[MechanicznyTurek]

#100smiesznychwiosek

Sezon 3

Dzień 86/100

Typowe atrybuty Mrocznego Żniwiarza:
- czarny płaszcz
- kaptur
- czaszka zamiast głowy
- kosa
- wioska w województwie świętokrzyskim

Mroczków – wieś w Polsce, położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie skarżyskim, w gminie Bliżyn

Miejscowość ta była znaczącym ośrodkiem przemysłu żelaznego w Staropolskim Zagłębiu Przemysłowym od XVI do XIX w. Kuźnica w Mroczkowie powstała już w latach 1532-1548. W czasach I Rzeczypospolitej we wsi istniała dymarka przetapiająca rudy okolicznych lasów (z kopalń Bendocin, Łaski, Mroczków). W 1778 r. na polecenie właściciela, księcia Mikołaja Radziwiłła została ona przebudowana na wielki piec o jednej formie zwany radziwiłowskim. Oprócz niego w miejscowości funkcjonowały również trzy fryszernie.
W 1828 r. wieś przeszła na własność rządu, który w 1829 sfinansował odrestaurowanie pieca. W 1836 r. zakład hutniczy został doszczętnie strawiony przez pożar, odbudowano go nakładem Banku Polskiego (wprowadzono wówczas nowocześniejsze rozwiązania techniczne, takie jak poruszanie miechem cylindrowym oraz maszyna parowa o mocy 12 KM). W 1876 r. dołączono drugi miech oraz zastosowano aparat do ogrzewania powietrza. Jeszcze ok. 1880 r. przetapiano w Mroczkowie od 80 000 do 100 000 pudów rud rocznie.
Wielki Piec do wytopu żelaza znajdował się przy stawie Starym (Piecowym) na rzece Kamiennej. Wartościowym urządzeniem przemysłowym był kanał wodny o długości 500 m, który łączył staw Piecowy ze stawem Kapturowskim (Gozdeckiego). Kanał ten był alternatywnym środkiem dostarczania wody do Wielkiego Pieca, gdy brakowało jej w stawie Starym (Piecowym). Rudę żelaza wydobywano w okolicznych lasach metodą kopania szybów o głębokości 10-12 m i wyciągano za pomocą kołowrotu (takie doły rudne do dziś znajdują się w rejonie Mroczkowa). Oprócz rudy żelaza wydobywano niezbędny dla Wielkiego Pieca kamień wapienny oraz piaskowiec służący do wyrabiania kamieni młyńskich.”
W latach 1876-1884 miejscowymi Zakładami Hutniczymi kierował Witold Zglenicki, późniejszy ojciec nafty bakijskiej, Polski Nobel.
Około 1800 r. wieś liczyła 21 domów, 40 mężczyzn i 10 koni. Oprócz wymienionych, we wsi mieszkało też pięć rodzin chałupników (mieli tylko chaty) i sześć rodzin komorników (wynajmowali izby w domach). Mieszkańcy Mroczkowa (prócz chałupników i komorników, którzy nie posiadali roli) za użytkowanie ziemi musieli odrabiać pańszczyznę i oddawać daniny do dworu w Szydłowcu. Wieś odrabiała rocznie 364 dni pańszczyzny ciągłej, tzn. wołami i 1372 dni pieszych – wynosiło to wartościowo 126 rubli rocznie. W 1826 roku sołtysem był Antoni Bilski, a jego pomocnikiem – radnym Szymon Adamczyk. Wówczas we wsi była kaplica, karczma zajezdna oraz najważniejszy obiekt – Wielki Piec do wytopu żelaza.
W roku 1859 rząd postanowił oczynszować wsie dóbr Szydłowieckich. 21 sierpnia 1859 r. na zebraniu głównym włościan wsi Mroczków komisarz ekonomiczny Komisji Rządowej Przychodów i Skarbu z Warszawy, z udziałem wójta gminy z Szydłowca – Poszepczyńskiego, spisał stan posiadania włościan i ustalił zmiany, jakie zaszły w użytkowaniu ziemi w ostatnich latach. W tym samym roku geometra rządowy – Pstrokowski zmierzył użytki rolne wsi i podzielił je na nowe gospodarstwa, a 21 października 1859 r. odbyło się publiczne przydzielenie tych osad poszczególnym włościanom. Odpowiedzialnymi za przydział byli: asesor ekonomiczny rządu Kahl, wójt gminy Poszepczyński, nadleśniczy Leśnictwa Szydłowiec Zawistowski oraz zawiadowca Zakładów Górniczych w Mroczkowie – Waligórski. Wyznaczono wówczas również nowe drogi dojazdowe, w większości do dziś użytkowane. W maju 1864 r. mieszkańcy wsi otrzymali użytkowaną ziemię na własność oraz przestali płacić czynsz na mocy ukazu carskiego o uwłaszczeniu chłopów, w 1880 r. – stan administracyjny Mroczkowa wynosił: 47 domów i 249 mieszkańców (344 morgi ziemi włościańskiej, 58 morg ziemi rządowej).
