[Fennrir]

Choć ciężko uwierzyć to na tej fotografii jest Warszawa. Miasto które nie istnieje. Ale nie jest to wpis o Warszawie przedwojennej, Warszawa w 1939 też tak nie wyglądała - te zdjęcia pochodzą z 1858 roku. Fotograf Karol Beyer wykonał wtedy serię 12 fotografii z latarni ewangelickiego kościoła św.Trójcy, prawdopodobnie pierwszą na świecie panoramę miasta 360 stopni.

Poniższy widok jest w kierunku zachodnim, na pierwszym planie widać rozebrany w 1895r. Pałac Bielińskich/Łubieńskich, dalej stojący przy Marszałkowskiej Pałac Blocha i znajdującą się po drugiej stronie siedzibę państwowego Instytutu Dentystycznego (oba zniszczone podczas II WŚ), po lewej za nim zabudowania placu Grzybowskiego z których obecnie istnieje tylko kamienica Brenkina (znajdujący się przy tym placu kościół i reszta zachowanych kamienic powstały już po 1858 roku).
https://fotopolska.eu/390368,obiekt.html?map_z=19
https://www.warszawa1939.pl/obiekt/marszalkowska-154
https://www.warszawa1939.pl/obiekt/marszalkowska-151
https://fotopolska.eu/98471,obiekt.html?map_z=19

W środku zdjęcia przy ulicy Królewskiej stoi gmach giełdy (zniszczony podczas II WŚ), po prawej Ogród Saski, a w tle wzdłuż osi Saskiej ciągnie się Koszary Mirowskie z których większość została wyburzona pod budowę (istniejących do dziś) hal targowych, niemniej jednak widać wieżę obserwacyjną przy koszarach należących do Warszawskiej Straży Ogniowej i te akurat istnieją do dziś (choć samą wieżę rozebrano po wojnie), jeszcze dalej widać wieże kościoła pw. św. Karola Boromeusza
https://www.warszawa1939.pl/obiekt/gielda
https://www.warszawa1939.pl/obiekt/chlodna-3
https://www.warszawa1939.pl/obiekt/chlodna-boromeusz

Zdjęcia pochodzą ze zbiorów Muzeum Narodowego, w komentarzach więcej

#warszawa #architektura #fotografia #historia #ciekawostki

[Fennrir]

Zdjęcie w kierunku Ogrodu Saskiego. Widać kamieniczki przy ulicy Królewskiej z których większość wyburzono jeszcze na przełomie XIX/XXw. pod nowe, bardziej okazałe czynszówki. Ze znajdujących się tu budynków do 1939r. dotrwał jedynie gmach szkoły ewangelickiej i kamienica Chrzanowskiego (odpowiednio pierwsza i druga od prawej), zarówno nowa jak i stara zabudowa tej części ulicy wojny nie przetrwała z wyłączneniem skrzydła kamienicy Maksymiliana Gurewicza (Królewska 23) która została zbudowana w latach 1913-15 w miejscu

[Fennrir]

Na pierwszym planie widać wspomniany poprzednio budynek szkoły ewangelickiej, po prawej kamienica Królewska 17, przy której powstał później gmach Zachęty (została zniszczona podczas wojny, a ruiny rozebrano, obecnie znajduje się tam dobudowane północne skrzydło galerii). Kościół po lewej za Ogrodem Saskim jest pod wezwaniem św. Antoniego Padewskiego, po prawej w tle Sobór Świętej Trójcy, kościół katolicki przebudowany po powstaniu listopadowym na cerkiew prawosławną, obecna Katedra Polowa Wojska Polskiego
https://www.warszawa1939.pl/obiekt/krolewska-17
https://fotopolska.eu/66214,obiekt.html?map_z=19
https://fotopolska.eu/2747,obiekt.html?map_z=19

[Fennrir]

Kierunek północny: z przodu kamienice Królewska 17, po drugiej stronie ulicy Królewska 10 (kamienica Lesslów), rozebrana kamienica Królewska 8 rozebrana pod nowy budynek który uległ zniszczeniu we wrześniu 1939 i fragment kamienicy Malhomea, dalej nowoprzebudowany Pałac Saski i Pałac Brühla.
https://www.warszawa1939.pl/obiekt/krolewska-10
https://www.warszawa1939.pl/obiekt/krolewska-8
https://www.warszawa1939.pl/obiekt/krolewska-6
Cała ta zabudowa uległa zniszczeniu w czasie wojny, niemniej jednak zarówno Pałac Saski jak i Brühla oraz wspomniane trzy kamienice mają zostać odbudowane, zatem w przyszłości będzie można uzyskać

