[Fennrir]

Choć ciężko uwierzyć to na tej fotografii jest Warszawa. Miasto które nie istnieje. Ale nie jest to wpis o Warszawie przedwojennej, Warszawa w 1939 też tak nie wyglądała - te zdjęcia pochodzą z 1858 roku. Fotograf Karol Beyer wykonał wtedy serię 12 fotografii z latarni ewangelickiego kościoła św.Trójcy, prawdopodobnie pierwszą na świecie panoramę miasta 360 stopni.

Poniższy widok jest w kierunku zachodnim, na pierwszym planie widać rozebrany w 1895r. Pałac Bielińskich/Łubieńskich, dalej stojący przy Marszałkowskiej Pałac Blocha i znajdującą się po drugiej stronie siedzibę państwowego Instytutu Dentystycznego (oba zniszczone podczas II WŚ), po lewej za nim zabudowania placu Grzybowskiego z których obecnie istnieje tylko kamienica Brenkina (znajdujący się przy tym placu kościół i reszta zachowanych kamienic powstały już po 1858 roku).
https://fotopolska.eu/390368,obiekt.html?map_z=19
https://www.warszawa1939.pl/obiekt/marszalkowska-154
https://www.warszawa1939.pl/obiekt/marszalkowska-151
https://fotopolska.eu/98471,obiekt.html?map_z=19

W środku zdjęcia przy ulicy Królewskiej stoi gmach giełdy (zniszczony podczas II WŚ), po prawej Ogród Saski, a w tle wzdłuż osi Saskiej ciągnie się Koszary Mirowskie z których większość została wyburzona pod budowę (istniejących do dziś) hal targowych, niemniej jednak widać wieżę obserwacyjną przy koszarach należących do Warszawskiej Straży Ogniowej i te akurat istnieją do dziś (choć samą wieżę rozebrano po wojnie), jeszcze dalej widać wieże kościoła pw. św. Karola Boromeusza
https://www.warszawa1939.pl/obiekt/gielda
https://www.warszawa1939.pl/obiekt/chlodna-3
https://www.warszawa1939.pl/obiekt/chlodna-boromeusz

Zdjęcia pochodzą ze zbiorów Muzeum Narodowego, w komentarzach więcej

#warszawa #architektura #fotografia #historia #ciekawostki

[Fennrir]

Zdjęcie w kierunku Ogrodu Saskiego. Widać kamieniczki przy ulicy Królewskiej z których większość wyburzono jeszcze na przełomie XIX/XXw. pod nowe, bardziej okazałe czynszówki. Ze znajdujących się tu budynków do 1939r. dotrwał jedynie gmach szkoły ewangelickiej i kamienica Chrzanowskiego (odpowiednio pierwsza i druga od prawej), zarówno nowa jak i stara zabudowa tej części ulicy wojny nie przetrwała z wyłączneniem skrzydła kamienicy Maksymiliana Gurewicza (Królewska 23) która została zbudowana w latach 1913-15 w miejscu

[Fennrir]

Na pierwszym planie widać wspomniany poprzednio budynek szkoły ewangelickiej, po prawej kamienica Królewska 17, przy której powstał później gmach Zachęty (została zniszczona podczas wojny, a ruiny rozebrano, obecnie znajduje się tam dobudowane północne skrzydło galerii). Kościół po lewej za Ogrodem Saskim jest pod wezwaniem św. Antoniego Padewskiego, po prawej w tle Sobór Świętej Trójcy, kościół katolicki przebudowany po powstaniu listopadowym na cerkiew prawosławną, obecna Katedra Polowa Wojska Polskiego
https://www.warszawa1939.pl/obiekt/krolewska-17
https://fotopolska.eu/66214,obiekt.html?map_z=19
https://fotopolska.eu/2747,obiekt.html?map_z=19

[Fennrir]

Kierunek północny: z przodu kamienice Królewska 17, po drugiej stronie ulicy Królewska 10 (kamienica Lesslów), rozebrana kamienica Królewska 8 rozebrana pod nowy budynek który uległ zniszczeniu we wrześniu 1939 i fragment kamienicy Malhomea, dalej nowoprzebudowany Pałac Saski i Pałac Brühla.
https://www.warszawa1939.pl/obiekt/krolewska-10
https://www.warszawa1939.pl/obiekt/krolewska-8
https://www.warszawa1939.pl/obiekt/krolewska-6
Cała ta zabudowa uległa zniszczeniu w czasie wojny, niemniej jednak zarówno Pałac Saski jak i Brühla oraz wspomniane trzy kamienice mają zostać odbudowane, zatem w przyszłości będzie można uzyskać

