Wieża Bismarcka (niem. Bismarckturm) to specyficzny rodzaj pomnika zbudowanego według mniej lub bardziej standardowego modelu w całych Niemczech na cześć pierwszego kanclerza Otto von Bismarcka (zm. 1898). W 2007 r. Kloss i Seele zinwentaryzowali łącznie 234 takie wieże, ale od tego czasu odkryto ich jeszcze więcej, co daje łączną liczbę około 240. Wieże te zostały zbudowane w latach 1869 -1934, a do dziś zachowało się ich około 173. Sporo z tych wież, w tym wszystkie 47 opartych na projekcie Götterdämmerung Wilhelma Kreisa, zostało zbudowanych jako tzw. kolumny Bismarcka (Bismarcksäulen) lub zostało w nie przekształconych. Opis ten pochodzi z konkursu Związku Studentów, który odbył się w 1899 roku i miał na celu zachęcenie do wznoszenia jak największej liczby latarni morskich (a nie wież obserwacyjnych). Jednak inne wieże Bismarcka, np. te, które były wyłącznie latarniami bez funkcji obserwacyjnej, były często nazywane kolumnami Bismarcka.
Pierwsza na świecie wieża Bismarcka została zbudowana w dzisiejszym Janówku. Została wzniesiona z prywatnej inicjatywy w 1869 roku we wsi Ober-Johnsdorf na Śląsku, wówczas części Prus, obecnie Janówek, Polska. Stoi na szczycie wzgórza zwanego obecnie Jańską Górą (niem. Johnsberg), na wysokości 253 m n.p.m. Sama wieża ma 23 m wysokości. Sama wieża ma 23 m wysokości. Fundatorem był emerytowany pruski oficer Friedrich Schröter (1820-1888), zamożny właściciel ziemski z pobliskiego Wättrisch.
Rok po śmierci Bismarcka niemieckie bractwa studenckie Studentenverbindung wybrały jeden z projektów przedstawionych przez architekta Wilhelma Kreisa w konkursie architektonicznym z 1899 roku. Nagrodzony projekt kolumny przeciwpożarowej Götterdämmerung z granitu lub piaskowca został wybrany jako standardowy model dla wszystkich wież Bismarcka. Masywna i przysadzista konstrukcja mogła być budowana na różne wysokości i szerokości w zależności od kwoty przekazanej na konkretny pomnik.
W ramach manifestacji kultu Bismarcka, były one budowane w różnych stylach w lokalizacjach na terenie Cesarstwa Niemieckiego, w tym w jego koloniach na Nowej Gwinei (Półwysep Gazeli), Kamerunie (w pobliżu Limbe) i Tanzanii, a także na obszarach Europy, które w tamtym czasie były częścią Niemiec, ale obecnie leżą w granicach Polski, Francji, Danii lub Rosji. Wieże Bismarcka zostały również zbudowane w Austrii, Czechach i Concepción w Chile.
![](https://wykop.pl/cdn/c3397993/0130e0339ec2ec129bde82a0619f60a7e8d6aff9f4e171441f05968d070612f5,w800.jpg)
Zdjęcie : Peter Wittgens