[dusiciel386]

Japoński z Wykopem! #japonskizwykopem #japonia

Odcinek 32. Liczba liczbie nierówna

Stały wstęp:


======

Niestety, liczenie po japońsku nie zawsze sprowadza się tylko do wymieniania kolejnych nazw ichi, ni san, shi, go i tak dalej. Kiedy przychodzi do takich wyrażeń jak "pięć kotów", "dziesięć dni", "dwie książki", potrzebujemy takiego dziwnego wynalazku jak klasyfikatory.

A co to w ogóle są te klasyfikatory?

Jak sama nazwa wskazuje. Rzeczom, które można policzyć, można przypisać jakąś kategorię i ons wiąże się z liczebnikiem. Najlepiej będzie mi wytłumaczyć na przykładzie.

"pięć kotów" - 五匹の猫 go-hiki no neko

Rozbijmy to wyrażenie na czynniki pierwsze.

五 go oznacza liczbę 5, na końcu 猫 neko to "kot". Zostaje nam 匹 hiki, które jest tu tym cały klasyfikatorem - w tym przypadku dla małych zwierząt. "Świat" klasyfikatorów rozróżnia bowiem na przykład ludzi (人 nin) małe (匹 hiki) i duże (頭 tou) zwierzęta, rzeczy, które są długie i wąskie (本 hon), piętra (階 kai), stopnie schodów i hierarchii (段 dan) - i wiele, wiele innych. Co do dwóch ostatnich znaków, te razem stanowią słowo 階段 kaidan "schody".

Chcę tu jeszcze wyjaśnić nieścisłość, która może się tu wydawać. 本 hon może oznaczać książkę, ale do książek stosujemy klasyfikator 冊 satsu. Sam znak 本 pierwotnie znaczył tyle, co "korzeń". Klasyfikator z kolei na początku stosował się do pni drzew albo desek (tu nie mam niestety całkowitej pewności).

Składnia [liczba][klasyfikator] の [obiekt] wygląda tak, jakbyśmy chcieli powiedzieć "piątka-zwierząt kotów", albo "koty o takiej własności, że jest pięć zwierząt".

Mimo że w języku japońskim tych klasyfikatorów mamy zatrzęsienie, to na szczęście nie trzeba ich znać wiele, przynajmniej na początek. Zazwyczaj nie szkodzi, jeżeli nie będziemy bawić się w końcówki i użyjemy "pustego" liczebnika. W tym przypadku korzystamy z rodzimego zestawu liczebników, np. 車三つ kuruma mittsu/mittsu no kuruma "trzy samochody". Tematu samych liczb nie chcę dublować. Podstawa jest taka, żeby umieć liczyć ludzi (wyjątek! hitori, futari, dalej normalnie: san-nin, yo-nin, go-nin...) i zwierzęta - hiki zamiast tou ujdzie dla wszystkich zwierząt.

Jest jeszcze jedna sprawa, którą chciałbym poruszyć z tymi klasyfikatorami, a jest nią czas. W datach dzień 日 odczytuje się jako ka i nieregularnie łączy się z rodzimymi liczebnikami:

1 - tsuitachi

2 - futsuka

3 - mikka

4 - yokka

5 - itsuka

6 - muika

7 - nanoka

8 - yōka

9 - kokonoka

10 - tōka

20 - hatsuka

A jakby tego było mało, to oddzielnie są klasyfikatory dla daty i dla przedziałów czasu.Liczenie lat się rozróżnia - 年 nen jako datę lub przedział, a 才 sai jako czyjś wiek, np. １９才です juukyuu-sai desu "mam 19 lat". I tu też jest jeden wyjątek. Jak ktoś ma 20 lat, to mówi hatachi desu. Inaczej jest z miesiącami. ３月 czytane jako san-gatsu będzie oznaczać "marzec" (bo trzeci miesiąc), a jako san-getsu, san-kagetsu, lub san-tsuki - "trzy miesiące".

[Szab]

@dusiciel386: tl;dr

[Axoi]

@dusiciel386: Klasyfikatorów używa się też do czegoś oprócz liczebników? Kiedyś o nich czytałam, nie wychodzono poza temat liczebników i tak zastanawiałam się... Czy dodaje się je do przymiotników (czyli - czy prawidłowe jest na przykład kuro no neka czy kuro-hiki no neko)?

[dusiciel386]

@Axoi: Tylko do liczebników. Poprawnie byłoby kuroi neko.

[Axoi]

@dusiciel386: Rozumiem... Chociaż, czemu bez no? Wiem że w innych przypadkach (Ao no Exorcist, ten tytuł mi jakoś utkwił w pamięci) się tak zapisuje... Więc co to no w końcu oznacza? Przepraszam że tak męczę, ale po prostu jestem ciekawa i dla rozwiązania kilku małych problemów nie mam siły przebijać się przez cała gramatykę.

[dusiciel386]

@Axoi: Z tego co wiem, z przymiotnikami jest tak, jak napisałem wyżej. Zwróć uwagę jednak na to, że w przypadku kolorów funkcjonują oddzielne rzeczowniki ao, kuro, aka itp. W tym tytule konstrukcja typu ao no nie jest niepoprawna, tylko ma taki bardziej "epiczny" wydźwięk.

[Axoi]

@dusiciel386: Rozumiem, bardzo dziękuję. :)

[dusiciel386]

@Axoi: A co do samego no - jest to partykuła dopełnienia bliższego, a w praktyce po prostu dopełniacz. I tak dostajesz "egzorcystę błękitu".

[Axoi]

@dusiciel386: W sumie moim skromnym zdaniem ten egzorcysta błękitu nawet pasuje do serii... Bardziej niż błękitny, niebieski egzorcysta jak to zwykle jest tłumaczone. :)

[s.....i]

I tu też jest jeden wyjątek. Jak ktoś ma 20 lat, to mówi hatachi desu.

@dusiciel386: Jest jakiś konkretny powód, dla którego akurat 20 zostało w ten sposób wyróżnione? Czy po prostu "bo tak"?

[dusiciel386]

@spatsi: Natknąłem się na następujący klucz 廾(nr 55) oznaczający liczbę 20 lub dwie ręce i wywodzący się właśnie z obrazka dwóch rąk.

Ponadto - i sądzę, że to ważniejszy powód - osiągnięcie wieku 20 lat jest symboliczną, a współcześnie także prawnie (można pić, palić i brać udział w wyborach) granicą dojrzałości.