batmana istniał naprawdę, jednak znacznie różnił się od wizerunku, jaki wykreowało Hollywood. Nie posiadał muskulatury, młodego wieku i twarzy modela. Prawdziwy Człowiek-Nietoperz był starym, grubym i brodatym obrońcą sprawiedliwości na ulicachPokaż całość

POWSTANIE ŁÓDZKIE - ROBOTNICY KONTRA IMPERIUM

22 czerwca 1905 roku wybuchło pierwsze w historii Imperium Rosyjskiego powstanie, głównie polskich i żydowskich robotników, na terenie rozwijającej się w tym okresie Łodzi. Do historii przeszło pod nazwą "łódzkie" lub "czerwcowe". Zryw ten miał miejsce w ramach ogólnokrajowej Rewolucji 1905 roku.

Niezadowolenie społeczne, wynikające z przegranej wojny z Cesarstwem Japonii, głęboki kryzys gospodarczy, prawie czternastogodzinny dzień pracy (najwięcej w Europie) oraz bardzo niskie płace pogłębiłyPokaż całość

IRENA KRZYWICKA - NIEPOPRAWNA GORSZYCIELKA

Z jednej strony skandalistka, intelektualistka i gorszycielka, z drugiej oddana kochanka i kochająca matka. Taka była Irena Krzywicka – feministka, pisarka i publicystka, propagatorka wolnych związków i edukacji seksualnej. Urodzona w roku 1899 w spolonizowanej rodzinie żydowskiej i po śmierci ojca wychowana głównie przez matkę w duchu racjonalizmu i tolerancji. To ukształtowało jej charakter i sposób bycia.

Krzywicka uchodziła za kobietę niezwykle piękną. Ona sama często podkreślała,Pokaż całość

TRAGEDIA NA MOSKIEWSKICH ŁUŻNIKACH

20 października 1982 roku moskiewski Centralny Stadion Sportowy imienia Lenina na Łużnikach stał się miejscem największej sportowej tragedii w historii ZSRR.

Spartak Moskwa podejmował holenderski klub HFC Haarlem. Stawką meczu był awans do 1/8 Pucharu UEFA. Na mogącym wtedy pomieścić około 100 tysięcy widzów obiekcie zasiadło może 15 tysięcy kibiców. Decyzją władz zostały otwarte tylko sektory na wschodzie obiektu.

Tego dnia nasypało dużo śniegu, a temperatura spadła doPokaż całość

CHIŃSKI GENERAŁ I KSIĘŻNICZKA - RAZEM PRZEZ 1500 LAT

Na starożytnym cmentarzysku w północnych Chinach, w prowincji Shanxi, odkryto niedawno grób, w którym spoczywały dwa szkielety. Jak ustalili archeolodzy z Instytutu Archeologii Uniwersytetu w Taiyuan kości należą do generała Zhao Xin i jego żony Nee Liu. Stwierdzono to na podstawie inskrypcji na kawałku piaskowca, znalezionego w grobie. Wyryty w kamieniu napis zawierał także inne informacje na temat pary pochowanej w współnym grobie.Pokaż całość

HISTORIA WIĘZIENNYCH „PASIAKÓW”

Odzież w paski to słynny i legendarny już styl ubioru więźniów. Swoje istnienie zawdzięcza dwóm przyczynom. Pierwsza jest chyba najbardziej oczywista – tak ubranego więźnia łatwo zauważyć, jeśli uda mu się jakoś uciec z więzienia, a miejscowi szybko rozpoznają, że mają do czynienia właśnie z groźnym uciekinierem, a nie np. z turystą z innego kręgu kulturowego lub wędrownym artystą. Drugą przyczyną jest efekt psychologiczny – przymus noszenia jednakowego ubraniaPokaż całość

102 lata temu...

17 marca 1918 roku urodził się Józef Franczak ps. „Lalek”, wachmistrz Wojska Polskiego, później związany ze strukturami ZWZ i AK. Jest powszechnie uznawany za ostatniego członka i partyzanta polskiego podziemia niepodległościowego i antykomunistycznego, który poległ w walce z grupą operacyjną ZOMO/SB w październiku 1963, po 24 latach w zbrojnej konspiracji.

Kiedy kończyła się II wojna światowa, miał 27 lat. Nie złożył broni, ukrywał się 18 lat. Został zastrzelony 21Pokaż całość

ŁGAĆ JAK PIES, CZYLI ODSZCZEKIWANIE POD ŁAWĄ

Do dziś używane wyrażenie „odszczekać oszczerstwo” ugruntowane jest w dawnych instytucjach prawa karnego pod nazwą „odszczekiwania pod ławą”. Była to kara za oszczerstwo, czyli rzucenia potwarzy. Miało to związek z wyrażeniem staropolskim „łże, jak pies“, czyli porównaniem oszczerstwa danej osoby z wartością psiego szczekania.

