[Vivec]

1 060 - 1 = 1 059

Tytuł: Opowieści o pilocie Pirxie
Autor: Stanisław Lem
Gatunek: Fantastyka naukowa
★★★★★★★★★☆

Te dziejące się w przyszłości opowiadania, gdy „romantyczne czasy kosmonautyki dawno już minęły”, opowiadają historię Pirxa. Z początku roztargnionego kadeta podchodzącego do egzaminu na pilota rakiety kosmicznej, który w następnych utworach bierze udział w międzyplanetarnych ekspedycjach, księżycowym polowaniu na uszkodzonego robota czy dochodzeniu przyczyn katastrofy statku kosmicznego jako doświadczony komandor. Pirx, choć mający w sobie niewiele z bohatera, odnajduje się w wykraczających poza normę i rutynę sytuacjach dzięki pewnej elastyczność myślenia, instynktowi, opanowaniu i szczypcie szczęścia. Bliżej mu do everymana, który wraz z kolejnymi opowiadaniami uczy się oraz dojrzewa. Choć Lem był sceptycznie nastawiony do ludzkości, to nie był jednak mizantropem i w postaci Pirxa zebrał te cechy, które w naszym gatunku cenił. Może też dlatego ten gapa i marzyciel “zacny aż do poczciwości” jest tak bliski czytelnikowi, a jego zróżnicowane i trzymające w napięciu przygody pochłania się tak łatwo.
Czytelnicy Lema wiedzą, że oprócz doskonałej rozrywki jego książki oferują przede wszystkim poważną refleksję. Zawsze fascynowała go kwestia “poznania”, więc w tym zbiorze również znajdują się przemyślenia na temat tego jak to jest doświadczać i widzieć świat z ludzkiej perspektywy w przeciwieństwie do bezstronnego punktu widzenia, oferowanego przez naukę. Czy któreś z tych podejść jest obiektywnie lepsze? Szczególnie opowiadanie Rozprawa dotyka tego tematu. Inną często poruszaną jest kwestia spotkania z Obcym, Niezrozumiałym. W tym miejscu wspomnieć trzeba o genialnym Terminusie(ale też Opowiadanie Pirxa nawiązuje do tej tematyki), twardym i przejmującym sf opowiedzianym w konwencji grozy. Nieważne ile razy je czytam, zawsze mam ciarki na plecach. Kolejną z obsesji Lema, przypadek, podejmują opowiadania takie jak Odruch warunkowy czy Patrol. Świat jest czymś zbyt złożonym, chaotycznym byśmy mogli go kontrolować jakimiś z góry określonymi procedurami, które choć często przydatne potrafią okrutnie zawieść. Dlatego dobrze, że człowiek jest równie skomplikowany, potrafiący błądzić i zdawać się na tajemniczą intuicję. Dzięki temu Pirxa nie raz wychodził z opresji. No i w końcu kwestia nauki i technologii, za pomocą których człowiek stara się zrozumieć i ujarzmić świat, dopasować go do własnych kategorii, co prowadzi go w rezultacie do wniosku, że świata nie da się w ten sposób zdobyć i okroić nie gubiąc przy tym czegoś istotnego.
Zbiór tych opowiadań dobrze pokazuje jak zróżnicowanym i obdarzonym wyobraźnią pisarzem był Lem. Dla którego literatura fantastyczna była przede wszystkim formą eksperymentu myślowego; awangardą poznania. Jest to absolutna klasyka.

#bookmeter

[DJtomex]

@Vivec: Nie istnieje lepsze opowiadanie sci-fi/groza od Terminusa.