Wpis z mikrobloga

Tag #ciekawestronyzwikipedii pod który będę wrzucać co ciekawsze artykuły z Wiki. W komentarzach strony powiązane

Czas na Iran ( ͡° ͜ʖ ͡°) dla wielu kojarzy się z tym, że w latach 70tych, kraj był mlekiem i miodem płynący bo kobiety chodziły bez burek. Poniżej artykuł o irańskiej rewolucji islamskiej, ocenę pozostawiam wam.

[Irańska rewolucja islamska](https://pl.wikipedia.org/wiki/Irańska_rewolucja_islamska) – rewolucja, która w roku 1979 doprowadziła do przekształcenia Iranu z monarchii konstytucyjnej w republikę islamską, w następstwie obalenia szacha Mohammada Rezy Pahlawiego przez zwolenników ajatollaha Ruhollaha Chomeiniego.

Przyczyny wybuchu rewolucji
W 1953 roku Secret Intelligence Service oraz Centralna Agencja Wywiadowcza przeprowadziły zamach stanu, który zniweczył nacjonalizację przemysłu naftowego przez premiera Mohammada Mossadeghiego. Nowy rząd (z Mohammadem Rezą Pahlawim na czele) zacieśnił współpracę z Stanami Zjednoczonymi. W ramach białej rewolucji przyznał prawa wyborcze kobietom, przeprowadził reformę rolną oraz rozpoczął walkę z analfabetyzmem[1]. Jednocześnie rozbudował aparat policyjny (m.in. tajna policja SAWAK, Policja Wojskowa, Policja Miejska, Gwardia Cesarska, Irańska Żandarmeria Cesarska, Cesarska Organizacja Inspekcji, Biuro Specjalne, Wywiad Wojskowy[2]) oraz torturował i więził opozycjonistów. Niezadowolenie z polityki szacha wyrażali zarówno irańscy duchowni oraz opozycja lewicowo-demokratyczna[1]. Konflikt pomiędzy szachem a ulemami z upływem czasu stawał się coraz ostrzejszy.

Ajatollah Chomeini był jednym z przywódców religijnej opozycji, którzy otwarcie sprzeciwiali się zażyłym stosunkom szacha z Izraelem, wprowadzeniu równych praw dla kobiet i dopuszczeniu do urzędów państwowych przedstawicieli mniejszości religijnych[3][4]. Chomeiniego wydalono do Turcji w 1964 roku, gdzie był pod stałą kontrolą tajnej policji SAWAK[3]. W 1965 roku Chomeini dobrowolnie wyjechał do Iraku[3]. W Iraku ogłosił swoją wersję doktryny islamu, w której wezwał wiernych do świętej wojny z wrogimi państwami (głównie Stanami Zjednoczonymi i Izraelem)[3].

Przedrewolucyjna sytuacja wewnątrz Iranu
Najbiedniejsza warstwa społeczna w Iranie była zawsze najbardziej religijna i najbardziej niechętna zagranicznym wpływom. Uznawali nowoczesne reformy szacha za imperialistyczne, a jego obietnice rozwoju kraju za fałszywe. Żądali przywrócenia dotychczasowych, szyickich zasad życia[3].

We wczesnych latach 70., wraz z gwałtownym wzrostem cen ropy, wzrosła też w społeczeństwie irańskim świadomość kumoterstwa i korupcji w szeregach władzy. Dekadencja rządzących była dobrze widoczna w obchodach 2500. rocznicy założenia Imperium Perskiego. W październiku 1971 wystawiono trzydniowe przyjęcie w Persepolis, na które zaproszeni zostali jedynie zagraniczni dygnitarze. Przyjęcie kosztowało 140 milionów dolarów[5]. Na przyjęcie zamówiono 5000 butelek szampana i obsługę 160 kucharzy, sprowadzonych na tę okazję z Paryża[5][6].

Wzrost cen ropy pogłębił przepaść między bogatymi a biednymi Irańczykami i spowodował wzrost niepokojów społecznych. Nawet prozachodnie grupy w Iranie zaczynały protestować przeciwko autokratycznym rządom i zwiększaniu znaczenia tajnej policji. Wielu opuściło Iran przed Rewolucją, inni zaczęli organizować się w ruchy opozycyjne. Jednocześnie meczety coraz częściej stawały się ośrodkami wyrażania niezadowolenia i pogardy dla zepsucia obyczajów niesionego przez cywilizację zachodnią[potrzebny przypis].

