[TerapeutyczneMruczenie]

"Musimy zrobić coś, co napawało nas grozą od czasów Gierka. Potężnie się zadłużyć i dopuścić inflację"

Jest ogromny opór. I w rządzie, i w opozycji. Polskie elity polityczne nie doceniają skali tego kryzysu i właśnie oblewają najważniejszy test w swoim życiu.

Pierwsza “tarcza” rządowa - jej faktyczny wymiar, bo nie mówię o gwarancjach i kredytach, tylko o rzeczywistych sumach, które mają płynąć do gospodarki - to jakieś 1,5 proc. PKB. Tyle co nic. Mamy za sobą miesiąc od zamknięcia szkół i wyłączenia wielu gałęzi gospodarki. Ten czas został zmarnowany. Po miesiącu, kiedy firmy zaczęły bankrutować, ludzie stracili dochody i pisali błagalne apele do posłów, ogłoszono parę dni temu tzw. tarczę finansową na 100 mld, czyli 4,5 PKB. Krok w dobrą stronę, ale to też za mało. Rząd zamroził całe gałęzie gospodarki i przez miesiąc mówił ludziom: radźcie sobie sami.

Jest coś nieprawdopodobnie dziwacznego w tym polskim paraliżu. Okazuje się, że rząd i główna partia opozycyjna o gospodarce myślą z grubsza podobnie. Ekonomiści na całym świecie niezależnie od swoich ideologicznych łatek mówią zgodnie - wydawać pieniądze, natychmiast. U nas premier publicznie zastanawia się nad stabilnością budżetu państwa, co akurat w tym momencie jest nieodpowiedzialne, bo daje sygnał obywatelom i rynkom, że rząd nie jest gotowy zrobić wszystkiego, co trzeba, tylko kluczy, ściboli pieniądze i się zastanawia. W marcu brałem udział w comiesięcznym panelu ekonomistów, gdzie pytano, czy istotny wzrost deficytu państwa jest właściwym sposobem przeciwdziałania konsekwencjom recesji. Przytłaczająca większość odpowiedziała, że tak. Profesor Andrzej Rzońca, główny ekonomista PO - że nie. Tymczasem dług to jest zwykłe narzędzie, a nie smok o siedmiu głowach.

Oni sobie w ogóle nie zdają sprawy, jaka jest skala tego, co się właśnie dzieje. A tę skalę można policzyć: z moich szacunków i wstępnych danych wynika, że w każdym tygodniu zamrożenia gospodarki, kiedy jesteśmy zamknięci w domach, znika 30 proc. konsumpcji. Konsumpcja to około 3/4 polskiego PKB. Czyli w każdym tygodniu znika nam, lekko licząc, 22 procent PKB.

Mamy jedną z lepszych na świecie pozycji startowych do zadłużania się. Polski dług wynosi obecnie sporo poniżej 50 proc. PKB, to jest wskaźnik lepszy niż mają Niemcy. Mamy najniższe w historii stopy procentowe. W dodatku 70 proc. polskiego zadłużenie to są długi wewnętrzne, a 30 proc. zadłużenie zagraniczne.

[I to jest dobra pozycja wyjściowa?]

Bardzo dobra. W sytuacji kryzysu instytucje finansowe na całym świecie chętnie kupują obligacje państwowe, bo to bezpieczna przystań kapitału w czasach recesji. Więc mało prawdopodobne, że jak zaczniemy pożyczać, to rynki spanikują i nagle, drastycznie podniosą nam stopy procentowe. Grecja dziesięć lat temu była zwyczajnie niewypłacalna, ale nikt nie chciał tego przyznać - dlatego rynki spanikowały. Nam - o ile uratujemy gospodarkę - niewypłacalność nie grozi. I rynki to akurat rozumieją.

To, co państwo powinno zrobić - i kraje takie jak Wielka Brytania, Dania, Francja po to zaciągają teraz nowe długi - to wziąć na siebie część kosztów stałych i obowiązek płacenia pensji pracownikom przez cały okres zamrożenia gospodarki. Wynika to z prostej zasady: firmy, które teraz gryzą glebę i nie mają dochodów, nie znalazły się w tej sytuacji z własnej winy, niskiej produktywności, własnych błędów. To jest szok całkowicie niezawiniony, który nie ma nic wspólnego z tzw. kreatywną destrukcją Schumpetera, czy z cyklami koniunkturalnymi. To nie są żadne prawa rynku, że najsłabsi wylatują. Teraz najbardziej zaradni mogą być w totalnej kropce, na przykład dlatego, że ciągle inwestowali, mają duże koszty stałe. Firmy gryzą glebę, bo państwo zamknęło działalność tych firm w celu ratowania zdrowia i życia ludzi. Więc jeśli rząd powiedział A, to musi powiedzieć B: tak, zamykamy firmy, ale bierzemy na siebie pełną odpowiedzialność za ich przetrwanie. Nie można zamknąć gospodarki i powiedzieć: a teraz sobie radźcie.

