Które z miast w Polsce jest "najbardziej zabytkowe"?

Zastanawialiście się kiedyś które miasto przoduje w ilości zabytków w Polsce? Czołówka pewnie dość prosta do przewidzenia, ale być może interesujące będą „anomalie”, tzn. miasta które w świadomości przeciętnego Polaka nie funkcjonują jako mega-naszpikowane zabytkami.

Cześć,

Zastanawialiście się kiedyś które miasto przoduje w ilości zabytków w Polsce? Czołówka pewnie dość prosta do przewidzenia, ale być może interesujące będą „anomalie”, tzn. miasta które w świadomości przeciętnego Polaka nie funkcjonują jako mega-naszpikowane zabytkami, szczególnie dla kogoś z innej części kraju.

Zanim do sedna to na początek kilka wyjaśnień:
1. Listę zabytków wyeksportowałem ze strony Narodowego Instytutu Dziedzictwa (to ta która udostępnia mapę zabytków, //www.nid.pl/pl/Informacje_ogolne/Zabytki_w_Polsce/rejestr-zabytkow/zestawienia-zabytkow-nieruchomych/ ), a konkretniej z odnośnika do rejestru zabytków dostępnego na witrynie danepubliczne.gov (link do oryginalnego pliku .csv dodaję w powiązanych).
2. Zabytków nie wartościowałem, nie ma w tym zestawieniu wag, zabytków lepszych lub gorszych, liczą się sztuki, ale należy pamiętać że np. taki Wawel to co najmniej kilka rekordów w bazie.
3. Rankingowi podlegają gminy, tzn. miasta na prawach powiatu, gminy miejskie, itd. Przyjąłem taką konwencję z uwagi na Warszawę – miasto skatalogowane jest z podziałem na dzielnice.
4. Brałem pod uwagę tylko listę zabytków nieruchomych, bez zabytków techniki i bez zabytków kultury niematerialnej.

Do rzeczy więc. Top 20 miast skupia w sobie prawie 13 tys obiektów z ponad 76 tys skatalogowanych, co stanowi dokładnie 17% całości. Czołówka wygląda tak:

1. Warszawa - 2298
2. Kraków - 1803
3. Wrocław - 1105
4. Gdańsk - 800
5. Poznań - 692
6. Przemyśl - 609
7. Łódź - 587
8. Olsztyn - 527
9. Elbląg - 518
10. Lublin - 444

Udział poszczególnych miast w czołowej 20-tce obrazuje kolejny wykres.



No dobrze, ale jak wiadomo miasta są różne, mniejsze i większe. Można było się spodziewać że Warszawa, Kraków i Wrocław będą na szczycie listy. Przyjrzyjmy się zatem ilości zabytków tych 20 najbardziej zabytkowych miast w przeliczeniu na 1km2 i dodatkowo w przeliczeniu na tysiąc mieszkańców (dane dot. ludności i powierzchni z Wikipedii) – dwa kolejne wykresy. Zdaję sobie oczywiście sprawę z faktu że np. powierzchnia Szczecina jest średnio miarodajna, ale nic lepszego nie wymyśliłem żeby zobaczyć „gęstość” atrakcji :)





Od komentarza się powstrzymam, nie byłem ani w Przemyślu, ani w Elblągu i Suwałkach :)

Na koniec jeszcze garść ciekawostek:
- z miast wojewódzkich w top20 brakuje Rzeszowa (30 miejsce) i Kielc (56 miejsce).
- największe 3 miasta (w sensie liczby ludności) poza czołówką to Gdynia (48 miejsce), Radom (23 miejsce) i Częstochowa (38 miejsce) – odpowiednio 12-13-14 miejsce pod względem ludności, 11 największych miast jest w top20.
- miasta powyżej 100 tys mieszkańców z najniższą ilością zabytków to Koszalin (sztuk 45, miejsce 329 wśród gmin) i Dąbrowa Górnicza (sztuk 50).
- najwięcej zabytków w gminie (ale z wyłączeniem miasta) ma: gmina Jarosław (22 miejsce, ponad 200 obiektów), gmina Stegna (28 miejsce), gdzie we samej tylko wsi Drewnica skatalogowanych jest ponad 100 zabytkowych domów (głównie poholenderskich) i gmina Żary (29 miejsce)
- w całej bazie znajdują się zaledwie kilkadziesiąt obiektów których powstanie datowane jest przed XII wiekiem (również takie ze statusem „niepewne”, ale nie ze statusem „nieznane”), z czego jakąś część stanowią nie obiekty, a np. układy urbanistyczne.

Dzięki za dobrnięcie do końca :)

[Nunusik]

Warszawa? To miasto nie ma zabytków tylko atrapy odbudowane w PRL.

[sylwke3100]

@Nunusik No właśnie wg takie coś nie powinno mieć praw do sygnowania się Zabytkiem jeśli zostało od np zera zbudowane

[cult_of_luna]

@sylwke3100: to taka ciekawostka (akurat pierwsza z brzegu mi się przypomniała): Kościół św. Marcina w Poznianiu (pic related). Oryginalnie z XV-XVI wieku. Miliard razy przebudowywany, odbudowywany po pożarach na przestrzeni 5 wieków. Spłonął w 1945 prawie doszczętnie. Co zrobiono po wojnie? Odbudowano go w stylu gotyckim (tym pierwotnym, choć przed wojną to pewnie jakiś barokowo-renesansowy składak był). Jest zabytkiem? Jest ( ͡° ͜ʖ ͡°)

[alemnietenportalirytuje]

Trochę to zaburza percepcję, są miasta takie jak Wrocław czy Szczecin gdzie centrum wygląda ja przeniesiony z innej epoki, jednak ponad 100 letnie kamienice i budynki nie są wpisane do rejestru zabytków, Warszawa przoduje powierzchniowo dlatego ta ilość nie jest tak widoczna w rozmyciu z innymi budynkami

[LiczbaPi]

@cult_of_luna: Wawel to raczej 1/400 Przemyśla (albo i mniej), tam największym zabytkiem jest trzecia co do wielkości twierdza w europie - Twierdza Przemyśl - XIX wieczny zespół kilkudziesięciu fortów które mogły mieścić ponad 150 tysięcy żołnierzy. Niestety dzisiaj już większość fortyfikacji jest mocno zniszczona.

