[babisuk]

Zapraszamy na szesnaste wydanie #tygodnikneuropa; przypominamy, że Tygodnik Neuropa jest dostępny na zewnętrznej platformie - bardziej czytelny, przejrzysty, z możliwością komentowania, subskrypcji i otrzymywania najnowszych odcinków na email -> [[zapraszamy do wykopania znaleziska]](https://www.wykop.pl/link/5965215/to-z-francuskim-islamo-lewactwem-uwieziona-ksiezniczka-oraz-sonda-na-marsie/) <-- Kopnij najlepszy kątęt wypoczanu ( ͡° ͜ʖ ͡°)

[[Tygodnik.Neuropa.pl]](https://tygodnik.neuropa.pl/) - wpisy będą publikowane również na wykopie, jednak serdecznie zapraszamy na naszą stronę.
#tygodnikneuropa od #neuropa, bo #neuropainformuje

Skoro wróciliście już z kina i byliście popływać na basenie, to pewnie chcecie poczytać o czymś innym niż to, jak szybko rząd przywróci nam obostrzenia pandemiczne albo dlaczego uniewinniono Donalda Trumpa. Zapraszamy do nadrobienia treści o tym, co działo się na świecie, bo ten nie zwalnia. Poniżej przedstawiamy selekcję najlepszych artykułów, które wpadły w nasze ręce w ubiegłym tygodniu.

Polska #polska #publicystyka
Pomimo łagodnego przejścia pierwszej fali koronawirusa Polska zamyka rok 2020 z niemal najgorszymi statystykami nadmiarowych zgonów/mieszkańca. Drugie miejsce w UE, tuż za Bułgarią. Dane zebrane z GUSu i Eurostatu przez Klub Jagielloński pokazują, że w porównaniu do średniej liczby zgonów za lata 2015-2019, w 2020 roku zmarło dodatkowo 75 tysięcy ludzi. Oficjalne dane mówią o tylko 30 tysiącach zgonach spowodowanych COViDem. Skąd ta różnica? I dlaczego to suma nadmiarowych zgonów jest najlepszą miarą zniszczeń dokonanych przez pandemię? [[Klub Jagielloński]](https://klubjagiellonski.pl/2021/02/08/polska-75000-zgonow/)

Platforma Obywatelska zmaga się z aborcją. Wywiad z Małgorzatą Kidawą-Błońską o tym, jak uciera się stanowisko największej partii opozycyjnej w sprawie przyznania kobietom prawa do podjęcia decyzji o dokonaniu ewentualnego zabiegu przerwania ciąży. Zespół roboczy proponuje dopisanie “czwartej przesłanki” umożliwiającej dokonanie aborcji – kobieta miałaby prawo do przerwania ciąży do 12 tygodnia po konsultacjach z dwoma specjalistami. Ale skrzydło konserwatywne PO odniosło się do tej propozycji z daleko posuniętą rezerwą. Koniec końców PO przyjęło stanowisko zaproponowane przez zespół. [[oko.press]](https://oko.press/platforma-spiera-sie-o-aborcje-kidawa-blonska-podzial-na-mezczyzn-i-kobiety-jest-wyrazny-rozmowa/)

Marcin Matczak jest znanym obrońcą demokratycznego państwa prawnego. Konsekwentnie krytykuje zamach Prawa i Sprawiedliwości na polską praworządność, który trwa już szósty rok oraz popularyzuje prawo wykładami na platformie Youtube (załączamy poniżej jeden). Teraz otrzymał od prezydenta Andrzeja Dudy nominację profesorską. Ale odmówił jej przyjęcia. Motywuje to tak: “Szczególnie teraz jestem zobowiązany pozostać wierny wartościom, które są bliskie każdemu prawnikowi: wierności Konstytucji i szacunkowi dla prawa. Pana działania w ostatnich latach były, niestety, zaprzeczeniem tych wartości. (...) Nie mogę pozwolić na to, aby uściśnięcie Pana dłoni zostało odebrane jako choćby cień akceptacji dla tych działań. To są sprawy absolutnie najważniejsze i mam nadzieję, że jako człowiek i prawnik Pan to rozumie, nawet jeśli jako polityk poszedł Pan na nieakceptowalne kompromisy”. Ponadto Matczak bierze w obronę naukowców, którym Duda od lat odmawia nominacji profesorskich. [[marcinmatczak]](http://marcinmatczak.pl/2021/02/17/apel-do-prezydenta-andrzeja-dudy-w-zwiazku-z-moja-nominacja-profesorska/)

