[SonyKrokiet]

Rządowa limuzyna po czechosłowacku

czyli

Tatra 603

Motoryzacja w pierwszych latach po II wojnie światowej w poszczególnych krajach Bloku Wschodniego była rozwinięta w różnym stopniu; między innymi w Związku Radzieckim produkowano pojazdy na licencji lub ich rozwinięcia pokroju GAZa M-20 Pobieda, znanego u nas jako FSO Warszawa M20, w Polsce rozpoczęto produkcję rodzimego Stara 20 i licencyjnych Lublinów 51 czy wspomnianej Warszawy, w NRD produkowano przedwojenne konstrukcje w przejętych zakładach BMW, zaś w Czechosłowacji…

W Czechosłowacji kontynuowano produkcję samochodów sygnowanych markami Skoda, AERO czy Tatra; dość szybko, bo w 1947 roku, czechosłowacki rząd nakazał firmom skupienie się na konkretnej gałęzi przemysłu – Skoda miała zajmować się samochodami osobowymi, AERO – przemysłem lotniczym, zaś Tatra – ciężarówkami. Okazało się jednak, że limuzyny Tatry, a dokładniej samonośna Tatra T600, będąca kontynuatorką przedwojennych konstrukcji Hansa Ledwinki - który ze względu na oskarżenia o kolaborację z hitlerowcami i znajomość z pewnym akwarelistą jeżdżącym terenowym Mercedesem został skazany na więzienie, po odbyciu którego wyemigrował z kraju – były dalej potrzebne.


Historia omawianej Tatry T603 zaczyna się po 1950 roku. Wówczas – początkowo nieoficjalnie – Frantisek Kardaus i Vladimir Popelar z zakładów Tatry w Koprzywnicy – gdzie wówczas produkowano trolejbusy - postanowili opracować następcę Tatraplana, jak był zwany model T600. Impulsem było przeniesienie produkcji osobowych Tatr z Koprzywnicy do zakładów Skody, które spowodowały spadek jakościowy Tatraplana , mającego trafiać do partyjnej wierchuszki oraz klientów dewizowych – ta klientela nie tolerowała pogorszenia jakości dotychczas chwalonej konstrukcji. Projekt nowej limuzyny otrzymał nazwę Valuta.

Prace robione po kryjomu, jednak na przełomie 1953 i 1954 roku, konstruktorzy zyskali nieoficjalne przyzwolenie od radzieckich towarzyszy, którzy zorientowali się że czechosłowaccy inżynierowie znają się lepiej na tworzeniu chłodzonych powietrzem V8; władze Czechosłowacji z kolei uznały że tworzona po godzinach limuzyna z Koprzywnicy byłaby dobrym źródłem dewiz pozyskanych z eksportu; jak kilkukrotnie wspominałem, kraje komunistyczne, pomimo swoistej „niechęci” do zgniłego Zachodu , pragnęły zachodnich walut w celu sfinansowania zakupu nowych technologii czy maszyn – ot, rzeczywistość gospodarki centralnie planowanej – Zachód be, ale jak potrzeba twardej waluty, to nagle robi się cacy. ( ͡° ͜ʖ ͡°)

Twórcy Tatry T603, zgodnie z linią modelową marki, postanowili kontynuować charakterystyczną opływową linię nadwozia o budowie skorupowej, wywodzącą się z przedwojennych prac o aerodynamice autorstwa Paula Jaraya. Ze względu na dość krótki termin – prace miały się zakończyć w grudniu ’54 roku – porzucono koncepcję opracowania nowego silnika, skupiając się na wykorzystaniu wspomnianej V-ósemki umieszczonej – podobnie jak we wcześniejszych modelach Tatry czy późniejszej Skodzie 110R – z tyłu; ostatecznie prototypy wyjechały na drogi w połowie 1955 roku; we wrześniu tego samego roku zaprezentowano Tatrę na wystawę w Brnie, zaś swoistą premierę dla zagranicznej klienteli T603 miało w styczniu 1956 roku, kiedy pokazano ją za granicą; jeden z egzemplarzy służył także czechosłowackiej reprezentacji olimpijskiej na igrzyskach w Cortina d’Amprezzo. Zakończenie prac i przystąpienie do produkcji Tatry było dalej odległe ze względu na brak oficjalnej zgody partii; takiej zgody nieoficjalnie udzielił jednak prezydent kraju, Antonin Zapotocky; do pozytywnej decyzji miała go przekonać jazda testowa z kierowcą fabrycznym, Jaroslavem Pavelką, który w 1962 roku wystąpił także w reklamie T603, w której dawał popis możliwości czechosłowackiej limuzyny.

Tatra 603 – jak ostatecznie nazwano samochód od koncepcyjnego silnika V8 T603, który testowano we wcześniejszych prototypach Tatry - ostatecznie weszła do produkcji małoseryjnej pod koniec 1956 roku, kiedy zmontowano kilka egzemplarzy; w kolejnym roku wytworzono ich 350 sztuk. W czasie życia produkcyjnego pięciometrowa limuzyna była montowana w trzech seriach, dostępnych w poszczególnych latach; na podstawie kilku detali można określić serię samochodu, chociaż „zużyte” auta z pierwszej serii ponoć miały wracać do fabryki, gdzie liftingowano je do trzeciej, ostatniej wersji. Najbardziej charakterystycznym wyróżnikiem danej serii produkcyjnej był przedni front, pozwalający w miarę dokładnie określić wiek auta; większość charakterystycznych cech auta, to jest opływowa karoseria z bagażnikiem z przodu i ówcześnie niskim współczynnikiem oporu powietrza (0.35 Cx), zachodząca na boki podwójna tylna szyba, tylne błotniki z wlotami powietrza, agregat grzewczy w bagażniku, dwie kanapy we wnętrzu, półka na bagaż za tylnym rzędem siedzeń czy serwisowy starter rozrusznika i podwójne wentylatory chłodnic oleju w komorze silnikowej, pozostawały niezmienne.


