[pod_sloncem_szatana]

– Solarianie utracili coś, co ludzkość miała przez miliony lat, coś, co jest warte więcej niż energia atomowa, miasta, rolnictwo, narzędzia, ogień i wszystko inne, ponieważ to coś umożliwia wszystko inne.
– Nie chcę zgadywać, Baley. Co to takiego?
– Wspólnota, panie sekretarzu. Współpraca jednostek. Solaria całkiem z niej zrezygnowała. To świat oddzielonych od siebie jednostek, czym zachwyca się jedyny socjolog tej planety. [...] Tam, gdzie nie ma wzajemnych oddziaływań między ludźmi zanika zainteresowanie życiem, zanika większość wyższych wartości, zanika uzasadnienie życia. Oglądanie nie jest w stanie zastąpić widzenia, choć Solarianie traktują je jak nowy rodzaj zmysłu.
Isaac Asimov, Nagie słońce

W napisanej w 1957 r. drugiej części cyklu Roboty detektyw Baley wraz Danielem Olivawem udają się na Solarię, by rozwiązać zagadkę morderstwa jednego z mieszkańców tej planety. Tym, co czyni tę zbrodnię wyjątkową, jest nietypowe życie społeczne Solarian, którzy przeważającą część swojej egzystencji spędzają w izolacji, wyłącznie się oglądając (za pomocą technologii), a nie widując. Wyręczani w większości prac przez roboty (na jednego Solarianina przypada 20 tys. robotów), pragną utrzymać spartański układ sił z wąską grupą pełnoprawnych obywateli i rzeszą helotów (robotów), stąd ich skrajnie utylitarny i eugeniczny stosunek do prokreacji, życia małżeńskiego i ogólnie relacji międzyludzkich (wąska grupa pełnoprawnych obywateli nie może się rozrosnąć, bo wtedy równowaga zostanie zaburzona i część utraci prawa oraz poczucie szczęścia). Wielu z nich sama myśl o widzeniu z innymi osobami napawa bądź to lękiem, bądź obrzydzeniem, a jeśli dodamy do tego pierwsze prawo robotyki (robot nie może skrzywdzić człowieka itd.), jasne staje się, w jaki sposób autor chciał uczynić odpowiedź na pytanie "kto zabił?" trudniejszym, a co za tym idzie – zaciekawić swoją historią kryminalną. Czy mu się to udało? W moim odczuciu nieszczególnie, ale kilka bon motów i spostrzeżeń można zawsze wyłuszczyć.

#asimov #scifi #literatura #ksiazki #pss #socjologia #antropologia

[hive_king]

@pod_sloncem_szatana: Świetny fragment. Dzięki za przytoczenie! :)