Pisaliśmy wcześniej o procesie, jaki prof Engelking i Grabowski mieli wytoczony za książkę o Holokauście. Sąd I instancji uznał ich za winnych, co spotkało się oburzeniem środowiska naukowego nie tylko w Polsce. Tutaj jednak chcielibyśmy przypomnieć wywiad prof. Grabowskiego, w którym mówi o tym, dlaczego zajmuje się Zagładą oraz o tym, że nadal jest to bardzo trudny temat w naszym kraju. Dyskutując o wolności naukowej nie możemy zapominać, czemu ta wolność ma służyć i jakie tematy są niewygodne dla ludzi, którzy obecnie czują się na tyle silni, żeby z nią walczyć. [[Krytyka Polityczna]](https://krytykapolityczna.pl/kultura/historia/na-posterunku-rozmowa-prof-jan-grabowski/)

Europa #europa
Wywiad z dziennikarzem, który zrezygnował z pracy w węgierskim index w ramach protestu po zwolnieniu redaktora naczelnego. O budowaniu marki, położeniu ręki przez Fidesz na niezależności indexu oraz ogólnie o mediach na Węgrzech. [[Dwutygodnik]](https://www.dwutygodnik.com/artykul/9085-pozory-niezakloconej-wolnosci.html)

Premier Słowenii Janez Janša podąża za środkowoeuropejskimi trendami i atakuje wolność mediów. Janša, o którego sylwetce pisaliśmy w wydaniu 9., z Węgier czerpie nie tylko inspiracje, ale także otrzymuje pomoc zaprzyjaźnionych z Orbanem inwestorów. Dodatkowo regulacje prawne wprowadzane w kraju są argumentowane brakiem profesjonalizmu wśród dziennikarzy, a także nierównowagą w przekazie, który trzeba zbalansować. [[Onet]](https://wiadomosci.onet.pl/politico/premier-jansa-slowenia-idzie-sladem-wegier-i-polski-i-wydaje-wojne-wolnym-mediom/q98wnpz)

Plan zabezpieczenia wolności słowa na uniwersytetach – to nowy pomysł rządu brytyjskiego. Każda uczelnia, która korzysta z pieniędzy publicznych, będzie musiała się dostosować do nowych zasad. [[The Guardian]](https://www.theguardian.com/education/2021/feb/16/proposed-free-speech-law-will-make-english-universities-liable-for-breaches)

Francuskie ministerstwo uważa, że przez dominację skrajnie lewicowych poglądów w naukach miękkich naukowcy z innymi poglądami nie są dopuszczani do grantów, badań i pozycji akademickich. Głównym celem są tzw. “nauki postkolonialne i rasowe” oraz “synergia skrajnej lewicy z ekstremalnym islamem”. Podstawowy zarzut to to, że członkowie środowiska akademickiego przestali rozróżniać opinie i fakty, pracę naukową i aktywizm. Ta zapowiedź spotkała się ze zjadliwą odpowiedzią organizacji zrzeszającej uczelnie wyższe, które zarzucają ministerstwu że samo zajmuje się publicystyką a nie faktami. [[Politico]](https://www.politico.eu/article/french-minister-wants-inquiry-into-so-called-islamo-leftist-bias-in-academia/)

Francuskie Zgromadzenie Narodowe uchwaliło prawo wymierzone w islamski separatyzm i ekstremizm. Prawo zdecydowanie rozszerzy kompetencje państwa w obszarze działań stowarzyszeń religijnych, dzięki czemu będzie ono mogło zareagować, jeśli któraś z grup religijnych będzie nawoływać do nienawiści lub przemocy. Stowarzyszenia będą również musiały zobowiązać się do przestrzegania liberalnych wartości republikańskich, jeśli chcą otrzymywać wsparcie od państwa. [[France 24]](https://www.france24.com/en/france/20210216-french-mps-approve-bill-to-combat-islamist-extremism)

