[Apaturia]

28/30 Wið færstice - staroangielskie zaklęcie "przeciwko nagłemu lub gwałtownemu bólowi", odnotowane we wspomnianym już zbiorze rękopisów znanym jako Lacnunga. To jedno z najbardziej interesujących zaklęć anglosaskich, ponieważ zawiera zaskakująco bogate nawiązania do wierzeń przedchrześcijańskich oraz do istot znanych z pogańskich mitów i opowieści. Te istoty, w zaklęciu przedstawione jako zadające człowiekowi ból, to ða mihtigan wif - "możne kobiety," które być może należy utożsamiać z walkiriami lub wiedźmami; hægtessan - wieszczki, czarodziejki, być może też kojarzone z walkiriami / furiami; ēsa - Æsir, Asowie, a więc bogowie; oraz ylfa - ælfe, czyli elfy.

Aby uporać się z bólem, należało najpierw przygotować odwar z ziół: z wrotycza maruny, jasnoty purpurowej rosnącej w zbożu oraz babki, a następnie zagotować go w misce wypełnionej masłem. W uzyskanym w ten sposób mazidle zanurzano nóż i pocierano nim bolące miejsce. Towarzyszące całej procedurze zaklęcie można przetłumaczyć mniej więcej tak:

Były głośne, tak, głośne, gdy jechały nad kurhanami, były gwałtowne, gdy jechały przez ziemię / krainę. Osłoń się teraz tarczą, możesz przetrwać tę walkę. Wyjdź, maleńka włócznio, jeśli jest tu jakaś wewnątrz! Stało to pod / za tarczą, pod jasnobarwną / lekką tarczą, gdzie te możne kobiety rozstawiały w szyku swe moce i ciskały wrzeszczące włócznie. Wyślę inną z powrotem, lotną strzałę na wprost, w przeciwności. Wyjdź, maleńka włócznio, jeśliś jest tu wewnątrz! Usiadł rzemieślnik, wykuł nóż / noże; małe, jak bywają miecze, gwałtowna rana. Wyjdź, maleńka włócznio, jeśli miałabyś być tu wewnątrz! Usiadło sześciu rzemieślników, wykuło włócznie rzezi. Wyjdź na zewnątrz, włócznio, nie bądź wewnątrz, włócznio! Jeśli jest tu wewnątrz kawałek żelaza / mieczy, sprawa / uczynek hægtessan, musi się stopić. Jeśliś został postrzelony / tknięty bólem w skórę lub postrzelony / tknięty bólem w ciało, lub postrzelony / tknięty bólem w krew, lub postrzelony / tknięty bólem w kończynę (staw?), niech twe życie nigdy nie będzie ukrzywdzone. Czy był to postrzał / ból od ēse, czy był to postrzał / ból od ælfe, czy był to postrzał / ból od hægtessan, teraz chcę ci pomóc / pomogę ci. To dla ciebie jako lekarstwo na postrzał / ból od ēse, to dla ciebie jako lekarstwo na postrzał / ból od ælfe, to dla ciebie jako lekarstwo na postrzał / ból od hægtessan; pomogę ci. Poleć tam na szczyt góry. Bądź zdrowy, niech ci Pan pomoże. Potem weź nóż; zanurz go w płynie.

Zaklęcie ma leczyć gwałtowny ból ("postrzał"), którego przyczyną miały być ciskane przez magiczne istoty włócznie, tudzież inne ostrza - najczęściej wierzono, że takie ostrza są maleńkie, niewidzialne i nie pozostawiają po sobie śladów lub powodują tylko lekkie zaczerwienienie skóry. Przyczyną bólu miał być tkwiący w miejscu "postrzału" niewidzialny grocik lub fragment ostrza, z tego też powodu zaklęcie koncentruje się na jego wydobyciu z ciała pacjenta (Wyjdź, maleńka włócznio...) lub unieszkodliwieniu go w inny sposób (...musi się stopić).

Warto zwrócić uwagę, że szczególnie początek zaklęcia brzmi bardzo bojowo - wprowadza taki nastrój, jak gdyby pacjent i uzdrowiciel przygotowywali się do starcia z przeciwnikiem (Osłoń się teraz tarczą, możesz przetrwać tę walkę...). Podobny klimat mają też niektóre inne staroangielskie i staroirlandzkie zaklęcia uzdrawiające, np. zaklęcie z Mszału ze Stowe wspomniane w poprzednim wpisie, w którym mamy wątek "uderzania przeciwko chorobie."

Tekst w języku oryginalnym:

Hlūde wǣran hȳ lā hlūde ðā hȳ ofer þone hlǣw ridan
wǣran ānmōde ðā hȳ ofer land ridan
scyld ðū ðē nū þū ðysne nīð genesan mōte
ūt lȳtel spere gif hēr inne sīe
stōd under linde under lēohtum scylde
þǣr ðā mihtigan wīf hyra mægen berǣddon
⁊ hȳ gyllende gāras sændan
ic him ōðerne eft wille sændan
flēogende flāne forane tōgēanes
ūt lȳtel spere gif hit hēr inne sȳ
sæt smið slōh seax
lȳtel īserna wund swīðe
ūt lȳtel spere gif hēr inne sȳ
syx smiðas sǣtan wælspera worhtan
ūt spere næs in spere
gif hēr inne sȳ īsenes dǣl
hægtessan geweorc hit sceal gemyltan
gif ðū wǣre on fell scoten oððe wǣre on flǣsc scoten
oððe wǣre on blōd scoten
oððe wǣre on lið scoten nǣfre ne sȳ ðīn līf ātǣsed
gif hit wǣre ēsa gescot oððe hit wǣre ylfa gescot
oððe hit wǣre hægtessan gescot nū ic wille ðīn helpan
þis ðē tō bōte ēsa gescotes ðis ðē tō bōte ylfa gescotes
ðis ðē tō bōte hægtessan gescotes ic ðīn wille helpan
flēo [?MS fled] þǣr on fyrgenhǣfde
hāl westū helpe ðīn drihten
nim þonne þæt seax ādō on wǣtan

Ilustracja poniżej: fragment strony z manuskryptu z oryginalnym tekstem zaklęcia.

#apaturium #sredniowiecze #ciekawostki #ciekawostkihistoryczne #historia #gruparatowaniapoziomu #magia #medycyna #elfy

[Apaturia]

Conjuro! Przywołuję @KleKotka @Deathstroke @patrolss @nuj-ip @itrumirt @slownik @Aerthevizzt @HermesMarana @bananke @Blaskun @soniczka_spokojnegosnu @Majku_ @prezes_internetu @typzoszczednosciami96 @asmodeus666 @Frasad @Askaukalis @Takijiro @Pozdrozbiedronki @Lutniczek @Rzuku @T__S @axelek14 @konopiapolska @ismenka

Jeśli ktoś chce / nie chce być wołany, proszę dać znać w komentarzu ( ͡° ͜ʖ ͡°)

[Kowik]

@Apaturia: wołaj:)