[LiczbaPi]

@bydgoszcz666: a znasz ten kawał:
- w co się bawią dzieci w Bydgoszczy?
- w dzieci z Torunia

[Kappa1337]

Gdańsk tylko 6%? Myślałem, że będzie więcej ( ͡° ʖ̯ ͡°)

[bastianbastiante]

@Kappa1337: stare miasto w Gdańsku to niestety tez w większości repliki z czasów PRL :( przeważająca cześć miasta została zniszczona przez ruskich pod koniec wojny

[Primoza]

@Kappa1337 nie wygląda to zbyt dobrze, Wrocław był jeszcze mocniej zniszczony

[Sebgat]

Ciekawostka:
Byczyna na Opolszczyźnie, zaledwie kilka km od granicy z Łódzkiem i Wielkopolską, to miasto z zachowanymi w 99% średniowiecznymi murami miejskimi (unikat na skalę europejską), pięknym kościołem ewangelickim będącym niegdyś katedrą, wokół licznie zachowane średniowieczne kamienice, spory fragment fosy miejskiej(!!!) o wiele wiele innych...
Więcej zdjęć.

[RafB]

@Sebgat: Unikatowe to jest Carcassone, A Byczyna, Paczków, Biecz to takie nasze lokalne "perełki"

[cult_of_luna]

@Sebgat: @RafB: i Chełmno :) Też w całości za murami. A starówce dużo wielkością nie brakuje do tej z Torunia :)

[GokuMK]

Przemyśl zaskoczeniem, ale jak tak pomyśleć to ma sens. Tak samo jak sens ma brak Rzeszowa. Przed wojną pomiędzy Krakowem a Lwowem to Przemyśl się bardzo liczył a Rzeszów to była "wiocha". Po wojnie wybrano Rzeszów na stolicę regionu bo w centrum a nie Przemyśl na uboczu.
Przemyśl ma naprawdę duże i piękne stare miasto.

[onlymybuttgivesacrapp]

@GokuMK: Rzeszów był wioską do lat 90, gdy po reformie samorządowej dostał większość urzędów i kasy kosztem pozostałych miast.

[kamilstrumidlo]

@onlymybuttgivesacrapp: Rzeszów zaczął się liczyć już przed wojną, kiedy to włączyli go do COP-u.

[Mr--A-Veed]

Potwierdzam, że w Przemyślu całkiem sporo zabytków jest i ładne miasto. :-)

[l.....2]

@WalecznyTaboret: No i co, ci mieszkańcy narzekają na to że miasto jest brzydkie, czy że nie ma pracy i perspektyw? Bo jedno z drugim nie ma nic wspólnego.

[tapo]

@WalecznyTaboret: Przemyśl pod względem zabytków jest niezwykły. To nie opinia młodych mieszkańców decyduje o tym czy są zabytki czy nie!! sorry, ale to proste

[Fevx]

Elbląg miałby tego dużo, dużo więcej, gdyby nie zniszczenia wojenne. Ale i tak jest wysoko.
W samym mieście trudno sobie uzmysłowić, gdzie te zabytki są (ale są, mnóstwo zabytkowych kamienic sprzed II wojny na przykład), jednak bardzo dużo jest w samym powiecie: kościoły, dworki, domy itp. Miło widzieć swoje miasto tak wysoko na liście :)

[s.....u]

Co o Wrocław na 3 miejscu. Kraków jako druga stolica i rzeczywista stolica kultury w Polsce powinien znaleźć się na pierwszym miejscu. Nawet turystycznie bije na łeb na szyję swoich dwóch konkurentów. Oczywiście to jest moja opinia.

[l.....2]

@Floyt: Obszedłem Kraków kilkukrotnie wzdłuż i wszerz. PRZECIĘTNIE kamienice są niskie i nieszczególnie bogate. Nie ma się co dziwić, w 1914 roku Kraków miał zaledwie 150 tys. mieszkańców i nie pełnił ważnych funkcji nawet w biednej Galicji, gdzie stolicą był Lwów. W tym czasie, we Wrocławiu mieszkało ok. 530 tys. ludzi, a miasto było niekwestionowaną stolicą zamożnego Śląska. Oczywiście, perełki się zdarzają, ale we Wrocławiu są całe ulice zabudowane wysokimi,

[dzidek1234]

A gdzie Zamość?

[AgrafBB]

@dzidek1234: Podobno dalej na lubelszczyźnie ;D

[s.....r]

Halo, halo Suwałki? Co tam u was jest ciekawego?

[z.....a]

@skyluker: białe niedźwiedzie na ulicach

[jasisz1]

@skyluker: W Suwałkach jest w rejestrze zabytków masa budynków przy głównej ulicy Kościuszki i równoległej Noniewicza. Takie kamieniczki typowe dla gubernialnych miast Królestwa Polskiego. Stąd ten wynik, można zobaczyć na Google Maps jak to wygląda ;)