Do wybuchu rewolucji przyczyniły się trzy czynniki: próba narzucenia przywiązanym do tradycji Irańczykom europejskich wzorców kulturowych, nieprzeprowadzone w pełni reformy społeczne oraz działalność ahatollaha Ruhollana Chomeiniego[3].

Fala protestów
Największy sprzeciw wobec Mohammedowi Rezie Pahlaviemu był u biednych mieszkańców Iranu, którzy utworzyli ruchy opozycyjne. Organizatorami ruchów opozycyjnych byli uczeni religijni oraz drobne kupiectwo (tzw. klasy bazarowe)[4].

7 stycznia 1978 roku oficjalna prasa wydrukowała oszczerczą historię atakującą Chomeiniego[7]. Wywołało to gwałtowną reakcję przywódców religijnych oraz studentów i doprowadziło do rozruchów w mieście Kom. Do stłumienia rozruchów zostało użyte wojsko[potrzebny przypis].

Zgodnie z szyickim zwyczajem, czterdzieści dni po śmierci zmarłego odprawiane jest nabożeństwo żałobne. 18 lutego w meczetach w całym kraju wezwano do uhonorowania pamięci zabitych studentów. W wielu miastach nastąpiły marsze żałobne ku czci ofiar w Kom i przeciwko rządom szacha. Tym razem w mieście Tebriz doszło do starć z wojskiem i śmierci ponad stu demonstrantów. Ten sam scenariusz powtórzył się 29 marca i 10 maja. W kolejnych demonstracjach niszczone były luksusowe hotele, kina wyświetlające „nieetyczne filmy” i inne symbole ówczesnej władzy[potrzebny przypis].

Niepokoje społeczne i szalejąca inflacja powodowały gwałtowne pogarszanie się stanu irańskiej gospodarki. W lecie 1978 roku rząd wprowadził zmiany oszczędnościowe obejmujące zatrzymanie wielu projektów publicznych i zamrożenie płac. Efektem był gwałtowny wzrost bezrobocia i niezadowolenia wśród robotników. Robotnicy ci dołączyli do studentów w kolejnych protestach i demonstracjach[potrzebny przypis].

Obalenie szacha
Przez następne miesiące kolejne protesty były organizowane regularnie, pogłębiając destabilizację państwa. 8 września 1978 roku szach wprowadził stan wojenny, zakazując wszelkich demonstracji[3]. Tego samego dnia nastąpiła wielka demonstracja w Teheranie, która później została nazwana Czarnym Piątkiem. Rząd do jej stłumienia użył pełnej siły wojska. W starciach zginęło 60 osób, a ponad 200 zostało rannych[3]. W październiku Chomeini przeniósł się do Francji[3].

Konsekwencją Czarnego Piątku była całkowita utrata poparcia rządu zarówno przez obywateli jak i przez zagranicznych sojuszników. Strajk generalny w październiku unieruchomił całkowicie gospodarkę państwa[8]. Protesty osiągnęły apogeum w grudniu, podczas świętego miesiąca Muharram. Każdego dnia setki demonstrantów ginęło w walkach z wojskiem, a demonstracje cały czas przybierały na sile[potrzebny przypis].

W tym samym czasie do protestów zaczęli dołączać sami wojskowi. Szeregowi żołnierze odmawiali strzelania do demonstrantów, a niektórzy zwrócili się przeciwko swoim zwierzchnikom i zorganizowali bunty w bazach wojskowych[potrzebny przypis].

13 stycznia 1979 roku w Paryżu Chomeini utworzył Radę Rewolucyjną – nową najwyższą władzę Iranu[3]. 16 stycznia 1979 roki szach i cesarzowa opuścili Iran, pozostawiając władzę w rękach premiera Szapura Bachtiara. Chomeini powołał własny rząd z Mehdi Bazarganem na czele. 1 lutego Chomeini przyleciał do Teheranu, gdzie został powitany przez tłum wiernych. Walki pomiędzy zwolennikami Chomeiniego a oddziałami wiernymi Pahlawiemu wybuchły 9 lutego. Trzy dni później powstańcy wtargnęli do głównej siedziby SAWAKu. Po pokonaniu tajnej policji i ucieczce premiera powstańcy Islamskiej Rady Rewolucyjnej przejęli władzę[3]. Społeczeństwo poparło republikę islamskiej w marcowym referendum. 1 kwietnia Rada Rewolucyjna oficjalnie proklamowała Islamską Republikę Iranu[3].