- 1956 - 1963 – pierwsza seria; T603 najłatwiej poznać po trzech reflektorach ukrytych pod jednolitą osłoną, z których środkowe pierwotnie miało skręcać wraz z kołami. Silnik V8 OHV o pojemności 2.5 litra i mocy 95 KM napędzał tylne koła poprzez wahliwe półosie i czterobiegową skrzynię manualną. Samochód ważący 1470 kilogramów potrafił się rozpędzić oficjalnie do 160 km/h, jednak ze względu na opływową sylwetkę Tatra osiągała 170 km/h.

- 1963 - 1968 – druga seria, auto otrzymało oznaczenie T603-2. Samochód otrzymał cztery reflektory, umieszczonych w dwóch chromowanych ramkach; ponadto zmieniono silnik na mniejszą lecz mocniejszą (poprzez zwiększenie stopnia sprężania) jednostkę o pojemności 2.4 litra i mocy 105 KM, o oznaczeniu T2-603. Poprawiono właściwości jezdne poprzez zastosowanie stabilizatora na przedniej osi – ze względu na umieszczenie silnika z tyłu 603 była podatna na nadsterowność.

- 1968 - 75 – ostatnia seria 603 , o oznaczeniu wewnętrznym T603-3 i oficjalnym T603-2 MR1968 - Tatra otrzymała nieco zmienioną atrapę przednią względem aut z drugiej serii – najbardziej widoczną zmianą było zastąpienie dwóch chromowanych ramek wokół reflektorów jedną. Kolejną zmianą na plus było zastosowanie na wszystkich kołach tarcz hamulcowych w zastępstwie bębnów oraz elektronicznego zapłonu w 1973 roku.

Tatra T603 była produkowana do 1975 roku; łącznie wyprodukowano około 20 tysięcy egzemplarzy. Po tym czasie jej miejsce zajęła kanciasta limuzyna o oznaczeniu 613, bazująca jednak na „603”. Na bazie T603 stworzono prototyp minibusa 603MB i ambulansu 603A, których produkcja nie doszła do skutku; zbudowano także samochody wyścigowe używane w rajdach czy prototyp 603X. Sama Tatra miała opinię komfortowego i niezawodnego prestiżowego samochodu, który był chętnie kupowany przez partyjną wierchuszkę czy klientów zagranicznych z krajów RWPG; obecnie 603 jest doceniana także w krajach zachodnich, co poskutkowało wzrostem wartości odrestaurowanych egzemplarzy. Jeden egzemplarz w kolorze białym i z prawdopodobnie jedyną fabryczną klimatyzacją znajduje się na Kubie - otrzymał go Fidel Castro, który w zamian miał podarować Chevroleta Corvaira.

#autakrokieta #tatra #samochody #motoryzacja #gruparatowaniapoziomu #ciekawostki #czechoslowacja

[SonyKrokiet]

prototyp

[SonyKrokiet]

603 z pierwszej serii

[SonyKrokiet]

603 drugiej serii

[SonyKrokiet]

603 trzeciej serii

[SonyKrokiet]

tył

[SonyKrokiet]

wczesne wnętrze

[SonyKrokiet]

...i późniejsze

[SonyKrokiet]

bagażnik

[SonyKrokiet]

silnik; jak on brzmi-> https://youtu.be/WO4_JJYqFMc?t=13

[SonyKrokiet]

schemat

[SonyKrokiet]

prototypowy ambulans

[SonyKrokiet]

603 MB

[SonyKrokiet]

603 X

[Dymass]

@SonyKrokiet na Poznanskie Klasyki Noca przyjezdzala jedna, zjawiskowe auto.

[fajnyprojekt]

@SonyKrokiet: Samochód tak surrealistyczny, że pojawił się nawet w filmie "Lemony Snicket: Seria niefortunnych zdarzeń"( ͡° ͜ʖ ͡°)

[SonyKrokiet]

@fajnyprojekt: i jeden z niewielu wozów którego nie rozwalili w czasie pościgu w Cobra 11 ( ͡° ͜ʖ ͡°)

[p.....o]

@SonyKrokiet: Najbardziej szkaradny przód w motoryzacji jaki znam.
#niepopularnaopinia

[tooreck]

@SonyKrokiet: polecam w wolnej chwili (jak już się będzie dało normalnie podróżować) wizytę w muzeum Tatry w Koprivnicach, pół godziny jazdy od polskiej granicy (może trochę więcej) Chociaż pewnie już byłeś... A kilka kilometrów dalej jest jeszcze bardzo fajna turystycznie i bardzo "czeska" miejscowość Štramberk

[om9k]

@SonyKrokiet: w końcu ta piękność (づ•﹏•)づ

[Team]

@SonyKrokiet: dobrze się czyta