[Fennrir]

Plac Saski: zwraca uwagę pusty plac zamiast gmachu Zachęty, dalej widać wspomnianą kamienicę Malhomea, po prawej w miejscu obecnego Hotelu Victoria stoi kamienica Arndta rozebrana w 1867 pod budowę Pałacu Kronenberga (którego ruiny z kolei rozebrano w latach 60. XXw. w związku z planami budowy wspomnianego Hotelu)
https://www.warszawa1939.pl/obiekt/krolewska-
https://www.warszawa1939.pl/obiekt/malachowskiego-4-0

Przy samym placu widać niewyburzone jeszcze oficyny Pałacu Saskiego, widać już (zachowany do dziś) Hotel Europejski (bez obrzydliwej nadbudówki), niemniej jednak dokończony połowicznie,

[Fennrir]

Na pierwszym planie po lewej kamienica Arndta, po prawej kamienica Krasińskich rozebrana w 1907r. w związku z budową obecnej kamienicy Krasińskich. W tle zabudowa Krakowskiego przedmieścia i widok na Pragę która była wtedy jeszcze wioską i rozwinęła się dopiero po tym jak kilka lat po wykonaniu tych zdjęć powstał Dworzec Petersburski
https://www.warszawa1939.pl/obiekt/mazowiecka-20

[Fennrir]

Kamienica Krasińskich, po prawej widać fragment kamienicy przy Mazowieckiej 18 zburzonej w 1865 w związku budową ul. Berga (dzisiejsza Traugutta) prowadzącej z ul. Mazowieckiej do Krakowskiego Przedmieścia.
https://www.warszawa1939.pl/obiekt/mazowiecka-18-0
W tle Pałac Czapskich i Pałac Kazimierzowski

[Fennrir]

Widok w kierunku wschodnim: na pierwszym planie kamienica Mazowiecka 18, po prawej Kamienica Kosseckiego (zniszczona podczas II WŚ).
https://www.warszawa1939.pl/obiekt/mazowiecka-16
Na drugim planie uwieczniono ogród klasztorny i kościół św.Krzyża. Na prawo od kościoła widoczna kopuła Pałacu Staszica i Pałac Zamoyskich.
W miejscu ogrodów za kamienicami przy Mazowieckiej wybudowano potem (zachowany do dziś) gmach Banku Handlowego z 1870r. i kamienice (które zostały zniszczone podczas wojny, obecnie w tym miejscu znajduje się gmach Ministerstwa Finansów).

[Fennrir]

Na pierwszym planie widoczne: po lewej - Kamienica Kosseckiego, po prawej - nowowybudowany gmach Towarzystwa Kredytowego Ziemskiego w Królestwie Polskim (obecnie Państwowe Muzeum Etnograficzne). W tle ogród klasztorny za kościołem św. Krzyża, Pałac Zamoyskich i kopuła Pałacu Staszica.
https://www.warszawa1939.pl/obiekt/kredytowa-1

[Fennrir]

Widok w kierunku południowym ulicy Mazowieckiej - na pierwszym planie wspomniany gmach Towarzystwa Kredytowego Ziemskiego, nieco dalej za nim, pośrodku zdjęcia, widać zbudowaną w latach 1857-58 dwupiętrową kamienicę Mazowiecka 9 (istnieje nadal, choć podwyższona w latach 30.), dalej w tle po prawej Plac Warecki (późniejszy Plac Napoleona, obecnie Plac Powstańców Warszawy) i zabudowania Szpitala Dzieciątka Jezus rozebrane pod koniec XIX wieku
https://www.warszawa1939.pl/obiekt/mazowiecka-9
https://www.warszawa1939.pl/obiekt/napoleona-szpital
Szpalery drzew w tle prawdopodobnie znajdowały się wzdłuż Alei

[Fennrir]

