[cieliczka]

Tego dnia, 27 listopada w 1895 roku, szwedzki milioner Alfred Nobel sformułował swoją ostatnią wolę i podpisał testament

27 listopada 1895 r. Alfred Nobel podpisał swoją trzecią i ostatnią wolę w klubie szwedzko-norweskim w Paryżu. Kiedy testament został otwarty i odczytany po jego śmierci (10.XII.1896 r.), wywołał wiele kontrowersji zarówno w Szwecji, jak i na arenie międzynarodowej, ponieważ Nobel, jako pierwszy w historii pozostawił większą część swojego majątku na ustanowienie nagrody. Jego rodzina sprzeciwiła się ustanowieniu Nagrody Nobla, a laureaci nagród, których wskazał, odmówili zrobienia tego, o co prosił w testamencie. Minęło pięć lat, zanim pierwsza Nagroda Nobla mogła zostać przyznana w 1901 roku.

Oto jak brzmiał zapis w testamencie:

„Wszystkie pozostałe moje aktywa, które można zrealizować, zostaną wypłacone w następujący sposób: kapitał, zamieniony na bezpieczne papiery wartościowe przez moich wykonawców (testamentu), ma stanowić fundusz, którego odsetki będą wypłacane co roku jako nagrody dla tych, którzy w poprzednim roku , przynieśli największą korzyść ludzkości. Odsetki należy podzielić na pięć równych części i rozdzielić w następujący sposób: jedna część na osobę, która dokonała najważniejszego odkrycia lub wynalazku w dziedzinie fizyki; jedna część dla osoby, która dokonała najważniejszego odkrycia chemicznego lub poprawy; jedna część dla osoby, która dokonała najważniejszego odkrycia w dziedzinie fizjologii lub medycyny; jedna część dla osoby, która w dziedzinie literatury wykonała najwybitniejsze dzieło w kierunku idealistycznym; i jedna część dla osoby, która zrobiła najwięcej lub najlepiej, aby rozwinąć społeczność między narodami, zniesienie lub zmniejszenie stałej armii, a także ustanowienie i promowanie kongresów pokojowych. Nagrody za fizykę i chemię przyznaje Szwedzka Akademia Nauk; za osiągnięcia fizjologiczne lub medyczne Instytutu Karolinska w Sztokholmie; tę za literaturę Akademia w Sztokholmie; i tę dla orędowników pokoju przez komisję złożoną z pięciu osób, która zostanie wybrana przez Norweski Storting ( jednoizbowy parlament Królestwa Norwegii - moja uwaga). Moim wyraźnym życzeniem jest, aby przy przyznawaniu nagród nie brać pod uwagę narodowości, ale aby nagroda była przyznawana najcenniejszym osobom, bez względu na to, czy są one obywatelami skandynawskimi. ”

Co skłoniło Alfreda Nobla do tak niespotykanego kroku?

Najpierw kilka faktów. Urodził się 21 października w 1833 roku jako trzeci syn w rodzinie. Jego ojciec, Immanuel, był inżynierem, wynalazcą i przemysłowcem (wynalazł m.in. tokarkę obrotową stosowaną w produkcji sklejki oraz podwodne miny morskie), a dziadek ze strony ojca. Swoje wynalazki sprzedawał w Rosji, gdzie zamieszkiwał z rodziną przez dwadzieścia lat. Tam stworzył fabrykę zaopatrzenia wojennego na której zbił fortunę (zwłaszcza w okresie wojny krymskiej), jednak po śmierci cara Mikołaja I jego następca, Aleksander II, zarządził duże cięcia w budżecie wojskowym i eldorado się skończyło (później firma została przekazana w zarządzanie synowi Ludvigowi, a ostatecznie sprzedana przez wierzycieli). Rodzina szybko zubożała i z ośmiorga dzieci dzieciństwo przeżył Alfred i trzech braci. Niestety ojciec miał świra na punkcie materiałów wybuchowych (które wcześniej przyniosły mu fortunę) i często testował z chłopakami w swojej fabryce różne opcje z nitrogliceryną co doprowadziło do śmierci jego najmłodszego syna Emila Oskara, który zginął w wybuchu w wieku 21 lat (inne źródła podają, że to była fabryka Alfreda, a nie ojca. W każdym razie pewne jest, że ojciec już od dziecka zabierał synów na "zabawę" z materiałami wybuchowymi )