Podczas II Wojny Światowej okoliczne lasy Mroczkowa były doskonałym schronieniem dla oddziałów partyzanckich AK. W oddziale Armii Krajowej „Szarego” działał jeden z mieszkańców wsi – Kazimierz Adamczyk, pseudonim „Lipa”, który brał udział w licznych akcjach dywersyjno-sabotażowych, m.in. w ataku na niemieckie gestapo w Końskich, z którego uwolniono ok. 100 więźniów, w tym porucznika Henryka Gruszczyńskiego, ps. „Blady”. Na początku lutego 1944 r. żołnierze niemieccy dokonali bestialskiego mordu na rodzinie Janasów i Dobrowolskich zamieszkałych w Mroczkowie. Z jednej z tych rodzin pochodził żołnierz AK Feliks Janas ps. „Sołtyk”. Przy drodze na stację PKP w Sołtykowie znajduje się pomnik upamiętniający to tragiczne wydarzenie. W sierpniu 1944 r. Mroczków pacyfikowano przy pomocy faszystowskich oddziałów Kałmuków i Kozaków. W październiku 1944 r we wsi stacjonowały oddziały wojsk niemieckich. Były to oddziały saperów, którzy budowali rowy obronne, zasieki, bunkry – wykorzystując mieszkańców Mroczkowa do tej pracy. Na terenie miejscowości zginął także Marian Janduła (ps. ,,Randis")– żołnierz AK (zamordowany tuż po wojnie przez UB) oraz Antoni Szczuka (którego mogiła znajduje się w lesie pomiędzy Mroczkowem a Rędocinem). W latach 1939-1945 na terenie wsi odbywało się tajne nauczanie na poziomie podstawowym i średnim, prowadzone przez Ludwikę i Stanisława Wojtarowiczów, Stanisława Sowę oraz Jadwigę Pierzynkę. Kres okupacji hitlerowskiej nastąpił w styczniu 1945 r., kiedy to wojska radzieckie wkroczyły do wsi."
Na terenie Mroczkowa działały młyny wodne. Pierwsze wzmianki o nich pochodzą z przełomu XVI i XVII wieku, jednak do dziś po najstarszych młynach zachowały się jedynie ślady umocnień ziemnych, m.in. kanałowy układ wodny. W 1820 r. na rzece Sobarzewce powstał drewniany młyn dworski obsługiwany przez Antoniego Postupalskiego. Młyn został zniszczony w 1939 r. wskutek działań wojennych. Pracował w okresach, kiedy wody nie wykorzystywano do obsługi wielkiego pieca hutniczego zlokalizowanego ok. 300 metrów dalej. Koszt zmielenia korca zboża wynosił 2 garnce. W 1947 roku zarejestrowane było w Mroczkowie przedsiębiorstwo „Młyn wodno-turbinowy-Gozdecki Antoni”. Budynek młyna murowany posiadał zainstalowaną turbinę własnej konstrukcji właściciela o mocy 6KM. Pozwalała ona na przemiał ok. 0,8 tony mąki w 24 godziny. Obecnie pozostał jedynie budynek młyna w stanie ruiny, kanał wodny, zniszczone stawidła i groble oraz pozostałości stawu. W 2008 roku ruina młyna spłonęła, w wyniku czego resztki pokrycia dachowego zostały zniszczone.
Obecnie Mroczków zamieszkuje 630 osób. Układ przestrzenny wsi zaprojektowany i zrealizowany w XIX w przetrwał do dziś. Użytkowane są dziś te same drogi i te same wygony. Pozostało kilka chat wybudowanych w drugiej połowie XIX wieku. Na terenie wsi znajdują się dwa sklepy spożywczo przemysłowe, dwa zakłady produkcyjne. Wizytówką Mroczkowa jest szkoła podstawowa wybudowana ok. 1950 r. (rozbudowana w 1970 r.), w której uczy się ok. 160 dzieci.
W Mroczkowie urodził się Teofil Waligórski, (ur. 1859 - zm. 1913) – polski polityk, dziennikarz, publicysta polityczny, urzędnik, współzałożyciel Narodowej Demokracji (endecji, ruchu narodowego), jeden z głównych twórców ruchu narodowego, uzyskał mandat poselski do I Dumy Państwowej Imperium Rosyjskiego z guberni kieleckiej. Wchodził do zespołu opracowującego regulamin Koła Polskiego oraz do jego siedmioosobowego prezydium (Komisji Parlamentarnej).

W pobliżu Mroczkowa leży także wieś

Mroczków-Kapturów – wieś w Polsce położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie skarżyskim, w gminie Bliżyn

Obie dzielą wspólne tablice (jak to niestety często bywa).

#swietokrzyskie #historia #ciekawostki

[yourgrandma]

@MarianoaItaliano @marianoitaliano ( ͡° ͜ʖ ͡°)

[MarianoaItaliano]

@yourgrandma: Dokładnie ( ͡° ͜ʖ ͡°)

[G.....n]

@MechanicznyTurek: widzę tą wiochę jak za dużo wypiję