Jeśli odmrożenie gospodarki się uda, a potem uda się przywrócić szybki wzrost PKB, to i tak wylądujemy w „nowej normalności”.Czyli będziemy mieli bardzo wysoki dług publiczny i poobijaną ochronę zdrowia. Trzeba będzie z czegoś to sfinansować, czyli trzeba będzie podnieść podatki, ale mądrze.

Mocno zwiększyć progresję. Biedniejszym trzeba będzie podatki obniżyć, a wyższa klasa średnia i bogaci będą musieli płacić dużo więcej, niż obecnie. Mówię to z pełną świadomością hejtu, który się na mnie za te wysokie podatki wyleje. Ale nie ma alternatywy. Też dlatego, że pojawi się inflacja i trzeba będzie przed nią chronić biedniejszych.

Już to mówiłem: to byłby spadek standardów i jakości życia większy niż w okresie transformacji po 1989 roku. Spadek PKB o 10 proc. - biorąc pod uwagę bardzo wysoki poziom nierówności dochodowych w Polsce - to naprawdę katastrofa społeczna. Ważne, żeby ludzie to usłyszeli: to jest największy kryzys od czasów transformacji. I skala tego kryzysu jest niedoceniana przez polskich polityków.

#publicystyka #gospodarka #ekonomia #koronawirus #kryzys

[j.....a]

@TerapeutyczneMruczenie: zaraz po wyborach podatki pójdą w kosmos, szczególnie dla przedsiębiorców, bo były niskie w porównaniu do podatków od pracowników

[freund]

@TerapeutyczneMruczenie: gdyby ktoś chciał wincyj, to tutaj półtoragodzinna rozmowa Karola Paciorka z tym samym doktorem: https://www.stitcher.com/podcast/anchor-podcasts/imponderabilia/e/68580647

[SiegfriedvonMarienstadt]

@freund: dobrze prawi, to jedyne wyjście, chyba że chcemy cofnąć się do lat 2000

[hitherto]

@SiegfriedvonMarienstadt moim zdaniem, zresztą jest to też w cytacie, już jesteśmy w latach 2000, a walczymy o to żeby nie być w latach osiemdziesiątych.

[SiegfriedvonMarienstadt]

@hitherto: nie no, znaj proporcjum, mocium Panie. Spadek PKB o 5% to nie jest cofnięcie się do lat osiemdziesiątych.. To góra dwa lata do odrobienia.

[hitherto]

@SiegfriedvonMarienstadt a na czym opierasz wartość "spadek PKB o 5%"? We wpisie szacunki są dużo wyższe.

[SiegfriedvonMarienstadt]

@hitherto: zakładając 22% straty PKB tygodniowo (z tytułu straty konsumpcji; bez dodatkowych mnożników), wychodzi z prostego działania matematycznego równianie: 0.22 x (1/52) = 0,423% straty PKB w stosunku rocznym tygodniowo. Czystej straty, z wyłączeniem utraconych korzyści. Ale jest jeszcze 4/5 gospodarki , które produkuje w tygodniu, czyli wytwarza PKB.

Więc jeśli nie zadziała efekt domina, to jest szansa jeszcze na uratowanie wzrostu, chyba że rządzący nam nie mówią, że to potrwa

[hitherto]

@SiegfriedvonMarienstadt: Ok już rozumiem skąd to wyliczyłeś. Chciałbym nie mieć racji, ale obawiam się że to zbyt optymistyczne. Lockdown w bieżącej formie pewnie będzie luzowany faktycznie po dwóch miesiącach, ale wątpię żeby moment po otworzeniu sklepów ludzie rzucili się na meble czy samochody. Firmy tym bardziej. Cała horeca w tym momencie leży i będzie się podnosić długie miesiące, zwłaszcza że turystyka w Europie tego lata praktycznie nie będzie istnieć. Ergo linie