Historia ojca Alfreda Nobla może więc wyjaśniać skąd u niego zainteresowanie materiałami wybuchowymi, które ostatecznie doprowadziło do opatentowania dynamitu. Jednak oprócz tego opatentował jeszcze 354 innych wynalazków.
Jako dziecko nie tylko "bawił się" z ojcem materiałami wybuchowymi ale także świetnie się uczył ... nie chodząc do szkoły. W niej spędził tylko 18 miesięcy bo majętni rodzice w czasach rosyjskiego biznesowego eldorado zapewnili mu prywatnych nauczycieli i szybko okazało się, że jest niezwykle uzdolniony z chemii i języków (oprócz ojczystego nauczył się także biegle posługiwać angielskim, francuskim, niemieckim, włoskim i rosyjskim).

Jako młody człowiek Nobel następnie uczył się pod okiem chemika Nikołaja Zinina, a w 1850 r. w wieku 17 lat, udał się do Paryża, aby kontynuować swoje chemiczne zainteresowania. Tam poznał Ascanio Sobrero, który wynalazł nitroglicerynę trzy lata wcześniej ale zdecydowanie sprzeciwił się jej stosowaniu, ponieważ była nieprzewidywalna i eksplodowała pod wpływem ciepła lub ciśnienia. Nobel zainteresował się znalezieniem sposobu kontrolowania i wykorzystania nitrogliceryny jako materiału wybuchowego użytecznego w handlu, ponieważ miał znacznie większą moc niż proch strzelniczy. W wieku 18 lat wyjechał do Stanów Zjednoczonych na studia, pracując przez krótki czas pod szwedzko-amerykańskim wynalazcą Johnem Ericssonem, który opatentował śrubę okrętową i zaprojektował USS Monitor- pierwszy okręt amerykańskiej marynarki wojennej z uzbrojeniem umieszczonym w obrotowej wieży artyleryjskiej .
Nobel otrzymał swój pierwszy patent angielski patent (na gazomierz) w 1857 r., a jego pierwszy szwedzki patent, który otrzymał w 1863 r. dotyczył „sposobów przygotowania prochu”.

Z powodu wypadku, który zabił jego brata (i kilka innych osób) oraz innych wypadków związanych z drobniejszymi ale dość licznymi wybuchami w fabryce Nobel wybudował w 1862 roku fabrykę produkującą nitroglicerynę, a za główny cel obrał bezpieczeństwo i stabilność opartych na niej materiałów wybuchowych. Rok później wynalazł praktyczny detonator składający się z drewnianego korka włożonego do większego ładunku nitrogliceryny trzymanego w metalowym pojemniku; eksplozja małego ładunku czarnego proszku na czopie służyła do detonacji znacznie silniejszego ładunku ciekłej nitrogliceryny. Ten detonator zapoczątkował reputację Nobla jako wynalazcy, a także dał początek fortunie, którą zdobył jako twórca materiałów wybuchowych. W 1865 roku Nobel wynalazł ulepszony detonator, który składał z małej metalowej nasadki zawierającej ładunek piorunianu rtęci, który może wybuchnąć w wyniku uderzenia lub umiarkowanego ciepła. Był on stosowany jako inicjujący materiał wybuchowy i zainaugurował nowoczesne zastosowanie materiałów wybuchowych.

Jednak sama nitrogliceryna pozostawała trudna do transportu i bardzo niebezpieczna w obsłudze. Przypadkowo odkrył, że nitrogliceryna została wchłonięta do sucha przez ziemię okrzemkową (zwykle służyła do uszczelniania metalowych naczyń), a uzyskana mieszanina była znacznie bezpieczniejsza w użyciu i łatwiejsza w obsłudze niż sama nitrogliceryna. Nobel nazwał nowy produkt dynamitem (od greckiego dynamis, „moc”) i początkowo zawierał 75% nitrogliceryny i 25% ziemi okrzemkowej (nowoczesny dynamit zawiera 10% nitrogliceryny). Nobel szybko uzyskał patenty w Wielkiej Brytanii (1867) i Stanach Zjednoczonych (1868), Nobel zdobył sławę na całym świecie, a dynamit wkrótce został wykorzystany do czyszczenia tuneli, cięcia kanałów oraz budowania kolei i dróg. Następnie wynalazł i opatentował żelatynę wybuchową - bardziej stabilną i mocniejszą niż dynamit, a w 1888 balistyt – proch bezdymny wyprodukowany z użyciem trudno lotnego rozpuszczalnika, wykorzystywany jako proch artyleryjski, a także jako stałe paliwo rakietowe.

