[Odmien_Byc]

Samobójstwa jako fakt społeczny

Ponad 100 lat temu żył pewien francuski uczony i jeden z prekursorów socjologii - Émile Durkheim. Za główny cel socjologii stawiał badanie faktów społecznych, czyli takich aspektów życia społecznego, które kształtują działania jednostki. Fakty społeczne są według niego czymś więcej niż sumą działań pojedynczych osób - żyją własnym życiem i wpływają na społeczeństwo niezależnie od tego, czy społeczeństwu się to podoba. Obejmują zarówno szerokie i odległe kwestie jak gospodarka czy religia, jak i sprawy, które wydawałyby się stricte prywatne - na przykład samobójstwa.

Durkheim jako pierwszy spojrzał na samobójców socjologicznie, jak na uczestników faktu społecznego, który powinno tłumaczyć się innymi faktami społecznymi. Zauważył wzór: samobójstwa popełniają raczej mężczyźni niż kobiety, raczej katolicy niż protestanci (badania prowadzone we Francji), raczej bogaci niż biedni, raczej samotni niż w związku małżeńskim, raczej w trakcie kryzysów gospodarczych niż wojen. Różne społeczeństwa to różne wskaźniki, ale jeśli spojrzeć na jedno społeczeństwo, da się zauważyć wyraźną regularność w czasie.

Émile Durkheim oparł się na idei solidarności oraz dwóch typach więzi społecznej (integracji i regulacji) i wyróżnił cztery typy samobójstw.

1) Egoistyczne - oznacza niską integrację społeczną; jednostka nie przynależy do grupy lub więź z grupą spada/urywa się; katolicyzm czy małżeństwo chronią przed samobójstwami, gdyż zapewniają poczucie więzi, jednostka nie jest samotna i odizolowana; wojna powoduje podwyższenie integracji społecznej (wspólny wróg) i działa podobnie;

2) Anomiczne - wynika z braku regulacji w sytuacji, gdy na skutek gwałtownych zmian i zachwiania porządku następuje zanik norm; jednostka traci pewność, punkty odniesienia, burzy się jej równowaga między okolicznościami a pragnieniami; kryzys gospodarczy lub rozwód mogą wywołać taki stan;

3) Altruistyczne - oznaka przesadnej integracji; jednostka stawia dobro społeczeństwa ponad własne i jest gotowa oddać życie w imię “wyższego celu” (japońscy kamikaze czy islamscy zamachowcy); charakterystyczne dla społeczeństw tradycyjnych;

4) Fatalistyczne - oznaka nadmiernej regulacji społecznej; jednostka czuje bezsilność wobec społeczeństwa; Durkheim uważał je za współcześnie nieobecne, aczkolwiek moglibyśmy pewnie założyć, że w państwa totalitarnych byłoby to zjawisko odnotowane.

Badanie Durkheima nie jest idealne, zarzuca się mu zbyt dużą chęć stworzenia zbyt uniwersalnej klasyfikacji, odrzucenie pozaspołecznych czynników i branie pod uwagę tylko oficjalnych statystyk, niemniej jednak rzuca ono niezwykle ciekawe światło na pozycję człowieka w społeczeństwie. Pokazuje przede wszystkim, że nawet najbardziej osobiste akty jednostki mogą (i powinny) być interpretowane socjologicznie. No i oczywiście przypomina stare pytanie: czy nasze wybory są zawsze w pełni nasze?

[Konrad Durkheim]

______________________________
Nasz tag: #odmienbyc
[Nasz fp na fb](https://www.facebook.com/Odmień-Być-738481763205508/)
#socjologia #gruparatowaniapoziomu #filozofia #psychologia