Sąd nakazał holenderskiemu rządowi znieść godzinę policyjną. Sędzia z Hagi uznał, że wprowadzenie godziny policyjnej nie było pilną koniecznością uzasadniającą pominięcie normalnego procesu legislacyjnego. [[Rzeczpospolita]](https://www.rp.pl/Koronawirus-SARS-CoV-2/210219566-Koronawirus-Holandia-Sad-nakazal-rzadowi-zniesc-godzine-policyjna.html), [[NL Times]](https://nltimes.nl/2021/02/16/curfew-must-scrapped-immediately-court-rules)

Szwecja nie jest członkiem NATO. Na czym swoje bezpieczeństwo opierają Szwedzi? Jak wygląda polityka bezpieczeństwa i obrony tego kraju? Podcast OSW pozwoli znaleźć Ci odpowiedzi na te pytania. [[Ośrodek Studiów Wschodnich @ Youtube]](https://www.youtube.com/watch?v=VdEcn4t5qgc)

14. lutego odbyły się w Kosowie przedterminowe wybory – trzecie w przeciągu ostatnich 4 lat. Zwycięska partia Vetëvendosje (VV, Samostanowienie) Albina Kurtiego miała na sztandarach głównie walkę z korupcją i kolesiostwem, a także potrzebę wewnętrznych reform. Partia osiągnęła sukces w wyniku zmęczenia społeczeństwa starymi partiami, zmobilizowania kobiet, młodych oraz diaspory. Czy ta spora zmiana na scenie politycznej będzie w stanie rzeczywiście zmienić Kosowo? [[Ośrodek Studiów Wschodnich]](https://www.osw.waw.pl/pl/publikacje/analizy/2021-02-15/wybory-w-kosowie-wymiana-elit-rzadzacych)

Rosyjska szczepionka Sputnik V została zarejestrowana w Rosji już w sierpniu 2020 roku. Sukces tak szybkiego stworzenia szczepionki miał stać się orężem politycznym Kremla. Dostawy do zaprzyjaźnionych państw, umacnianie pozycji w innych czy w końcu zarabianie miliardów na preparacie ratującym życie i gospodarkę. Jednak na drodze do sukcesu stają problemy z odpowiednią skalą produkcji – braki infrastrukturalne okazują się barierą trudną do przekroczenia. I choć w The Lancet opublikowano na początku 2021 roku badania potwierdzające wysoką skuteczność preparatu, to Rosja, tak jak Chiny, okazuje się niezdolna do rozwinięcia produkcji do odpowiedniej skali. Kto i czyim kosztem wygra światowy wyścig w covidowej dyplomacji? To się jeszcze okaże. [[Polski Instytut Spraw Międzynarodowych]](https://www.pism.pl/publikacje/Problemy_Rosji_w_wyscigu_szczepionkowym)

Bliski i Środkowy Wschód #bliskiwschod
Tureckie siły zbrojne podczas prowadzenia antykurdyjskiej operacji w północnym Iraku odnalazły w jaskini ciała 13 zamordowanych tureckich obywateli, porwanych w roku 2015 i 2016. Zostali oni straceni przez Partię Pracujących Kurdystanu. Erdoğan zapowiedział, że terroryści nigdzie nie mogą czuć się bezpieczni – ani w Iraku, ani w Syrii. Egzekucja uprowadzonych Turków najpewniej zostanie wykorzystana przez Turcję w naciskach na USA w sprawie ich relacji z Kurdami w północnej Syrii i dalszej ekspansji tureckich wpływów w tym kraju. [[Al Monitor]](https://www.al-monitor.com/pulse/originals/2021/02/turkey-iraq-iran-pkk-killing-13-captives-sinjar-operation.html), [[The Guardian]](https://www.theguardian.com/world/2021/feb/15/erdogan-lashes-out-at-us-over-deaths-of-hostages-held-by-pkk)

