[Sweet-Jesus]

Niedawno minęła 78. rocznica operacji Trinity – pierwszego naziemnego testu broni jądrowej. Na ekrany kin, 21 lipca wszedł film „Oppenheimer” opowiadający o losach amerykańskiego naukowca Roberta Oppenheimera i jego roli w stworzeniu bomby atomowej. Na pewno wielu z Was już go widziało.

Z tej okazji, w najbliższym czasie opublikujemy kilka artykułów stworzonych przez zaprzyjaźnionego z nami Mateusza Steckiego, byłego pracownika Narodowego Centrum Badań Jądrowych, redaktora portalu nuclear.pl, na temat projektu „Manhattan” i historii bomby atomowej. Zapraszamy!

☢ Projekt Manhattan w liczbach
W prace nad projektem było zaangażowanych 130 tysięcy ludzi. To więcej niż liczą miasta takie jak Opole czy Płock. Jednocześnie tylko kilkanaście osób w pełni zdawało sobie sprawę, że celem było zbudowanie bomby atomowej.

W przedsięwzięciu brało udział 6 tysięcy naukowców, z czego aż 30 otrzymało Nagrodę Nobla. Co ciekawe, nigdy nie zdobyli jej ani Robert Oppenheimer – dyrektor naukowy, ani Edward Teller – późniejszy twórca amerykańskiej bomby wodorowej. Powszechnie kojarzony z bombą atomową Albert Einstein nigdy nie brał bezpośredniego udziału w projekcie Manhattan.

Był to najdroższy projekt naukowy w historii aż do rozpoczęcia programu lotów kosmicznych. W ciągu kilku lat pochłonął 1,845 miliarda ówczesnych dolarów (około 21.9 miliarda dolarów wedle wartości nabywczej z 2022, czyli tyle ile kosztują cztery nowoczesne reaktory jądrowe). Jest to bardzo mała kwota na tle wydatków które poniosły Stany Zjednoczone uczestnicząc w II wojnie światowej, wynoszących zawrotne 330,5 miliarda dolarów. Oznacza to, że stworzenie od podstaw bomby atomowej pochłonęło mniej niż 0.6% wszystkich kosztów prowadzenia wojny.
Projekt pochłaniał ogromne ilości surowców, co mogło zagrozić innym sektorom gospodarki nastawionej na produkcję czołgów i samolotów. Szczególnie problematyczne okazało się pozyskanie 5 tysięcy ton miedzi niezbędnych do budowy aparatury do separacji izotopów uranu. Rozwiązaniem okazało się zastąpienie miedzi srebrem. W tym celu skarb państwa wypożyczył aż 13 300 ton srebra. Całe srebro zostało zwrócone po zakończeniu wojny.

Innym surowcem niezbędnym do produkcji bomby był oczywiście uran, którego najlepiej znane złoża znajdowały się na terenie okupowanych Czech. Pomimo trudności udało się zgromadzić aż 3 390 ton rudy uranu. Lecz dopiero po 3,5 roku udało się wyprodukować 50 kg uranu-235 o czystości wystarczającej do zbudowania ładunku rozszczepialnego.

Do produkcji plutonu zbudowano w Hanford 3 wielkie reaktory posiadające po 2004 kanały paliwowe każdy, oraz nieznacznie mniejszy reaktor X-10 w Oak Ridge. W sierpniu 1945 produkowały blisko 20 kg plutonu miesięcznie, co pozwalało na budowę trzech bomb.

Jeden z zakładów wzbogacania uranu był w momencie zbudowania największym budynkiem na świecie. Zakład K-25 posiadał powierzchnie 489 000 m2, czyli porównywalną z 68 pełnowymiarowymi boiskami piłkarskimi.

Moc wybuchu w trakcie testu Trinity wynosiła 25 kiloton. Ilość wyzwolonej energii jest porównywalna ze spaleniem 3 400 000 litrów benzyny w ciągu ułamka sekundy. Fala uderzeniowa była odczuwalna w odległości 160 km, zaś grzyb atomowy miał 12,5 km wysokości. Krater powstały w trakcie wybuchu miał średnice 75 m i był całkowicie wypełniony stopionym piaskiem nazywanym odtąd trynitytem.

Część 2 pojawi się jutro.

#napromieniowani #usa #wojna #bombaatomowa #atom #bron #militaria