Nobel został wybrany członkiem Królewskiej Szwedzkiej Akademii Nauk w 1884 r., tej samej instytucji, która później wybierze laureatów dwóch nagród Nobla, a w 1893 r. otrzymał doktorat honoris causa Uniwersytetu w Uppsali (stąd czasami można spotkać stopień dr przed jego nazwiskiem)

W 1888 r. brat Alfreda zmarł podczas wizyty w Cannes, a francuska gazeta omyłkowo opublikowała nekrolog Alfreda. Potępił go za wynalezienie dynamitu. Nagłówek nekrologu brzmiał: "Le marchand de la mort est mort" („Kupiec śmierci nie żyje”), a następnie: „Dr Alfred Nobel, który wzbogacił się, znajdując sposoby na zabicie większej liczby ludzi szybciej niż kiedykolwiek wcześniej, zmarł wczoraj." Alfred, który nigdy nie miał żony ani dzieci był rozczarowany tym, co przeczytał i zaniepokojony tym, jak zostanie zapamiętany. To wtedy miał postanowić o tym jak rozdysponuje swoim majątkiem.

Ostatecznie, tego dnia, 27 listopada w 1895 roku przeznaczył 94% swoich aktywów, 31 225 000 koron szwedzkich na kapitał nagrody, którego wartość w 2012 roku wynosiła $472 mln - dwukrotnie więcej niż wynosił kapitał początkowy (uwzględniając inflację)

Wśród ówczesnych elit miał reputację liberała, a nawet socjalisty, ale tak naprawdę nie ufał demokracji, sprzeciwiał się prawom wyborczym dla kobiet i utrzymywał postawę łagodnego paternalizmu wobec wielu swoich pracowników. Chociaż Nobel był zasadniczo pacyfistą i miał nadzieję, że niszczycielskie moce jego wynalazków pomogą zakończyć wojnę, jednak jego pogląd na los ludzkości i narodów był pesymistyczny. Mimo pacyfistycznych poglądów do czasu jego śmierci jego firma założyła ponad 90 fabryk zbrojeniowych

Na zdjęciu testament Alfreda Nobla

(poprawki mile widziane)

Tutaj można wykopać jako znalezisko

Na podstawie:

https://www.nobelprize.org/alfred-nobel/alfred-nobels-will/
https://www.britannica.com/biography/Alfred-Nobel
https://pl.wikipedia.org/wiki/USS_Monitor
https://pl.wikipedia.org/wiki/Dynamit#cite_note-1
http://www.polskieradio.pl/39/156/Artykul/959129,Alfred-Nobel-%E2%80%93-tworca-dynamitu
https://en.wikipedia.org/wiki/Immanuel_Nobel
https://en.wikipedia.org/wiki/Ballistite

#nauka #gruparatowaniapoziomu #liganauki #chemia #kalendarznaukowy

[DEATH_INTJ]

i ani slowa o ekonomii.

[Bartoni]

@cieliczka:

Wśród ówczesnych elit miał reputację liberała, a nawet socjalisty

Tłumaczone z amerykańskiego? ( ͡° ͜ʖ ͡°)

[b.....y]

@Bartoni: W tamtych czasach liberalizm to był liberalizm klasyczny, leseferystyczny, stał w opozycji do konserwatyzmu, obok socjalizmu. Z punktu widzenia konserwatysty obydwa to były doktryny "lewackie", z tym, że socjalizm rzecz jasna bardziej. Jak dla mnie to jest to jak najbardziej poprawnie napisane i nie jest bynajmniej kalką z American English.