[Fennrir]

Plac Saski: zwraca uwagę pusty plac zamiast gmachu Zachęty, dalej widać wspomnianą kamienicę Malhomea, po prawej w miejscu obecnego Hotelu Victoria stoi kamienica Arndta rozebrana w 1867 pod budowę Pałacu Kronenberga (którego ruiny z kolei rozebrano w latach 60. XXw. w związku z planami budowy wspomnianego Hotelu)
https://www.warszawa1939.pl/obiekt/krolewska-
https://www.warszawa1939.pl/obiekt/malachowskiego-4-0

Przy samym placu widać niewyburzone jeszcze oficyny Pałacu Saskiego, widać już (zachowany do dziś) Hotel Europejski (bez obrzydliwej nadbudówki), niemniej jednak dokończony połowicznie, na drugiej połowie działki stał jeszcze Pałac Ogińskich. Natomiast brak gmachu Sądów Wojskowych, nadal stoją jeszcze Kuźnie Saskie
https://www.warszawa1939.pl/obiekt/europejski-a

[Fennrir]

Na pierwszym planie po lewej kamienica Arndta, po prawej kamienica Krasińskich rozebrana w 1907r. w związku z budową obecnej kamienicy Krasińskich. W tle zabudowa Krakowskiego przedmieścia i widok na Pragę która była wtedy jeszcze wioską i rozwinęła się dopiero po tym jak kilka lat po wykonaniu tych zdjęć powstał Dworzec Petersburski
https://www.warszawa1939.pl/obiekt/mazowiecka-20

[Fennrir]

Kamienica Krasińskich, po prawej widać fragment kamienicy przy Mazowieckiej 18 zburzonej w 1865 w związku budową ul. Berga (dzisiejsza Traugutta) prowadzącej z ul. Mazowieckiej do Krakowskiego Przedmieścia.
https://www.warszawa1939.pl/obiekt/mazowiecka-18-0
W tle Pałac Czapskich i Pałac Kazimierzowski

[Fennrir]

Widok w kierunku wschodnim: na pierwszym planie kamienica Mazowiecka 18, po prawej Kamienica Kosseckiego (zniszczona podczas II WŚ).
https://www.warszawa1939.pl/obiekt/mazowiecka-16
Na drugim planie uwieczniono ogród klasztorny i kościół św.Krzyża. Na prawo od kościoła widoczna kopuła Pałacu Staszica i Pałac Zamoyskich.
W miejscu ogrodów za kamienicami przy Mazowieckiej wybudowano potem (zachowany do dziś) gmach Banku Handlowego z 1870r. i kamienice (które zostały zniszczone podczas wojny, obecnie w tym miejscu znajduje się gmach Ministerstwa Finansów).

[Fennrir]

Na pierwszym planie widoczne: po lewej - Kamienica Kosseckiego, po prawej - nowowybudowany gmach Towarzystwa Kredytowego Ziemskiego w Królestwie Polskim (obecnie Państwowe Muzeum Etnograficzne). W tle ogród klasztorny za kościołem św. Krzyża, Pałac Zamoyskich i kopuła Pałacu Staszica.
https://www.warszawa1939.pl/obiekt/kredytowa-1

[Fennrir]

Widok w kierunku południowym ulicy Mazowieckiej - na pierwszym planie wspomniany gmach Towarzystwa Kredytowego Ziemskiego, nieco dalej za nim, pośrodku zdjęcia, widać zbudowaną w latach 1857-58 dwupiętrową kamienicę Mazowiecka 9 (istnieje nadal, choć podwyższona w latach 30.), dalej w tle po prawej Plac Warecki (późniejszy Plac Napoleona, obecnie Plac Powstańców Warszawy) i zabudowania Szpitala Dzieciątka Jezus rozebrane pod koniec XIX wieku
https://www.warszawa1939.pl/obiekt/mazowiecka-9
https://www.warszawa1939.pl/obiekt/napoleona-szpital
Szpalery drzew w tle prawdopodobnie znajdowały się wzdłuż Alei

[Fennrir]

