Wpis z mikrobloga

Z okazji Międzynarodowego Dnia Języka Ojczystego chciałabym poruszyć kwestię pochodzenia naszego języka.

Pewnie każdy z was wie, że polski należy do rodziny słowiańskiej, a może nawet, że przynależy do grupy zachodniej. Za to mało kto wie, że jesteśmy członkami ogromnej rodziny indoeuropejskiej, która rozprzestrzeniła się na każdy kontynent i obecnie językami z tej grupy posługuje się około 40% ludzi na całym świecie! Możemy do niej zaliczyć na przykład angielski, litewski, hiszpański czy nawet tak egzotyczne języki jak hindi.

Do dzisiaj sporo podobieństw można wyłapać w podstawowych słowach czy wielu konstrukcjach gramatycznych. Nie bez powodu polskie *jesteś* to po francusku *est*, po persku *ast*.

Dokładnej daty powstania naszego prajęzyka nie jesteśmy w stanie określić, ale możliwe, że ma on ponad 8500 lat. Jeszcze większy problem stanowi ustalenie kolebki całej rodziny, najpopularniejsze teorie to: Bałkany, Anatolia, Kaukaz i Europa zachodnia.

Sama nasza rodzina jest bliskim kuzynem rodziny bałtyckiej, w której skład wchodzi litewski, łotewski oraz wymarły jaćwieski i staropruski. I w tym przypadku już jesteśmy w stanie określić, skąd się wzięliśmy - zamieszkiwaliśmy ziemie od Bałtyku po Karpaty oraz od Odry po środkową Desę i górny Doniec, wiemy to z nazewnictwa i wykopalisk archeologicznych. Po jakimś czasie rozpoczęły się wędrówki ludów i nieunikniony był rozpad na dialekty. Takim oto sposobem powstała grupa południowa, wschodnia oraz zachodnia, a ta podzieliła się na lechicką (polski i połabski), łużycka (górnołużycki i dolnołużycki) oraz na czesko-słowacką.

Co ciekawe, najstarsze teksty w językach słowiańskich powinniśmy szukać na Bałkanach. Stamtąd pochodzi staro-cerkiewno-słowiański - najstarszy język literacki Słowian, który się ukształtował w okolicach IX wieku. Na przykład to jest Ojcze Nasz:

Cyrylica:


Alfabet łaciński:


Jeśli chodzi o sam polski - wyróżniamy dobę niepiśmienną i piśmienną, z czego ta druga zaczęła się dopiero w XII wieku. Na domiar złego, z tamtego okresu mamy tylko nazwy własne z dokumentów i kronik. Dopiero w XV wieku pojawiły się dłuższe teksty, czyli psałterze i przekład Biblii.

Jeżeli chcesz widzieć więcej tego typu wpisów, zaobserwuj mnie lub tag #polskizmeivels. W komentarzu znajduje się też spamlista, jeżeli chcesz otrzymywać ode mnie powiadomienia.

#uczsiezwykopem #polski #jezykpolski #gruparatowaniapoziomu
  • 77
  • Odpowiedz
@Meivels:
"Daj, ać ja pobruszę, a Ty poczywaj." - to zdanie - jest najstarszym, znanym zdaniem opisanym w języku polskim.
Opisuje słowa mężczyzny do swojej kochanej kobiety, chcącego wyręczyć ją w ciężkiej pracy przy młyńskich żarnach.

Bardzo mi się to podoba, że mamy takie symboliczne, piękne, męskie i zarazem szarmanckie zdanie - pełne miłości, troski i odpowiedzialności - jako najstarsze w naszym języku.
  • Odpowiedz
Bardzo mi się to podoba, że mamy takie symboliczne, piękne, męskie i zarazem szarmanckie zdanie - pełne miłości, troski i odpowiedzialności - jako najstarsze w naszym języku.


@szejas: troska, szarmancja i odpowiedzialność z miłością w zdaniu, które miało za zadanie wyśmiać Grażynę, bo nie umiała robić porządnie?

wedle zapisu łacińskiego (zlatynizowany zapis staropolski): Day ut ia pobrusa, a ti poziwai. Według niektórych językoznawców, ostatnie słowo powinno być odczytane jako „podziwiaj”, czyli
  • Odpowiedz
zamieszkiwaliśmy ziemie od Bałtyku po Karpaty oraz od Odry po środkową Desę i górny Doniec,


@Meivels: Gadasz głupoty, najprawdopodobniej słowianie pochodzą z terenów dzisiejszej północnej Ukrainy
  • Odpowiedz