W północnym Iraku miał miejsce atak rakietowy na amerykańską bazę wojskową. Zginął jeden cywil. Ataku dokonały najpewniej szyickie milicje wspierane przez Iran. Jak na atak zareaguje Joe Biden i jego administracja? [[The Guardian]](https://www.theguardian.com/world/2021/feb/16/middle-east-biden-resumption-traditional-diplomacy-analysis)

W naszym piątym wydaniu informowaliśmy o zabójstwie irańskiego naukowca związanego z programem jądrowym, Mohsena Fahrizadeha. Dwa miesiące później The Jewish Chronicle odsłania kulisy operacji. Izraelski wywiad przemycił do Iranu zdalnie sterowane, ważące tonę działko. Przemycano je w częściach i zajęło to 8 miesięcy. Historia niczym z filmu. [[The Jewish Chronicle]](https://www.thejc.com/news/world/world-exclusive-truth-behind-killing-of-iran-nuclear-scientist-mohsen-fakhrizadeh-revealed-1.511653)

Księżniczka Latifa, córka szejka Dubaju, wiedzie życie odbiegające od wyobrażeń o bliskowschodnich dworach. Księżniczka próbowała uciec z kraju w 2018 roku. W akcji zaplanowanej i wspomaganej przez francuskiego biznesmena oraz instruktorkę sztuk walki najwięcej przeszkodzić mieli irańscy żołnierze. Próba ucieczki została udaremniona, a księżniczka ponownie trafiła do Dubaju. Opis tej ucieczki jest niczym wyjęty z filmu. Jednak na ten moment nie ma szczęśliwego zakończenia – księżniczka za pomocą przemyconego jej telefonu nagrała i przekazała nagranie. Mówi w nim, że żyje uwięziona w willi otoczonej przez policję. [[The Guardian]](https://www.theguardian.com/world/2021/feb/16/secret-videos-raise-fears-for-princess-latifa-forcibly-returned-to-dubai)

Azja #azja
W poniedziałek wznowiono protesty prodemokratyczne w Rangunie, największym mieście Mjanmy. To już dwa tygodnie od przejęcia władzy przez wojsko w wyniku zamachu stanu. Protesty trwają pomimo intensywnej obecności wojskowej, która spotęgowała obawy przed represjami. Transmisje na żywo udostępnione przez birmańskie media pokazały, że ludzie gromadzą się w różnych częściach Rangunu, ponieważ blokada Internetu wymuszona z dnia na dzień została zniesiona. [[Al-Dżazira]](https://www.aljazeera.com/news/2021/2/15/myanmar-protests-resume-internet-restored-as-military-circles)

Korea Południowa i jej potężne koncerny są mocno oparte o eksport swoich towarów. Zawirowania ostatnich kilku lat, takie jak choćby wojna handlowa USA-Chiny czy pogorszone relacje z USA czy Japonią mocno ją dotknęły. Z tego względu Korea prowadzi ekspansję w obszarze Azji Południowo-Wschodniej oraz w Indiach. Dynamicznie rosnące, chłonne i bogacące się gospodarki na południu Azji mają być przeciwwagą dla relacji handlowych z globalnymi gigantami. [[Polski Instytut Spraw Międzynarodowych]](https://www.pism.pl/publikacje/Rosnace_zaangazowanie_gospodarcze_Korei_Poludniowej_w_Azji_PoludniowoWschodniej)

Afryka #afryka
Światowa Organizacja Zdrowia zwróciła się do sześciu krajów afrykańskich o zwrócenie uwagi na możliwe infekcje wirusem Ebola. We wtorek zgłoszono nowe przypadki w Gwinei, a władze Demokratycznej Republiki Konga stwierdziły, że nowe infekcje były nawrotem poprzedniej epidemii. Gwinea ogłosiła istnienie nowego ogniska wirusa w niedzielę , podczas gdy Kongo potwierdziło w tym miesiącu cztery nowe przypadki. [[Reuters]](https://www.reuters.com/article/health-ebola-guinea-who/update-1-who-has-alerted-six-african-countries-after-ebola-outbreaks-idUSL8N2KM2Q4)