Widok w kierunku ulicy Świętokrzyskiej i Alej Jerozolimskich. Zabudowę widoczną na tym zdjęciu ciężko określić gdyż do początku XX wieku te okolice zmieniły się jeszcze bardziej nie do poznania niż między 1939, a czasami współczesnymi, wyjątkiem jest widoczny daleko w tle Dworzec Wiedeński
https://fotopolska.eu/1164484,foto.html?o=b3041

[Fennrir]

Widok w kierunku ul.Nowopróżnej i pl.Zielonego (obecnie ul.Kredytowa i pl.Dąbrowskiego). Większość zabudowy okolic tego placu została zniszczona podczas wojny, ale ta widoczna na poniższym zdjęciu nie istniała już w międzywojniu gdyż ustąpiła miejsca bardziej okazałym budynkom takim jak kamienica Goldstanda, Herszego czy Pałac Szlenkierów. Wyjątki to będący na pierwszym planie Dom Parafii Ewangelicko-Augsburskiej (który w 1910r. został podwyższony i mocno przebudowany), oraz kamienice przy Marszałkowskiej, nr.149 po prawej zdjęcia, nr.143 w środku i znajdujący się po lewej od niej Pałac Pruszaka oraz widoczna na lewo obok niego stojąca tyłem kamienica numer 142 (która jednak została w międzywojniu zastąpiona nową kamienicą)
https://www.warszawa1939.pl/obiekt/kredytowa-4
https://www.warszawa1939.pl/obiekt/marszalkowska-149
https://www.warszawa1939.pl/obiekt/zielna-38
https://www.warszawa1939.pl/obiekt/marszalkowska-142-0

Jeszcze

[Rasteris]

Ostatnia pracownie miał przy Krakowskim Przedmieściu. Dziś w tym miejscu nie na żadnego budynku, przy Karowej, obok kościoła Wizytek. Z okna miał widok na plac saski. I dosć szybko zaczął. Sam wynalazek fotografii został ogłoszony w 1840 roku przez syna Daguerre'a. Daguerre i Niepce byli pionierami, wynalazek został ogłoszony po ich śmierci. Obok Bayera warto wspomnieć Brandla, też wczesnego dokumentalistę Warszawy.

[Piospi]

@Fennrir: ale Warszawa była kiedyś ładna, a potem przyszedł szwab i wszystko zniszczył :(

[Rasteris]

@Piospi: czy tak ładnie? Róznie było, najgorzej wygladało Stare Miasto.

[Fennrir]

@Piospi
To nie była jeszcze ta przedwojenna Warszawa tylko prowincjonalna i ona w dużej mierze już w 1939 nie istniała, w miejscach które obecnie są ścisłym centrum na tych zdjęciach widać drewniane chaty. Rozwój nastąpił głównie wraz z budową Dworca Wiedeńskiego i Petersburskiego, wtedy Warszawa stała się dosyć istotnym miastem gdzie zbiegały się tory w rozstawie zachodnim i wschodnim i tak jak kiedyś Aleje Jerozolimskie były na pograniczu miasta, tak potem

[r4x4]

@Rasteris: Rynek na którym jest prowadzony handel i trochę zaniedbanych budynków. Nie no. Nie ma tragedii, szkoda że dzisiaj rynki miast zatraciły swoją pierwotną funkcję, bo po lekkim unowocześnieniu dalej byłyby świetnym miejscem i nie trzeba by się zastanawiać co zrobić z pustym placem, najczęściej wybetonowanym na którym nie ma absolutnie co robić, zwłaszcza latem jak będzie tam rozgrzana patelnia.

[Rasteris]

@r4x4: Stare Miasto było w opłakanym stanie. Tam mieszkali prawie najbiedniejsi. Najgorsza sytuacja była obok, na Rybakach, tam gdzie dziś są fontanny. Warszawa była też maksymalnie przeludniona. Wynikało to z rosyjskiego zakazu rozbudowy miasta w pobliże fortyfikacji wojskowych. A te były blisko, zobacz gdzie jest cytadela.

[haabero]

@Rasteris: była przeludniona a w mieście brakowało słońca i zieleni. Dopiero w39 doprowadzili bieżącą wodę na czerniaków XD

[Fennrir]

@haabero:
Czerniaków to była przed wojną niezła melina, wciąż głównie z drewnianą zabudową, przypomina się aż piosenka Grzesiuka:

U Bronki wstawa, jest dziś zabawa

Na Czerniakowskiej fajna klawa

Wszystkie cwaniaki

[ciasteczkowy_otwur]

Ktoś wie czemu niektóre domy mają tak upaćkane dachy na biało po krawędziach?