Cześć,
Zastanawialiście się kiedyś które miasto przoduje w ilości zabytków w Polsce? Czołówka pewnie dość prosta do przewidzenia, ale być może interesujące będą „anomalie”, tzn. miasta które w świadomości przeciętnego Polaka nie funkcjonują jako mega-naszpikowane zabytkami, szczególnie dla kogoś z innej części kraju.
Zanim do sedna to na początek kilka wyjaśnień:
1. Listę zabytków wyeksportowałem ze strony Narodowego Instytutu Dziedzictwa (to ta która udostępnia mapę zabytków,
//www.nid.pl/pl/Informacje_ogolne/Zabytki_w_Polsce/rejestr-zabytkow/zestawienia-zabytkow-nieruchomych/ ), a konkretniej z odnośnika do rejestru zabytków dostępnego na witrynie danepubliczne.gov (link do oryginalnego pliku .csv dodaję w powiązanych).
2. Zabytków nie wartościowałem, nie ma w tym zestawieniu wag, zabytków lepszych lub gorszych, liczą się sztuki, ale należy pamiętać że np. taki Wawel to co najmniej kilka rekordów w bazie.
3. Rankingowi podlegają gminy, tzn. miasta na prawach powiatu, gminy miejskie, itd. Przyjąłem taką konwencję z uwagi na Warszawę – miasto skatalogowane jest z podziałem na dzielnice.
4. Brałem pod uwagę tylko listę zabytków nieruchomych, bez zabytków techniki i bez zabytków kultury niematerialnej.
Do rzeczy więc. Top 20 miast skupia w sobie prawie 13 tys obiektów z ponad 76 tys skatalogowanych, co stanowi dokładnie 17% całości. Czołówka wygląda tak:
- Warszawa - 2298
- Kraków - 1803
- Wrocław - 1105
- Gdańsk - 800
- Poznań - 692
- Przemyśl - 609
- Łódź - 587
- Olsztyn - 527
- Elbląg - 518
- Lublin - 444
Udział poszczególnych miast w czołowej 20-tce obrazuje kolejny wykres.
No dobrze, ale jak wiadomo miasta są różne, mniejsze i większe. Można było się spodziewać że Warszawa, Kraków i Wrocław będą na szczycie listy. Przyjrzyjmy się zatem ilości zabytków tych 20 najbardziej zabytkowych miast w przeliczeniu na 1km2 i dodatkowo w przeliczeniu na tysiąc mieszkańców (dane dot. ludności i powierzchni z Wikipedii) – dwa kolejne wykresy. Zdaję sobie oczywiście sprawę z faktu że np. powierzchnia Szczecina jest średnio miarodajna, ale nic lepszego nie wymyśliłem żeby zobaczyć „gęstość” atrakcji :)
Od komentarza się powstrzymam, nie byłem ani w Przemyślu, ani w Elblągu i Suwałkach :)
Na koniec jeszcze garść ciekawostek:
- z miast wojewódzkich w top20 brakuje Rzeszowa (30 miejsce) i Kielc (56 miejsce).
- największe 3 miasta (w sensie liczby ludności) poza czołówką to Gdynia (48 miejsce), Radom (23 miejsce) i Częstochowa (38 miejsce) – odpowiednio 12-13-14 miejsce pod względem ludności, 11 największych miast jest w top20.
- miasta powyżej 100 tys mieszkańców z najniższą ilością zabytków to Koszalin (sztuk 45, miejsce 329 wśród gmin) i Dąbrowa Górnicza (sztuk 50).
- najwięcej zabytków w gminie (ale z wyłączeniem miasta) ma: gmina Jarosław (22 miejsce, ponad 200 obiektów), gmina Stegna (28 miejsce), gdzie we samej tylko wsi Drewnica skatalogowanych jest ponad 100 zabytkowych domów (głównie poholenderskich) i gmina Żary (29 miejsce)
- w całej bazie znajdują się zaledwie kilkadziesiąt obiektów których powstanie datowane jest przed XII wiekiem (również takie ze statusem „niepewne”, ale nie ze statusem „nieznane”), z czego jakąś część stanowią nie obiekty, a np. układy urbanistyczne.
Dzięki za dobrnięcie do końca :)
Komentarze (300)
najlepsze
Komentarz usunięty przez moderatora
Taki ranking to temat na projekt badawczy dla całego zespołu archiwistów na kilka lat.
Ja tu widzę:
- kubatura zabytków na km2,
- stosunek wartości (materialnej/historycznej) do liczby mieszkańców miasta w okresie, z którego pochodzi zabytek
- przeliczenie średniego wieku materiałów budowlanych w mieście, z uwzględnieniem migracji cegieł ze Szczecina do Warszawy (✌ ゚ ∀ ゚)☞
@cult_of_luna: Pisz projekt, teraz jest dobry czas na szukanie grantów