Wpis z mikrobloga

Mireczki, dzisiaj w #maszprawo bardzo życiowy temat, czyli ujęcie obywatelskie sprawcy przestępstwa lub wykroczenia.

Po pierwsze, konieczne jest łączne spełnienie przesłanek z art. 243. k.p.k., zgodnie z którym: "każdy ma prawo ująć osobę na gorącym uczynku przestępstwa lub w pościgu podjętym bezpośrednio po popełnieniu przestępstwa, jeżeli zachodzi obawa ukrycia się tej osoby lub nie można ustalić jej tożsamości".

Jaki z tego wniosek? Złotówy łapiące gości z Ubera bez uprzedniej próby zapytania o imię i nazwisko kierowcy, po prostu łamią prawo.

Po drugie "zawsze się trochę (...)" bije, więc w niezbędnym zakresie można wykorzystać przymus bezpośredni. Warto jednak uważać bo nigdy nie wiadomo co zostanie uznane za niewspółmierny środek.

Po trzecie, mało znanym faktem jest, że obywatelskie ujęcie może dotyczyć również sprawcy wykroczenia, tak więc jeśli ktoś na Waszym osiedlu usilnie nie sprząta po psie, to możecie zareagować. Będzie zabawnie, ale zgodnie z prawem.

Po czwarte ująć można również osobę, która usiłuje popełnić przestępstwo lub wykroczenie (usiłowanie jest karalne w takich samych granicach jak sprawstwo).

Więcej informacji znajdziecie w nowym artykule na mojej stronie, do lektury którego bardzo zachęcam :-)

-------------
#maszprawo - z języka przepisów na język polski o często spotykanych problemach prawnych. Tag #maszprawo jest tagiem autorskim. Jeśli masz pytanie do mnie wołaj mnie @LaudatorLibertatis lub użyj tagu #prawo.
-------------

Poprzednie wpisy:
1. Wzór umowy kupna sprzedaży samochodu zabezpieczający interesy kupującego.
2. Zmiany w prawie konsumenckim po 25.12.2014 r.
3. Konieczność spisywania umowy pożyczki przy pożyczaniu kwoty powyżej 500 zł.
4. Możliwość reklamowania wadliwego towaru nawet jeśli nie mamy paragonu.
5. Jak rozwiązać umowę powołując się na błędne przekonanie co do właściwości przedmiotu sprzedaży lub innych co do innych elementów stosunku prawnego.
6. Poradnik kupującego przez Internet. Część I: Jak zweryfikować kontrahenta?
7. Zakłócanie ciszy nocnej i uprawnienia interweniujących policjantów.
8. Poradnik kupującego przez Internet. Część II: Omówienie różnych podstaw prawnych umożliwiających podnoszenie roszczeń.
9. Alimenty na dziecko pełnoletnie.
10. Kampania Edukacyjna Tydzień Samochodu Używanego (poradniki dla kupujących).
11. Korzyści z oddawania krwi (tańsze leki i świadczenia zdrowotne poza kolejką).
12. Zatrzymanie prawa jazdy. Stare i nowe przepisy.
13. Zakładanie nielegalnych blokad na koła przez prywatne podmioty.
14. Jak walczyć ze znęcaniem się nad zwierzętami.
15. Uprawnienie kupującego do zwrotu towaru w terminie 14 dni od odbioru przesyłki.
16. Trybunał Konstytucyjny- kto i dlaczego ma rację.
17. Trzy artykuły motoryzacyjne: zaliczka przy kupnie pojazdu, kupno samochodu zabytkowego oraz próba zrobienia z przedsiębiorcy konsumenta przy kupnie samochodu.
18. Wyrok przeciwko nieuczciwemu handlarzowi samochodów.
19. Różnice między rękojmią, a gwarancją.
20. Jak ustalić adres dłużnika.
21. Elektroniczne postępowanie upominawcze / e-sąd / sąd elektroniczny, na czym polega, wady i zalety.
  • 69
@Urashima: Nie wykażemy spełnienia drugiej przesłanki jeśli nie podejmiemy próby identyfikacji. Nie wykażesz, że nie mogłeś ustalić, jeżeli nie podejmiesz chociażby próby "ustalenia". Przepis nie mówi "sprawca nie jest znany osobie dokonującej ujęcia" tylko "nie można ustalić". Czyli była próba ustalenia.
@LaudatorLibertatis: To prawda, ale przecież nie muszą być spełnione obie przesłanki. Wystarczy, że zachodzi obawa ukrycia się sprawcy i to jest wystarczająca podstawa, aby kogoś zatrzymać. Nawet jeżeli to jest znajomy, czy sąsiad. Czyli nie pytając sprawcy o tożsamość nie spełniamy tylko przesłanki, mówiącej o braku możliwości ustalenia tożsamości, cały czas jednak nie przeszkadza to zatrzymać kogoś przy obawie ukrycia się (a do tego wystarczy próba albo chęć ucieczki sprawcy).
@Urashima: Tylko że wykazanie przesłanki obawy ukrycia się jest trudniejsze niż tej drugiej. Sama próba oddalenia się sprawcy nie musi wypełniać przesłanki obawy ukrycia się. Dlatego zdecydowanie, nadal stoję na stanowisku, że z praktycznego punktu widzenia, najlepszą formą zachowania poprzedzającego obywatelskie ujęcie, jest próba ustalenia tożsamości, a w razie niepowodzenia, dokonanie ujęcia.
@LaudatorLibertatis: Obowiązek podjęcia próby ustalenia tożsamości to dla mnie nadinterpretacja (chyba, że masz jakieś wyroki, komentarze do ustawy w tym zakresie). Gdyby był obowiązek takiego zachowania, to ustawodawca z pewnością by go wprowadził. Przepis interpretowany wg. reguł wykładni językowej jest jasny, "nie można ustalić jej tożsamości". To stan obiektywny, bo zwykły obywatel nie może zweryfikować poprawności podawanych danych, a nawet dokumentów. Dlatego w każdym przypadku, gdy nie znamy czyichś danych możemy
Jaki z tego wniosek? Złotówy łapiące gości z Ubera bez uprzedniej próby zapytania o imię i nazwisko kierowcy, po prostu łamią prawo.


