Poemat Anhelli Juliusza Słowackiego inspirował Malczewskiego przez blisko czterdzieści lat, od czasu studiów w krakowskiej SSP, aż po rok 1918, w którym Polska odzyskała niepodległość. Z treści i ducha tego utworu zrodził się cykl obrazów ukazujących zarówno losy młodego zesłańca Anhellego i Ellenai – jego towarzyszki niedoli – jak i interpretowane szerzej piekło sybirskiej katorgi. Artysta nadał scenie zgonu Ellenai monumentalny wyraz. Układ ciała zmarłej, powtórzony horyzontalnymi liniami elementów tła, oraz skamieniała z bólu i bezradności postać Anhellego oddają bezruch i ciszę śmierci. Kontemplacji sceny sprzyja jednolita, brunatno-złotawa kolorystyka oraz rozproszone światło skupiające się silniejszymi plamami na ciele i włosach kobiety. Malczewski zrezygnował z ukazania mistycznego charakteru śmierci wygnanki. Namalował obraz w konwencji naturalistycznej, nadając mu charakter rodzajowo-historyczny. Wzorował się przypuszczalnie na głośnym dziele Józefa Simmlera Śmierć Barbary Radziwiłłówny (1860), które zachwycało współczesnych elegijnym nastrojem i wysokimi walorami warsztatowymi.
Wacława Milewska
Wpływ na takie przedstawienie tematu mógł mieć również ojciec Artysty – Juliusz Malczewski, podpowiadający mu w liście: „Anhelli niech płacze, niech będzie pięknym z lat trzydzieści, rysy polskie, brodę [...]. Ubrałbym go w kożuch pospolity, ale z polska przykrojony z kołnierzem wywiniętym, a pod spodem białą bieliznę uwidoczniłbym […] Ściany chaty niech będą z zaokrąglonych grubych drzew, ze szparami mchem i gliną zlepionymi – łoże najprostsze […] okryte kołdrą z flaneli jakiejś grubej, w azjatyckiego gustu pasy, może być futrem renów podszyta [...].”
Jacek Malczewski
1883
#sztuka #art #obrazy #malarstwo
#throneofart
Komentarz usunięty przez autora