[MislausLasota]

Przyjrzałem się dziś rękopisowi oraz językowym analizom „Pieśni Legionów Polskich we Włoszech” autorstwa Józefa Wybickiego, wychowanego w Będominie na Kaszubach, i doszedłem do wniosku że oryginalny tekst zawiera prawdopodobne kaszubizmy:

- „Kiedy my żyjemy...” - językoznawcy wskazują na mocno niezręczne użycie słowa „kiedy”, podczas gdy analogiczne kaszubskie „czedë” (w tamtych czasach brzmiało bliżej polskiego) ma nieco szersze zastosowanie, w analogicznej kaszubskiej konstrukcji byłoby wręcz domyślnym spójnikiem.
- „Do Polski z ziemi włoski” - zamiana „włoskiej” na „włoski” nie jest standardem polszczyzny ówczesnych czasów (prędzej „włoskij” gdyby Wybicki mieszkał bliżej Kresów Wschodnich), tymczasem kaszubskie „-iéj” oraz „-i” w uszach nawykłych do polszczyzny brzmią praktycznie tak samo - a nawet i kaszubscy językoznawcy jeszcze w XX wieku nie byli pewni czy uważanie głosek „é” oraz „i” jako odrębnych w ogóle jest zasadne.
- „Za twoim przewodem” - „przewód” to dosyć dziwne określenie na „przewodnictwo”, wcale w czasach Wybickiego niepopularne szerzej w Polsce, a charakterystyczne dla kaszubskich tendencyj słowotwórczych.
- „Złączem się z narodem” - jakkolwiek ucinanie „złączymy” do „złączym” to tendencja typowo polska, raczej nieznana w kaszubszczyźnie, to zastanawia pojawiające się w oryginale „e” zamiast zwykłego „y”. W czystej polszczyźnie byłoby to zrozumiałe bliżej epoki renesansu (Piotr Kochanowski), ale nie w czasach Wybickiego. A kaszubskie słowo zawierałoby tu konsekwentnie już od średniowiecza poświadczoną „szwę kaszubską” (złączëmë)
- „Już tam ojciec do swej Basi mówi zapłakany” - językoznawcy wątpią czy Wybicki mógł mieć na myśli niemęskiego, zapłakanego ojca podczas gdy „idą nasi”. Dużo więcej sensu wers nabiera gdyby zapisać to jako „Już tam ojciec do swej Basi mówi zapłakanej” - Basia płacze, a ojciec ją pociesza radosną nowiną. W uchu polskim w tej pozycji kaszubskie „-éj” brzmieć będzie tak samo jak po prostu „-y” lub raczej niemiękczące „-i” (może z bardzo lekkim końcowym „j”) - taki zapis jest zatem ewidentnym wpływem pomieszania fonetyki polskiej z kaszubską, podobnie jak w „z ziemi włoski”.

#jezykpolski #kaszebe #kaszuby #regionalizmy #pomorze #hymn #kaszubski