Wpis z mikrobloga

W związku z wczorajszym AMA @Legioner1974, założyciela Fundacji #orlastraz (Jeszcze raz wyrazy ogromnego szacunku za kapitalną robotę i najwyższe zaangażowanie!) postanowiłem przybliżyć wam kim właściwie są Jazydzi. Większość z was zna pewnie historię masakry ponad 3000 osób wyznających jazydyzm w okolicy Sindżaru (druga rocznica była raptem przedwczoraj, 3 sierpnia), ale generalnie większość informacji o tej grupie etnicznej/religijnej kończy się na stwierdzeniu, że to grupa wyznająca religię łączącą w sobie różne bliskowschodnie wierzenia. Z racji tego, że ostatnio tematy bliskowschodnie na wypoku w modzie, mam nadzieję, że post dotrze jeśli nawet nie w gorące, to chociaż do osób szczerze zainteresowanych ( ͡° ͜ʖ ͡°)

Kim właściwie są Jazydzi?
Nie ma jasnej odpowiedzi na to, czy Jazydzi to grupa etniczna, czy religijna. Antropolodzy twierdzą, że jest to ludność pochodzenia kurdyjskiego, natomiast sami Jazydzi bardziej definiują swoją przynależność ze względu na wyznawaną religię, niż pochodzenie. Ma to zresztą przyczynę ze względu na bardzo zamkniętą strukturę społeczną (o tym poniżej).

Populacja
Jazydzi zamieszkują przede wszystkim tereny irackiej prowincji Sindżar (400 tys. przed najazdem Daesh) i irackiego Kurdystanu (200 tys. na terenach głównie na wschód od Mosulu i południe od Dohuk). Oprócz tego ich skupiska znajdują się w Syrii, Turcji, Iranie, Gruzji, Armenii i Niemczech. Ogólnie całą społeczność jazydzką szacuje się na ok. milion ludzi, ale są też opracowania mówiące o 150 tys., co wynika z używania przez nich szyickiej doktryny takiji (szach mat, gimbospece od islamu!) w celu uniknięcia ewentualnych prześladowań. Nie bez przyczyny na wielkość całej grupy oddziałują prześladowania religijne - od połowy XIII w. dokonano na Jazydach 53 masowych rzezi (razem z tą w Sindżar będzie już 54). Co ciekawe Jazydzi kaukascy, których jest nie więcej niż 40-60 tys. definiują się jako oddzielny naród i kultywują stare obrzędy mimo bycia muzułmanami lub prawosławnymi chrześcijanami.

Relacje społeczne - czy mogę zostać Jazydą?
Tradycyjne społeczności jazydzkie (prawdopodobnie wygląda to inaczej w zeuropeizowanej diasporze niemieckiej, być może również kaukaskiej) dzielą się na trzy zamknięte kasty, a małżeństwa są możliwe tylko między członkami każdej z nich. Najwyższa kasta to Szejchowie, dostojnicy duchowni, wraz ze swoimi rodzinami. Rola szejcha jest przekazywana z pokolenia na pokolenia i jest on duchowym przewodnikiem swojej społeczności. Kolejni w rankingu są Pir, którzy pełnią rolę władzy świeckiej i są najczęściej przywódcami danej społeczności. Najniższa kasta to Mirid (Mrid), czyli wszystkie pozostałe szaraki. Żeby nie było za prosto, w obrębie kast istnieją też podkasty i ich również dotyczą restrykcje.
Teraz przypuśćmy, że dorwałeś jazydzką królową z baśni 1001 nocy i chcesz się poślubić. Jeśli jesteś jazydą z innej kasty niż ona - nie ma #!$%@?. Natomiast jeśli jesteś obcokrajowcem, to masz szczęście ale dzieci z Twojego związku nie będą mogły dziedziczyć przynależności do kasty Szejchów albo Pir. Ale są też źródła mówiące, że małżeństwo z nie-Jazydą jest grzechem śmiertelnym i może wiązać się z zabójstwami honorowymi ('no, jak? przecież to tylko ci przebrzydli muzułmanie' ( ͡° ͜ʖ ͡°)). Z tego samego powodu nie można też dokonać konwersji na jazydyzm. Żeby nie było za dużo złych wiadomości - jeśli jednak jesteś jazydą, to możesz mieć kilka różowych pasków na raz ;)