Chomeini przejmuje władzę
Obalenie rządu szacha było wielkim świętem dla mieszkańców Iranu. Wkrótce jednak ujawniły się różnice zdań co do przyszłości państwa. Co prawda Chomeini był najbardziej popularną postacią, ale wiele spośród grup rewolucyjnych odmówiło udzielania mu poparcia. W momencie rewolucji istniały silne liberalne, sekularystyczne, marksistowskie i anarchistyczne frakcje, oraz wiele grup religijnych chcących mieć wpływ na dalsze losy Iranu[potrzebny przypis].

Armia i gospodarka państwa były w rozsypce, a relacje międzynarodowe musiały zostać nawiązane praktycznie od zera. W początkowym okresie powstały dwa główne ośrodki władzy. Ruch Wolnościowy z premierem Mehdi Bazarganem na czele usiłował utworzyć własny świecki rząd. Jednocześnie ruch religijny kierowany przez Chomeiniego powołał Islamską Partię Republikańską. Początkowe próby współpracy pomiędzy tymi ośrodkami zmieniły się szybko w otwartą wrogość[potrzebny przypis].

Władza religijna szybciej zaprowadziła porządek w państwie, zamieniając komórki rewolucyjne w zorganizowaną Gwardię Rewolucyjną. Gwardia ta przejęła większość lokalnej władzy w państwie, dodatkowo obejmując kierownictwo nad sądami w których odbywały się procesy byłych wojskowych i członków służby bezpieczeństwa szacha[3].

W czerwcu 1979 roku Ruch Wolnościowy opublikował pierwszą wersję nowej konstytucji. Określała ona Iran jako republikę islamską, ale nie dawała żadnej władzy ulemom ani prawu islamskiemu. Nad zgodnością ustaw z szariatem miała odtąd czuwać Rada Strażników Rewolucji, składająca się z 12 osób[3]. Konstytucję przyjęto w grudniu w referendum[3].

#iran #ciekawostkihistoryczne #gruparatowaniapoziomu
a665321 - Tag #ciekawestronyzwikipedii pod który będę wrzucać co ciekawsze artykuły z...

źródło: comment_1G7Cnp9wdxwqHAwUzw6pZJHwGGQTqxuw.jpg

Pobierz
  • 7
  • Odpowiedz
A tutaj cały artykuł o szachu:
Wczesny okres panowania[edytuj | edytuj kod]
16 września 1941 Mohammad Reza Pahlawi objął tron po wymuszonej przez mocarstwa zachodnie abdykacji ojca Rezy Szaha Pahlawiego. Początkowo był łagodnym, choć niekiedy niezdecydowanym liderem, co wyraźnie odróżniało go od ojca. W ciągu lat 40. wycofał on wiele autorytarnych praktyk okresu poprzedników i ustanowił model bliższy demokracji[1][2]. Młody szach z czasem coraz mniej był zainteresowany sprawami państwa, stał się
a665321 - A tutaj cały artykuł o szachu:
Wczesny okres panowania[edytuj | edytuj kod...

źródło: comment_0BsJvdDhAa9coq2HAzoPM6NbpeAG8VN9.jpg

Pobierz
  • Odpowiedz
Wołam przez MirkoListy plusujących ten wpis (26)

Dodatek wspierany przez Cebula.Online

Nie chcesz być wołany/a jako plusujący/a? Włącz blokadę na https://mirkolisty.pvu.pl/call lub odezwij się do @IrvinTalvanen

Uważasz, że wołający nadużywa MirkoList? Daj znać @IrvinTalvanen

! @toporow17 @UtneCiNos @Svoboda @farmaceut @koostosh @SonyKrokiet @nicniezgrublem @damroka17 @robekk1978 @Stefol @ja_nie_lubie @jurabos @rebel101 @Brant @hphp123 @ksab @Polanin @tomosano @Mayrus @mozgogrdyczka @skarbie @KIruko @FarGO @Frohike @pietrek16 @yourvictim
  • Odpowiedz
Zaloze zaraz multikonta zeby Ci dac wiecej plusow, mimo ze sam znam calosc na pamiec.
Dzieki za cos, co przywraca wiare w nocna ( ͠° ͟ل͜ ͡°)
  • Odpowiedz
@Modzian: co najlepsze mam w zanadrzu całą masę ciekawych stron które kiedyś sobie czytałem, nie tylko historia, ale również ciekawostki z zakresu ekonomii, statystyki, fizyki czy muzyki ( ͡° ͜ʖ ͡°)
  • Odpowiedz