Widok w kierunku ulicy Świętokrzyskiej i Alej Jerozolimskich. Zabudowę widoczną na tym zdjęciu ciężko określić gdyż do początku XX wieku te okolice zmieniły się jeszcze bardziej nie do poznania niż między 1939, a czasami współczesnymi, wyjątkiem jest widoczny daleko w tle Dworzec Wiedeński
https://fotopolska.eu/1164484,foto.html?o=b3041

[Fennrir]

Widok w kierunku ul.Nowopróżnej i pl.Zielonego (obecnie ul.Kredytowa i pl.Dąbrowskiego). Większość zabudowy okolic tego placu została zniszczona podczas wojny, ale ta widoczna na poniższym zdjęciu nie istniała już w międzywojniu gdyż ustąpiła miejsca bardziej okazałym budynkom takim jak kamienica Goldstanda, Herszego czy Pałac Szlenkierów. Wyjątki to będący na pierwszym planie Dom Parafii Ewangelicko-Augsburskiej (który w 1910r. został podwyższony i mocno przebudowany), oraz kamienice przy Marszałkowskiej, nr.149 po prawej zdjęcia, nr.143 w środku

[Rasteris]

Ostatnia pracownie miał przy Krakowskim Przedmieściu. Dziś w tym miejscu nie na żadnego budynku, przy Karowej, obok kościoła Wizytek. Z okna miał widok na plac saski. I dosć szybko zaczął. Sam wynalazek fotografii został ogłoszony w 1840 roku przez syna Daguerre'a. Daguerre i Niepce byli pionierami, wynalazek został ogłoszony po ich śmierci. Obok Bayera warto wspomnieć Brandla, też wczesnego dokumentalistę Warszawy.

[Piospi]

@Fennrir: ale Warszawa była kiedyś ładna, a potem przyszedł szwab i wszystko zniszczył :(

[Rasteris]

@Piospi: czy tak ładnie? Róznie było, najgorzej wygladało Stare Miasto.

[Fennrir]

@Piospi
To nie była jeszcze ta przedwojenna Warszawa tylko prowincjonalna i ona w dużej mierze już w 1939 nie istniała, w miejscach które obecnie są ścisłym centrum na tych zdjęciach widać drewniane chaty. Rozwój nastąpił głównie wraz z budową Dworca Wiedeńskiego i Petersburskiego, wtedy Warszawa stała się dosyć istotnym miastem gdzie zbiegały się tory w rozstawie zachodnim i wschodnim i tak jak kiedyś Aleje Jerozolimskie były na pograniczu miasta, tak potem wokół

[r4x4]

@Rasteris: Rynek na którym jest prowadzony handel i trochę zaniedbanych budynków. Nie no. Nie ma tragedii, szkoda że dzisiaj rynki miast zatraciły swoją pierwotną funkcję, bo po lekkim unowocześnieniu dalej byłyby świetnym miejscem i nie trzeba by się zastanawiać co zrobić z pustym placem, najczęściej wybetonowanym na którym nie ma absolutnie co robić, zwłaszcza latem jak będzie tam rozgrzana patelnia.

[Rasteris]

@r4x4: Stare Miasto było w opłakanym stanie. Tam mieszkali prawie najbiedniejsi. Najgorsza sytuacja była obok, na Rybakach, tam gdzie dziś są fontanny. Warszawa była też maksymalnie przeludniona. Wynikało to z rosyjskiego zakazu rozbudowy miasta w pobliże fortyfikacji wojskowych. A te były blisko, zobacz gdzie jest cytadela.

[haabero]

@Rasteris: była przeludniona a w mieście brakowało słońca i zieleni. Dopiero w39 doprowadzili bieżącą wodę na czerniaków XD

[Fennrir]

@haabero:
Czerniaków to była przed wojną niezła melina, wciąż głównie z drewnianą zabudową, przypomina się aż piosenka Grzesiuka:

U Bronki wstawa, jest dziś zabawa

Na Czerniakowskiej fajna klawa

Wszystkie cwaniaki Bronkę znają

I każdy z nią romanse rżnie

Podejrzaną dzielnicą tyle że żydowską była też dzielnica północna - Muranów i Nalewki. Wola/Mirów również nie były za ciekawe, choć bardziej industrialne, a niektóre kamienice wyglądały równie reprezentacyjnie co te w bogatych dzielnicach,

[ciasteczkowy_otwur]

Ktoś wie czemu niektóre domy mają tak upaćkane dachy na biało po krawędziach?