Jazydyzm - o co tu kaman?
Pamiętacie z obozów albo imprez przygotowywany z użyciem znanej jedynie autorowi receptury drink pt. Kociołek Panoramixa? ( ͡° ͜ʖ ͡°) Religia Jazydów wygląda podobnie - to jeden wielki mix islamu szyickiego, chrześcijaństwa nestoriańskiego, judaizmu, zoroastrianizmu, a nawet starych wierzeń indyjskich i mezopotamskich. Jazydzi uznają chrzest, ale jednocześnie obrzezanie nie jest u nich obowiązkowe. Abraham i Mahomet są uznawani jako prorocy (niemowlętom wypowiadana jest do ucha szahada - islamskie wyznanie wiary), czczony jest Mojżesz w roli podobnej do judaizmu i chrześcijaństwa, ale Jezus jest już z kolei uważany za jednego z aniołów, który zstąpił na ziemię w ciele człowieka. A propos aniołów - jest ich siedmiu, a Bóg (zwany Hudan) stworzył ich po jednym w każdym dniu tygodnia, w którym stwarzał świat. Powstały jako pierwszy w kolejności, Malak Taus (zwany też Aniołem - Pawiem i przedstawiany w jazydzkiej symbolice jako paw) miał zostać tym głównodowodzącym, ale zbuntował się przeciwko boskiemu nakazowi czczenia ludzi, przez co został strącony do piekieł. Żałując za swój grzech wypłakał 7 dzbanów łez, które ugasiły wieczny ogień i od tamtej pory piekło przestało istnieć. I tutaj ciekawa rzecz - ostatecznie Bóg przestał interesować się światem, powierzając ukorzonemu Malak Tausowi władzę nad nim. Dlatego Jazydzi praktycznie zawsze modlą się do Anioła - Pawia, a nie do Boga jako takiego.
Żeby dodać sobie trochę wyjątkowości uważają, że pochodzą od Adama, a reszta ludzi na Ziemi od Ewy. Jak? Adam i Ewa pokłócili się w raju o to, kto ma zostać protoplastą rodzaju ludzkiego. Oboje wrzucili po nasionku do dzbana i po pewnym czasie z nasiona Adama zrodzili się chłopiec i dziewczynka, a w dzbanie Ewy pojawiło się robactwo. Dzieci z dzbana Adama dały więc początek Jazydom, a pozostała ludzkość pochodziła od kolejnego potomstwa Adama i Ewy urodzonego już w bardziej tradycyjny sposób ;)
Jazydzi nie uważają, że do modlitwy potrzebne są świątynie, ponieważ Bóg jest wszędzie. Nie zbierają się też na zbiorowe modlitwy, choć modlą się rano i wieczorem zwracając się w stronę słońca. Odmawiają modlitwy przed i po każdym posiłku. Środa jest dla nich świętym dniem, a sobota jako ostatni dzień w tygodniu - dniem odpoczynku. Zmarłych zakopują ze skrzyżowanymi rękoma, układając ich na wznak w kierunku wschodnim, tak żeby twarz patrzyła na wschodzące słońce. Wierzą też do pewnego stopnia w reinkarnację.

Najświętsze miejsce Jazydów
Lalisz jest małym miasteczkiem w dolinie o tej samej nazwie, znajdującej się niedaleko Dohuk. Jest w nim grób szejcha Adiego ibn Mustafira, założyciela całego tego kociokwiku zmarłego w 1162 roku (grób ze świątynią widoczny na zdjęciu dołączonym do posta). Co roku, między 6 i 13 października kilkadziesiąt tysięcy Jazydów pielgrzymuje do tego miejsca, pielgrzymka tam jest zresztą dla nich obowiązkowa tak jak wizyta w Mekce dla muzułmanów. W jazydyzmie, jak w każdej bliskowschodniej religii, ogromną rolę odgrywa symbolika - nad wejściem do świątyni widnieje płaskorzeźba pawia - symbolu Malak Tausa (to w Lalisz objawił się on pod postacią tego ptaka), a po prawej stronie bramy wejściowej widać sylwetkę świętego czarnego węża, którym Noe zatkał dziurę w Arce (stąd zabijanie czarnych węży jest surowo zakazane, są uważane za święte stworzenia). Dodatkowo zakazane jest stawanie na progu bramy, a pielgrzymujący zwyczajowo całują go oddając pokłon szejchowi Adiemu. Z kolei w środku świątyni znajdują się kawałki tkanin w siedmiu różnych kolorach (każdy z nich symbolizuje innego anioła) - wg wierzeń trzykrotne zawiązanie supła, a następnie jego rozsupłanie spowoduje rozwiązanie dręczącej nas sprawy - jest to forma prośby wysyłanej bezpośrednio do Hudana. Więcej nt. świątyni w Lalisz w tym filmie..


#ciekawostki #jazydzi #religie #bliskiwschod #kurdystan #irak Taguję też #syria i #syriafaq ze względu na to, że ci którzy ostatnio tam dołączyli mogą nie obserwować tagu irackiego.
Pobierz starface - W związku z wczorajszym AMA @Legioner1974, założyciela Fundacji #orlastraż...
źródło: comment_M8elj3erKpgSdwRP17ddnGv2lW26R2mR.jpg
  • 9