W wyniku pandemii kwota funduszy private equity zebranych dla afrykańskich start-upów spadła w 2020 roku o blisko 30% – wbrew trendowi z ostatnich trzech lat. Jednak według najnowszego raportu rocznego Partech Africa, afrykańskie start-upy odnotowały w zeszłym roku zwiększony wzrost. Liczba rund finansowania wzrosła ze 158 do 359 w ciągu jednego roku. Ten 44-procentowy wzrost jest dowodem trwałego zainteresowania private equity start-upami, pomimo wybuchu pandemii. [[The Africa Report]](https://www.theafricareport.com/65606/2020-was-a-strange-year-for-african-start-ups/)

Transformacja cyfrowa w krajach Afryki powoli staje się sceną geopolityczno-handlowej walki pomiędzy światowymi mocarstwami. Ponieważ wyścig o dominację nad zasobami gospodarczymi przyszłości nasila się, kraje afrykańskie będą musiały dokonywać wyborów uwzględniających ich interesy, zachowując równowagę między przystępną ceną technologii, standardami jakości i zasadami zarządzania Internetem, które odpowiednio chronią ich obywateli i gospodarkę. [[The Mail & Guardian]](https://mg.co.za/africa/2021-02-08-africas-digital-transformation-risks-becoming-trapped-in-geopolitical-competition/)

Ośmioro dzieci z Wybrzeża Kości Słoniowej oskarża o wykorzystanie ich do niewolniczej pracy globalne koncerny – Nestlé, Cargill, Barry Callebaut, Mars, Olam, Hershey oraz Mondelēz. To pierwszy tego typu proces, który będzie się toczył przed amerykańskim sądem. [[The Guardian]](https://www.theguardian.com/global-development/2021/feb/12/mars-nestle-and-hershey-to-face-landmark-child-slavery-lawsuit-in-us)

Libia od 10 lat znajduje się w kryzysie – po obaleniu pułkownika Kadafiego nie przyszedł pokój, lecz kolejne walki. Lokalne stronnictwa wspierane były w ostatnich latach przez obce państwa w często zadziwiających konfiguracjach. Obecnie pod nadzorem ONZ wybrano tymczasowe władze, które mają doprowadzić do wyborów na terenie całego kraju i formalnego zjednoczenia. I choć to pozorny sukces, to mało kto ma nadzieję, na trwałe rozwiązanie konfliktu. Może tym razem rzeczywistość zaskoczy Libijczyków w nietypowy, pozytywny sposób? [[Tygodnik Powszechny]](https://www.tygodnikpowszechny.pl/niepokojaca-tymczasowosc-166488)

Tak zwane obrzezanie kobiet, czyli okaleczanie żeńskich narządów płciowych, jest nadal masowo praktykowane w niektórych krajach, głównie w Afryce Północno-Wschodniej, ale nie tylko. Ostatnimi czasy Egipt podwyższył kary za przeprowadzanie takich “zabiegów”, a Sudan je zdelegalizował. Czy prawo wystarczy do porzucenia “obrzezania”? Skąd się jednak ono wzięło i czy można odnaleźć jakiś wspólny mianownik wśród grup, które je stosują? Czy i kiedy uda się tę haniebną praktykę wyeliminować? Odpowiada gościni Działu Zagranicznego dr Magdalena Pinker z Katedry Arabistyki i Islamistyki Wydziału Orientalistycznego UW. [[DziałZagraniczny @YouTube]](https://www.youtube.com/watch?v=qP3ehSjthZs)

Ameryka Łacińska #ameryki
Peru zmierza do wyborów prezydenckich w kwietniu po usunięciu prezydenta Vizcarra w październiku 2020 roku (o czym możecie więcej przeczytać w wydaniu 3.). Okazało się jednak, że zanim to się stało, ówczesny prezydent oraz część polityków z nim związanych przyjęli w tajemnicy szczepionkę na Covid-19. Wywołuje to ogromne oburzenie w kraju, zwłaszcza że wyszło na jaw, iż sekretne szczepienie polityków trwało dość długo i brali w tym udział politycy z różnych ugrupowań. [[CNN]](https://edition.cnn.com/2021/02/16/americas/peru-sinopharm-secret-vaccines-intl/index.html)

