[Espo]

40 977 - 8 = 40 969

Kilka filmów zaliczających się do nurtu francuskiej awangardy filmowej. Jest to jeden z najbardziej oryginalnych trendów w kinematografii (przypada na lata 1910-1930). Twórcy awangardowych filmów za cel stawiali sobie wypracowywanie nowych form artystycznej ekspresji. Przeciwstawiali się tradycyjnym formom narracji, znanym z literatury czy teatru. Awangardziści postulowali zerwanie z wszelkimi tradycjami i nadanie nowych walorów sztuce. Jednocześnie wyrażali zachwyt nad postępem technologicznym. Kinematograf był dla nich wynalazkiem nowym, niedocenianym, ale nie skażonym do końca wpływami innych sztuk. Oferował przy tym coś nowego - ruch. Abstrakcyjny, „czysty” film powinien opierać się na upływającym czasie, rytmie, dynamice i prezentować swoje możliwości techniczne.

Do francuskich twórców filmów awangardowych zaliczali się zwolennicy impresjonizmu, surrealizmu, oraz zwolennicy czystego kina (cinéma pur) - określani niekiedy dadaistami. Stosowali oni w filmach pozbawioną logiki grę wizualną, opartą na ruchach przedmiotów i figur geometrycznych.

PS. Przy każdym filmie zamieściłem odnośnik do YT (z filmami w możliwie najlepszej jakości), więc zapraszam do oglądania. Tylko uczciwie uprzedzam, że są to dzieła dziwne i mocno nietypowe. ;s

Entr' acte (1924) – 7/10

W początkach kina zachwycano się tym, że na ekranie mogą poruszać się ludzie i najróżniejsze przedmioty. Powstał wtedy kierunek zwany cinéma pur (czyste kino, które nawiązywało do istoty kina - ruchu). Nie respektował on praw logiki i dramaturgii przyczynowo-skutkowej oraz pozbawiał dzieło treści, czyniąc go jedynie ciągiem zrytmizowanych, niepowiązanych z sobą znaczeniowo scen. Do tego nurtu należy zaliczyć „Antrakt”.

Jest to abstrakcyjny i surrealistyczny film (szczególnie w scenach z trumną czy gołębiem). Ciężko doszukiwać się w nim jakiejś głębszej treści. Głównym jego celem jest ukazanie ruchu (sceny z rollercoasterem czy pościgiem za trumną były wyjątkowo dynamiczne). W filmie wystąpił Marcel Duchamp i Francis Picaba (który był też współautorem scenariusza). YT [21 min.]

Le Retour à la raison (1923) – 5/10

Pierwszy film M. Raya. Został nakręcony zupełnie przypadkowo, w ciągu jednej nocy. Powstał częściowo bez użycia kamery, z wykorzystaniem techniki rayogramów - naświetlanych bezpośrednio na kliszy przedmiotów - pinezek, śrubek, kurzu czy nawet makaronu. Uzyskane obrazy Ray połączył ze scenami sfilmowanymi w środku nocy (lunapark, naga kobieta). „Powrót do rozumu” to typowy film dadaistycznym, nie dbający o logikę, ale ciekawym pod względem formy. YT [3 min.]

Le Ballet mécanique (1924) – 6/10

Tytuł bardzo dobrze pasuje do treści. Jest to kolejny typowo dadaistyczny obraz - wolny od reguł logiki, zasad czytelnej narracji i wpływów teatru i literatury. W filmie pojawiają się też elementy znane z malarstwa Légera - abstrakcyjnie elementy geometryczne, maszyny i kubistyczne formy.

"Balet mechaniczny" nie zawiera fabuły, nie opiera się na scenariuszu i nie ma bohaterów. Przez większość filmu na ekranie widać w dużych zbliżeniach pracujące maszyny, które nie mają jednak większego znaczenia. Istotne są ich detale, ruch i rytm w jakim się poruszają. Film ten traktować należy raczej jako artystyczny eksperyment. YT [19 min.]

Emak-Bakia (1926) - 7,5/10

Wykorzystuje motywy z „Powrotu do rozumu” (zastosowanie rayogramów). Jest wizualnie ciekawszy niż „Balet mechaniczny” - taki hipnotyzujący i przyjemny dla oka. Jest w nim coś ładnego.

Man Ray po raz kolejny wykorzystał typowe dla surrealizmu: automatyzm, irracjonalność, motyw snu oraz brak logiki wydarzeń i klasycznej narracji. Jednak dla surrealistów efekt był aż nadto radykalny i odrzucili oni film jako zbyt dadaistyczny. Można go uznać za kolejny eksperyment formą czy zabawę nowym rodzajem sztuki. YT [16 min.]

Anémic cinéma (1926) - 4/10

Od strony wizualnej ten czarno-biały film jest wynikiem zainteresowania Duchampa obiektami, które nazywał retoreliefami. Są to okrągłe dyski zawierające narysowane różnego rodzaju spirale, które przy równomiernym obracaniu wokół osi wywołują optyczne efekty trójwymiarowości, nieskończoności. Film jest zapisem efektów wywoływanych przez 10 takich dysków w połączeniu z 9 dyskami zawierającymi napisane po francusku anagramy. YT [7 min.]

L'Étoile de mer (1928) – 5/10

Nakręcony przy użyciu żelowego filtra, co daje efekt lekko rozmytego obrazu (zbliżony do obrazów impresjonistów). Ma ładną muzykę, ale w interpretacji jest bardzo ciężki. Z tego co wyczytałem opowiada on o „alchemicznej drodze do całkowitego zespolenia odmiennych elementów, o poszukiwaniu ideału”, gdzie tytułowa rozgwiazda jest właśnie bytem idealnym. Ot, surrealizm. YT [16 min.]

Les Mystères du château de Dé (1929) – b.o.

Film dadaistyczny, który jest ostatnim projektem filmowym M. Raya. Przeplatany napisami film opowiada historię dwóch podróżników i tajemniczego pałacu zamieszkałego przez duchy. Od oceny muszę się powstrzymać, bo nie znalazłem wersji z napisami, a nie jestem pewien czy dobrze zrozumiałem wszystkie kwestie pisane po francusku :|. Ładne były ujęcia kręcone na basenie, z abstrakcyjną grą świateł oraz sceny podróży z początku filmu. YT [20 min.]

Un chien andalou (1929) – 7/10

Chyba najbardziej znany film surrealistyczny. Jego bohaterami jest bezimienna para - kobieta i mężczyzna. Fabuła (przedstawiająca senną wizję) jest irracjonalna i groteskowa. Celem autora było zszokowanie odbiorcy przez zastosowanie niezwykle jak na owe czasy drastycznych ujęć. Szczególnie powszechnie dziś znana scena z przecinanym okiem spełniła to zadanie. Oryginalnie film był niemy - ścieżka dźwiękowa została do niego dołączona w 1960 roku na podstawie wskazówek odnalezionych w notatkach reżysera. YT [16 min.]

#maratonfilmowy #kinoespo #awangarda #surrealizm #dadaizm #cinemapur #kinematografia

[c.....t]

@Espo: z tego nurtu polecam jeszcze Menilmontant.

[Espo]

@cytoblast: ok, dodaję do listy filmów do obejrzenia w najbliższym czasie :)