Statut wiślicki z roku 1347 postanawia, że„matkę czyją, kto by naganił być nierządną i nie odwołałby zaraz, aniby tegoPokaż całość

CHARLES CALDWELL - PIERWSZY „CZARNY” UNIEWINNIONY ZA ZABÓJSTWO „BIAŁEGO”

Pod koniec lat 60. XIX wieku w USA narastała przemoc na tle rasowym. Ku Klux Klan każdego niemal dnia organizował liczne napady, pobicia, lincze i podpalenia. W samym tylko stanie Kentucky (w roku 1867) archiwa odnotowują 116 aktów przemocy, które zakończyły się śmiercią osób czarnoskórych z rąk członków Ku Klux Klanu.

Rok później postrzelony został czarnoskóry kowal Charles Caldwell, który urodził się jakoPokaż całość

80 lat temu…

5 marca 1940 roku Biuro Polityczne Komitetu Centralnego WKP(b) Związku Sowieckiego podjęło tajną uchwałę o wymordowaniu ponad 25 tysięcy Polaków uznanych za wrogów władzy sowieckiej.

Beria w piśmie do Stalina informował o „dużej liczbie byłych oficerów armii polskiej, byłych pracowników policji polskiej i organów wywiadu, członków nacjonalistycznych, kontrrewolucyjnych partii, członków ujawnionych kontrrewolucyjnych organizacji powstańczych, uciekinierów i in.”, którzy według jego oceny byli zatwardziałymi wrogami władzy sowieckiej, pełnymi nienawiściPokaż całość

93 lata temu...

26 lutego 1927 roku Ministerstwo Spraw Wewnętrznych RP wydało okólnik ogłaszający zmodyfikowaną wersję „Mazurka Dąbrowskiego” – popularnej pieśni patriotycznej powstałej w 1797 roku we Włoszech - oficjalnym hymnem narodowym.

W maju 1797 roku, po wydaniu przez gen. Jana Henryka Dąbrowskiego odezwy do rodaków, do Włoch przybywali Polacy, by służyć u boku Napoleona, który - jak wierzyli - pomoże im odzyskać utraconą ojczyznę. Do służby w Legionach zaciągnęło się wówczasPokaż całość

NOWA SZWECJA - ZAPOMNIANA AMERYKAŃSKA KOLONIA

W początkach XVII wieku Szwecja wkroczyła na scenę europejską jako potęga militarna. Zdecydowała się także włączyć w rywalizację kolonialną. W 1637 grupa szwedzkich oraz związanych z nimi holenderskich i niemieckich kupców utworzyło Kompanię Nowej Szwecji, której zamierzeniem było handel futrami i tytoniem. Pierwszym przedsięwzięciem Kompanii była wyprawa dwóch okrętów – Kalmar i Nyckel, pod dowództwem Petera Minuita. Minuit był wcześniej gubernatorem holenderskiej kolonii Nowa Holandia obejmującejPokaż całość

KATASTROFA KOLEJOWA W BARWAŁDZIE ŚREDNIM

24 listopada 1944 roku w miejscowości Barwałd Średni koło Wadowic, około godziny 15:30, doszło do największej katastrofy kolejowej w historii Polski. W katastrofie zginęło 130 osób, a 100 zostało rannych.

Z powodu uszkodzonego przez wojenną zawieruchę odcinka toru pomiędzy Kalwarią Zebrzydowską a Skawiną, pociąg relacji Zakopane-Kraków na stacji Kalwaria Zebrzydowska został skierowany okrężną drogą przez Wadowice i Skawinę. Dyżurny ruchu nie zorientował się, że tym samym toremPokaż całość

W MROKU HISTORII: KSIĄŻKA ROKU 2019

Literatura faktu od wielu lat cieszy się niesłabnącą popularnością wśród wszystkich miłośników historii. Lista poruszanych w nich tematów wydaje się być nieograniczona. W ubiegłym roku opublikowaliśmy recenzje pół setki tytułów. Jak to zwykle bywa – ich poziom okazał się bardzo zróżnicowany. Po które tytuły według nas warto sięgnąć?

Po raz pierwszy przedstawiamy Wam listędziesięciu najlepszych książek historycznych, wybranych spośród tych, których recenzje ukazały sięPokaż całość