Wpis z mikrobloga

Prawo karne dla wykopków!

Lecja 5 - postępowanie przygotowawcze i jego organy

Dzisiejszy wpis będzie bardziej luźny i konkretny. Nie będzie mowy o skomplikowanych terminach prawnych, wykładni przepisów. Dzisiaj takie podstawowe informacje o pierwszym etapie postępowania karnego. Tym etapem jest.... postępowanie przygotowawcze!

Postępowanie przygotowawcze zostało uregulowane w kodeksie postępowania karnego w artykułach 297-336.
Cele tego postępowania są od razu wskazane w artykule 297 § 1 k.p.k. i są to:
- ustalenie, czy został popełniony czyn zabroniony i czy stanowi on przestępstwo;
- wykrycie i w razie potrzeby ujęcie sprawcy;
- zebranie danych stosownie do art. 213 i 214;
- wyjaśnienie okoliczności sprawy, w tym ustalenie osób pokrzywdzonych i rozmiarów szkody;
- zebranie, zabezpieczenie i w niezbędnym zakresie utrwalenie dowodów dla sądu.

Mówiąc bardzo skrótowo - postępowanie to służy do zebrania materiału dowodowego pod kątem oskarżenia kogoś o przestępstwo albo wręcz przeciwnie - do podjęcia decyzji o umorzeniu postępowania.

W naszym polskim prawie wyróżniamy dwie formy postępowania przygotowawczego - dochodzenie i śledztwo..
Te dwie formy różnią się przede wszystkim organami, które je prowadzą. To czy mamy do czynienia ze śledztwem, czy dochodzeniem zależy od przestępstwa (przestępstwo determinuje formę postępowania przygotowawczego).

Dochodzenie jest podstawową formą prowadzenia postępowania przygotowawczego. Jest ono najczęściej spotykane. Dla naszych potrzeb starczy wskazać, że prowadzi je głównie Policja (mogą też inne organy, np. CBA, ABW, SG, a nawet prokuratura). Zgodnie z wolą ustawodawcy, dochodzenie powinno zakończyć się w terminie 2 miesięcy. Jest to jednak często termin nierealny, stąd istnieje możliwośc jego przedłużenia. To, czy postępowanie zostanie przedłużone zależy od głównego aktora postępowania przygotowawczego - prokuratora (zwanego dominus litis_ - pana procesu [a raczej jego fragmentu]). To on nadzoruję pracę policjanta-referenta sprawy. Każde Wasze zawiadomienie o przestępstwie przejdzie przez ręce prokuratora prędzej czy później. Może to mieć miejsce przede wszystkim:
- gdy mija termin 2 miesięcy i policjant zwraca się do prokuratora z wnioskiem o przedłużenie postępowania;
- gdy policjant uznaje, że postępowanie trzeba umorzyć, wtedy zwraca się z wnioskiem do prokuratora o zatwierdzenie umorzenia;
- gdy policjant uzna, że trzeba skierować akt oskarżenia - wtedy zwraca się z wnioskiem do prokuratora o zatwierdzenie aktu oskarżenia;
- gdy trzeba powołać biegłego do sprawy (a koszty jego powołania przekraczają możliwości Policji), zmusić świadka do stawiennictwa (np. grzywna/zatrzymanie i przymusowe doprowadzenie);
- gdy trzeba dokonać przeszukania;
- i wiele, wiele innych rzeczy.
W zasadzie nie ma możliwości by Wasze zawiadomienie o przestępstwie nie dotarło do prokuratora, który może wymusić na Policji różne działania. W postępowaniu przygotowawczym prokurator jest swoistym przełożonym Policji (ale tylko w zakresie danego postępowania).

Drugą formą jest śledztwo. Śledztwo może wszcząć tylko i wyłącznie prokurator. Prowadzone jest ono o przestępstwa wymienione w kodeksie (np. zabójstwo, nieumyślne spowodowanie śmierci). Docelowo śledztwo prowadzi prokurator, choć w praktyce najczęściej wygląda to tak, że prokurator powierza zarządzeniem śledztwo do prowadzenia Policji, rezerwując sobie pewne uprawnienia (np. tylko prokurator może w śledztwie przedstawić zarzuty, skierować akt oskarżenia). Prokurator w postępowaniu karnym ma szerokie uprawnienia, pierwsze które przychodzą mi do głowy to:
- może żądać Waszej dokumentacji lekarskiej;
- może żądać danych telekomunikacyjnych (bilingi, gdzie się logowaliście (BTS), na kogo jest zarejestrowany dany numer telefonu);
- może zwrócić się do Sądu Okręgowego o zwolnienie z tajemnicy bankowej i uzyskać dostęp do Waszego konta (historia przelewów, transakcji, umowa);
- może wydać postanowienie o przeszukaniu (Was, domu, auta, itp);
- może stosować środki zapobiegawcze albo o niej wnioskować do sądu (tymczasowy areszt);
- może wydawać Policji wytyczne, które muszą wykonać.

Obecnie prokuratura dzieli się na następujące szczeble:
- prokuratura rejonowa
- prokuratura okręgowa
- prokuratura regionalna
- prokuratura krajowa

Opisane przeze mnie powyżej czynności dotyczą przede wszystkim działań z poziomu prokuratury rejonowej. Mówi się, że to jest "taśma". Odsiewanie bzdurnych zawiadomień od rzeczy istotniejszych. W prokuraturze rejonowej prokuratorzy zajmują się głównie drobnicą (małe sprawy, niewiele tomów - np. 1, 3, 5). Im wyżej, tym sprawy są bardziej skomplikowane i sięgają nawet kilkaset tomów. Dla przykładu akt oskarżenia na najniższym poziomie może być na 5 stron, a na poziomie okręgu może sięgać nawet kilkuset stron.

W razie pytań - śmiało.

#prawowykopu #prawo #ciekawostki #gruparatowaniapoziomu #karnisci
  • 2
  • Odpowiedz