@Fidelis: No raczej chodzi o USTALENIE tożsamości, nie o zapytanie o imię i nazwisko. Bo w odpowiedzi można usłyszeć "Miś Uszatek". Więc nie zapytanie a wylegitymowanie.
@Urashima: Napiszę raz jeszcze. Wykładnia literalna jednoznacznie wskazuje na to, że jakąś próbę ustalenia tożsamości należy podjąć. Art. 243 k.p.k. dotyczy osób nieposiadających uprawnień do legitymowania, a ustawodawca i tak ustanowił taką przesłankę. Oczywistym jest równocześnie, że osoba nieposiadająca uprawnień do legitymowania może podjąć próbę ustalenia czyjejś tożsamości przykładowo poprzez zażądanie okazania dokumentów (jeśli próba ta będzie nieudana to można dokonać obywatelskiego ujęcia). Jaki w innym przypadku byłby sens istnienia
@LaudatorLibertatis: w jaki sposób kontrolerzy biletów ujmują "gapowiczów"?
z jednej strony niby da się przypiąć do przestępstwa szalbierstwa - z drugiej, wyrok TK wyraźnie zabrania im użycia środków przymusu bezpośredniego (rozumiem że de facto "nadpisuje" przepisy)?
@LaudatorLibertatis: Czy mógłbyś wypowiedzieć się o "ujęciu" obywatelskim legalnie mieszkającego Syryjczyka , jakiś czas temu było głośno w mediach na ten temat?

Co grozi w ogóle za takie ujęcie w wypadku gdy nie wszystkie przesłanki zostaną - w opinii organu sądowniczego - spełnione?
@Fearaneruial: Z tego co pamiętam robią obywatelskie ujęcie sprawcy czynu z Art. 87a Prawa przewozowego [Odmowa zapłacenia należności i okazania dokumentów] Podróżny, który w czasie kontroli dokumentów przewozu osób lub bagażu, mimo braku odpowiedniego dokumentu przewozu, odmawia zapłacenia należności i okazania dokumentu, umożliwiającego stwierdzenie jego tożsamości, podlega karze grzywny.