[N.....h]

W Tatrach rozpoczęto budowę kolejki linowej na Kasprowy Wierch - 1 sierpnia 1935 r.

Projekt techniczny kolejki wykonała firma "Bleichert" z Lipska wraz ze Stocznią Gdańską. Projekt budynków stacyjnych został zlecony Annie i Aleksandrowi Kodelskim z Warszawy gdzie znajdowała się główna siedziba spółki. Rozpoczęcie robót budowlanych poprzedziła wielka batalia prasowa przeciwników i zwolenników budowy kolejki. Jej skutkiem było podanie się do dymisji całej Państwowej Rady Ochrony Przyrody, która nie mogła już w żaden sposób przeszkodzić w tej inwestycji zagrażającej tatrzańskiej przyrodzie. Świadczy to o małej świadomości ekologicznej ówczesnego społeczeństwa.

Roboty w terenie rozpoczęto 1 sierpnia 1935 roku. Pierwszy etap inwestycji obejmował budowę drogi z Kuźnic na Myślenickie Turnie oraz kolejkę roboczą z Turni na Kasprowy Wierch. Zanim wybudowano kolej roboczą materiały budowlane dostarczane na szczyt były przez tragarzy. Wozy konne dowoziły budulec na Halę Gąsienicową skąd na ludzkich barkach były wnoszone na szczyt. W ostatnim okresie wykorzystywano do tego celu 4 koniki huculskie.

Równie trudnym zadaniem było zmontowanie 9 drewnianych podpór, które ustawiano na stromym zboczu, na występach i półkach skalnych. Wymagało to wiele robót minerskich, kucia w skale oraz betonowania fundamentów w ekstremalnych warunkach terenowych i atmosferycznych.

Po uruchomieniu kolejki roboczej nazwanej przez robotników "trumienką", rozpoczęto prace budowlane przy obiektach stacyjnych. Wykopy pod fundamenty trwały dość długo, ponieważ trzeba było usunąć dość grubą warstwę zwietrzałej skały, aby stanęły one na stabilnym gruncie. Wszystkie prace prowadzono na dwie, trzy zmiany, a w szczytowej fazie robót pracowało przy budowie około 1000 osób.

Najtrudniejszym etapem prac była budowa stacji na szczycie Kasprowego Wierchu. Wysokość prawie 2000 m. n.p.m., mroźny wiatr oraz zbliżająca się zima zmusiły do zbudowania tzw. cieplaka, czyli drewnianej konstrukcji, która przykrywała całą budowę. Dzięki ogrzewaniu utrzymywano wewnątrz temperaturę powyżej zera, co pozwalało na prowadzenie robót betoniarskich i murarskich. Praca trwała po 16 godzin, codziennie, robotnicy mieszkali na szczycie w drewnianych barakach, rodziny odwiedzano raz na dwa tygodnie.

Zakończenie prac budowlanych nastąpiło 26 lutego 1936 roku - 6 i pół miesiąca po rozpoczęciu prac!
Trasa kolejki dzieli się na dwa niezależne odcinki. Pierwszy z Kuźnic (1028 m. n.p.m.) na Myślenickie Turnie (1352 m. n.p.m.) i drugi z Turni na Kasprowy Wierch (1959 m. n.p.m.). Stacja pośrednia, przesiadkowa na Myślenickich Turniach mieści napęd niezależny dla każdego odcinka, składający się z dwóch silników elektrycznych. W razie braku zasilania uruchamiana jest własna prądnicą zintegrowana z silnikiem diesla. Każdy odcinek kolejki posiada dwie liny nośne, linę pędną oraz pomocniczą, wszystkie opierają się na podporach, zakotwione są na stacjach końcowych. Ruch pasażerski odbywa się wahadłowo przy pomocy wagoników.

Powyżej stacji kolejki na szczycie znajduje się Obserwatorium Państwowego Instytutu Meteorologicznego zaprojektowane również przez A. i A. Kodelskich, wybudowano je w 1938 r. Wzniesione zostało na rzucie prostokąta z okrągłą wieżą obserwacyjną. Budynek jest murowany, w całości wykończony kamieniem granitowym. Jego cechą charakterystyczną jest zwieńczenie wieży - półkolisty anemograf. Całość dobrze komponuje się ze stacją kolejki, dobrze wtapia się w otoczenie przez dostosowanie swojej kubatury, formy oraz materiałów.

Wszystkie te realizacje były śmiałymi przedsięwzięciami inżynierskimi oraz projektowymi, nie mającymi odpowiednika w historii. Autorzy zaprojektowali budynki nowoczesne, funkcjonalne oraz dobrze zespolone z otoczeniem. Biorąc pod uwagę pionierski charakter tych założeń, pewne ich niedopracowanie w skali i formie można uznać za nieuniknione. Kolejka linowa na Kasprowy Wierch była śmiałą inwestycją obarczoną wielkim ryzykiem. Jej ujemny wpływ na przyrodę tatrzańską powoduje, iż wciąż budzi ona duże emocje wśród jej zwolenników i przeciwników. Jej powstanie przyczyniło się do znacznego rozpropagowania narciarstwa zjazdowego w Polsce, Kasprowy Wierch nadal nazywany jest "świętą górą narciarzy".

Galeria:
http://www.polskatimes.pl/aktualnosci/g/tak-budowano-kolejke-na-kasprowy-wierch-archiwalne-zdjecia,9741413,17719305/


#fotohistoria #ciekawostkihistoryczne #ciekawostki #kasprowywierch #gory #zakopane

[U.....a]

@Nebayh: faktycznie, jazda na wieku od trumny...

[N.....h]

@UndaMarina: tacy trochę Alladyni.