[dusiciel386]

Po weekendowej przerwie znów czas na...

Japoński z Wykopem! #japonskizwykopem

========

Odcinek 19. Dzień jak co dzień, dzień po dniu

--------

Te słowa z motywu muzycznego "Plebanii" niech prowadzą na dzisiejszy temat, jakim jest kalendarz i daty.

Amerykanie zbierają swoją dawkę przytyków z racji swojego formatu daty, według którego dziś jest 5/20/2013. My, Europejczycy, piszemy 20.05.2013. Swoją drogą, na początku lat 90. w miarę upowszechniania się komputerów pojawiał się format 13.05.20 i jemu np. prof. Miodek otwarcie się sprzeciwiał.

A w Japonii?

Można powiedzieć, że piszą po części słownie. Dzisiaj bowiem jest ２０１３年５月２０日. A skoro powiedziałem, że piszą słownie, to tym łatwiej domyślić się można, że 年 nen to "rok", 月 gatsu to "miesiąc", a 日 hi to "dzień".

Hehe, jak to ładnie brzmi. Piątego miesiąca, dwudziestego dnia. Jakby normalnych nazw miesięcy nie mieli.

W niewielkim użyciu, na przykład w poezji, są jeszcze tradycyjne nazwy miesięcy. Na przykład grudzień to 師走 shiwasu, co dosłownie oznacza "biegnących kapłanów", przygotowujących się do świąt noworocznych. Te nazwy są już przestarzałe i powszechne są nazwy liczbowe.

A czemu w ogóle miesiąc i dzień, takie abstrakcyjne pojęcia, mają takie proste znaki?

Bo to rysunki księżyca i słońca. Stare inskrypcje z epoki brązu, tu właśnie księżyc i słońce, pokazują nam, że ciała niebieskie (wszak Chińczycy byli nie byle jakimi astronomami!) oznaczało się kropką. Z czasem kółka i łuki stały się kanciaste, a kropki stały się kreskami.

Pomiędzy dniem i miesiącem jest jeszcze tydzień, to jest 週 shuu. Taki "nasz", siedmiodniowy tydzień przywędrował do Japonii około 800r. przez buddystów, ale minął tysiąc lat, zanim astronomia przestała być jedynym polem zastosowania takiego wynalazku. Siedem dni tygodnia nazwano na zasadzie kalki z języków zachodnioeuropejskich. Po angielsku jest Sunday i Monday, a po japońsku 日曜日 nichiyoubi i 月曜日 getsuyoubi. Dalsza część została nazwana od pięciu żywiołów, których nazwy po prostu doczepiono do 曜日 youbi ("dzień tygodnia"). Same żywioły pry tym dopasowano do planet i odpowiadających im bogów rzymskich. I tak:

wtorek - ogień (Mars) 火曜日 kayoubi

środa - woda (Merkury) 水曜日 suiyoubi

czwartek - rośliny, drzewo (Jowisz) 木曜日 mokuyoubi

piątek - metal, złoto (Wenus) 金曜日 kin'youbi

sobota - ziemia (Saturn) 土曜日 doyoubi

Sam znak 週 składa się z dwóch części - klucza znaczenia ⻌ "iść" oraz 周, które wyznacza czytanie shuu, a samo z siebie oznacza "okrąg, okrążać". Przy okazji, to 周 można zestawić z okrągłym jenem 円 i otrzymać 円周 enshuu, czyli "okrąg" (geometryczny, nie administracyjny)

Skoro tydzień się upowszechnił w XIX wieku, to jak było z rokiem?

Do dzisiaj tradycyjną formą podawania roku to odliczanie kolejnej ery zgodnie z panowaniem kolejnego cesarza. Obecnie (od 1989. Zbieg okoliczności) mamy cesarza Akihito i epokę 平成 Heisei, czyli "pokój wszędzie". Rok 2013 to Heisei 25.

A jak kalendarz, to czemu nie zegar do tego? To jednak później.

Miłej nocy, do jutra!

[T72]

@walet: co do aktualnej rebelii na wykopie... @dusiciel386: planowałeś może przenosiny poza wykop? Stworzenie/podczepienie się pod tematyczny strims? Stworzenie własnego bloga? Gdyż wychodzi na to, że #japonskizwykopem będzie jedynym powodem do nieusuwania konta w ramach obywatelskiego nieposłuszeństwa.