7 lutego odbyły się wybory prezydenckie w Ekwadorze, a wciąż nie jest pewne, kto przeszedł do drugiej tury. Spór dotyczy tego, który kandydat uzyskał drugie miejsce. Yaku Perez uzyskał o 0,05 punktu procentowego mniej głosów niż Guillermo Lasso i domagał się ponownego przeliczenia 6 milionów głosów. 17 lutego ciało odpowiadające za przeprowadzanie wyborów zdecydowało, że nie dojdzie do ponownego przeliczenia, a zwolennicy Pereza zapowiadają protesty. [[Al-Dżazira]](https://www.aljazeera.com/news/2021/2/17/ecuador-suspends-recount-in-presidential-polls)

Z półek sklepów w mieście Meksyk znikają powoli tampony. Nie wynika to jednak z pomysłów konserwatywnych polityków, tylko z chęci dbania o środowisko. Miasto zakazało sprzedaży jednorazowych produktów z plastiku i chociaż miało to przeciwdziałać jednorazowym kubkom czy talerzom zalegającym na śmietnikach, to jednak dotknęło także tampony z plastikowymi aplikatorami. [[Reuters]](https://www.reuters.com/article/us-mexico-environment-tampons/mexico-city-plastic-ban-causes-tampon-concerns-for-women-idUSKBN2AI1KL)

Ameryka Północna #usa
Miasto Nowy Jork pozywa Amazon zaraz po tym, jak Amazon pozwał miasto Nowy Jork. O co chodzi? O dbanie o zdrowie pracowników hubów przesyłkowych w czasie pandemii Covid-19. Prokuratorka Letitia James zarzuca firmie, że nie przestrzega zasad bezpieczeństwa ustalonych przez miasto, a Amazon uważa, że prawo federalne ma prymat nad regulacjami miejskimi. [[NPR]](https://www.npr.org/2021/02/17/968568042/new-york-sues-amazon-for-covid-19-workplace-safety-failures)

Kiedy atak zimy uderzył także w Teksas i w stanie zabrakło prądu, wielu komentatorów skupiło się na mówieniu o zawodności zielonej energii. Od polityków republikańskich, którzy publicznie propagują teorię spiskową QAnon, po dziennikarzy szanowanych periodyków jak Wall Street Journal – wszyscy oni skupiali się na zamarzniętych wiatrakach. Jak pewnie przeczuwacie, jest to błędna diagnoza – kopalne źródła energii, takie jak gaz ziemny, zawiodły dużo bardziej niż wiatraki. Chociaż najbardziej zawiedli teksańscy politycy, którzy nie przygotowali się na taką sytuację mimo wcześniejszych sygnałów ostrzegawczych. [[Gizmodo]](https://earther.gizmodo.com/the-real-reason-for-texas-rolling-blackouts-1846279110)

W Birmingham w Alabamie odbywa się obecnie bardzo ważne głosowanie. Pracownicy magazynu Amazon decydują, czy przystąpią do związku zawodowego. Amazon bardzo stara się, żeby związek zawodowy nie powstał. Zatrudnili specjalnego konsultanta, rozsyłają smsy pracownikom, a nawet zmienili cykl świateł przy magazynie żeby utrudnić pracę związkowcom zachęcającym do głosowania. [[The Intercept]](https://theintercept.com/2021/02/10/amazon-alabama-union-busting-koch/)

Oceania #oceania
Australia szykuje nowe prawo wycelowane w Google i Facebook. Prawo, które ma zapewnić wynagrodzenia dla lokalnych wydawców prasy. Reakcje gigantów są diametralnie różne. Google zapowiada podpisanie umów z lokalnymi firmami, a Facebook usuwa australijskie redakcje (chociaż nie tylko, oberwało się także instytucjom publicznym) ze swojej platformy. [[New York Times]](https://www.nytimes.com/2021/02/17/technology/facebook-google-australia-news.html)

O chińskich agresywnych poczynaniac