[SirBlake]

Działalność polityczna oparta na wartościach wyrażonych przez Niezmienne Zasady jest nazywana przez Kirka polityką roztropności (politics of prudence). Jej istotą jest poszukiwanie kompromisu, realizowanie celów wspólnych dla całej społeczności przy optymistycznym założeniu, że polityka jest sztuką realizowania rzeczy możliwych. Przeciwieństwem działalności politycznej prowadzonej w oparciu o roztropność i umiarkowanie jest poddanie się władzy ideologii. Według Kirka „ideolog” uważa, że polityka to rewolucyjny instrument, służący do transformacji świata i ludzkiej natury. Kirk krytykuje nie tylko ideologie lewicowe lub totalitarne, lecz wyraża pogląd, że każda ideologia jest zła i niszcząca. Świadomość odrębności tych dwóch płaszczyzn myślenia wyraził H. Stuart Hughes, pisząc: konserwatyzm jest negacją ideologii.

Odwołując się do dwudziestowiecznej refleksji konserwatywnej nad ideologią, Kirk przytacza dociekania m.in. Thomasa Molnara, Kennetha Minouge i Erica Voegelina, określające systemy idei jako doktryny przedstawiające ukryte prawdy o świecie, dowodzące błędów ludzi posiadających inne poglądy, rozpowszechniające ukute na potrzeby nowej interpretacji historii „mity” i gotowe schematy myślenia, które mają zastąpić u adeptów ideologii analizę faktów. Cytowany przez Kirka Raymond Aron, w książce The Opium of the Intellectuals, definiuje trzy tego typu mity: Mit Lewicy, Mit Rewolucji oraz Mit Proletariatu. Przesłanki, z których wyrastają ideologie zostają nazwane przez tych autorów politycznym mesjanizmem. Dogmatyczne teorie polityczne stawiają sobie za cel zastąpienie świeckimi celami dotychczas istniejących doktryn religijnych. Ideologia obiecuje zbawienie człowieka w wymiarze świata ziemskiego, nie dopuszczając możliwości istnienia nadnaturalnej rzeczywistości.

Wychodząc z tych założeń Kirk stwierdza, że ideologia jako recepta polityczna obiecuje ludzkości stworzenie raju na ziemi, nie dotrzymując jednak słowa prowadzi do stworzenia ziemskiego piekła. Autor The Conservative Mind wymienia trzy najważniejsze według niego zagrożenia, które decydują o tym, że ideologie są największym wrogiem świata Niezmiennych Zasad.

I. Ideologia jest zaprzeczeniem religii: odrzucając chrześcijańską doktrynę pośmiertnego zbawienia, w zamian za to obiecuje kolektywne zbawienie na ziemi, do którego prowadzić ma radykalna przebudowa rzeczywistości (rewolucja). Ideologia działając w ten sposób przyjmuje postawę quasi-religijnego fanatyzmu, wykorzystując ludzkie poświęcenie do realizacji świeckich celów. Utopia, obiecywana przez ideologie, naprawdę oznacza według Kirka nicość.
>

II. Ideologia czyni polityczny kompromis niemożliwym, ponieważ ideolog nie akceptuje żadnych odstępstw od Absolutnych Prawd zawartych w świeckim objawieniu, jakie przyjął. Ten wąski punkt widzenia prowadzić może do wojny domowej w społeczeństwie, związanej z pragnieniem usunięcia wszystkich ludzi o poglądach „reakcyjnych” oraz zniszczenia nie pasujących do nowego obrazu świata instytucji.

III. Ideologia zakłada wierność przyjętej Prawdzie Absolutnej, prowadząc w perspektywie do denuncjowania odstępców od partyjnej ortodoksji. W związku z tym możemy zaobserwować regułę, mówiącą że rewolucja pożera swoje dzieci - walki frakcyjne w gronie ideologów, połączone z wzajemną eksterminacją; tak, jak to miało miejsce w przypadku eliminacji trockistów przez stalinistów.

Najważniejszy powód, dla którego Kirk uznaje za konieczne przeciwstawienie się ideologii, jest jej sprzeciw wobec możliwości istnienia obiektywnej prawdy. Dla ideologii ważniejsze jest dostosowanie istniejącej rzeczywistości do sztywnej doktryny, niż próba faktycznego zrozumienia zachodzących w świecie zjawisk. Kirk cytuje opinię Hansa Bartha, iż ideologia odmawia możliwości istnienia pojęciu prawdy w świecie polityki, zamiast niej kładąc nacisk na motywacje ekonomiczne i interesy klasowe. Ideologia ponadto odmawia racji bytu ludzkiemu sumieniu oraz możliwości dokonywania samodzielnego wyboru. Niebezpieczną atrakcyjność ideologii Kirk dostrzega w możliwości oddziaływania na klasę znudzonych intelektualistów, nie związanych z żadną społecznością lokalną ani religią, poszukujących nowych treści do zapełnienia istniejącej w nich próżni.

Obserwując poczynania różnej maści konserwatywnej prawicy w Polsce zaczynam dochodzić do podobnych wniosków. Brak zachowania politycznej roztropności i patrzenie na rzeczywistość przez ideologiczne klisze, co zakrzywia rzeczywisty obraz to jej główne grzechy. Mówię to jako osoba sama identyfikująca się z tym środowiskiem.

#polityka #filozofia #filozofiapolityki #czytelniablejka #4konserwy #neuropa #konserwatyzm