[Al_Ganonim]

Hej Astromirki,
25 listopada 2020 w naszej galaktyce rozbłysnęła "gwiazda nowa", a razem z nią eksplodował internetowy półświatek astronomów-amatorów. Na moim blogu opisałem w szczegółach, czym jest trwające obecnie wydarzenie nazwane roboczo: "nową wsteczną hybrydową". Tutaj dzielę się z Wami smaczkami z mojego tekstu :)

Czym jest Nowa Persei 2020?
Pod koniec 25 listopada zaobserwowano [pojawienie się [gif]](https://kosmoblog.pl/wp-content/uploads/2020/12/Nova_Per_2020.gif) bardzo jasnego obiektu w miejscu, gdzie na niebie taki się wcześniej nie znajdował. Wkrótce po zawiadomieniu o odkryciu, obiekt został wstępnie zbadany spektroskopowo. Mówiąc profesjonalnie, zbadano kompozycję jego widma. Mówiąc mniej profesjonalnie, rozbito jego światło na "tęczę" i sprawdzono chemiczny odcisk palca, jaki zostawiają w tej tęczy pierwiastki chemiczne, będące jakoś związane z obserwowanym obiektem. Ta wstępna analiza pozwoliła stwierdzić, że obiekt jest tzw. "nową klasyczną".

Czy zatem są "nowe"?
Technicznie rzecz biorąc "nowe" to nie są gwiazdy sensu stricte, tylko wydarzenia mające źródło w specyficznych układach podwójnych gwiazd, zwanych układami kataklizmicznymi. Mamy do czynienia z układem dwóch gwiazd orbitujących wzajemnie wokół siebie po bardzo ciasnych orbitach. Gwiazdy te są bardzo blisko siebie. Jedną z nich jest biały karzeł, a drugą jest jakaś chłodna, bogu ducha winna gwiazda, na której biały karzeł obecnie żeruje. Nazwijmy tę drugą gwiazdę "czerwonym karłem". Ze względu na bliskość obydwu gwiazd oraz względnie silne oddziaływanie grawitacyjne, materia z wierzchnich warstw czerwonego karła jest ściągana niczym skórka z obieranego jabłka, a następnie kierowana jest w stronę białego karła. Ponieważ jednak cały układ się kręci, materia nie trafia bezpośrednio w nieumarłą gwiazdę, ale tworzy wokół niej dysk, zwany dyskiem akrecyjnym. To dopiero z tego dysku materia jest przekazywana na wampirzego białego karła. Jeżeli prędkość przekazywania tej materii jest odpowiednia, a materii odłoży się odpowiednio dużo, to na powierzchni białego karła może dojść do katastroficznego wydarzenia: nastąpi wskrzeszenie reakcji termojądrowych, w których wodór zacznie być bardzo gwałtownie zamieniany w hel. Reakcja fuzji jest ekstremalnie wydajna energetycznie, więc zaczyna się wszystko podgrzewać, fuzja się propaguje po powierzchni białego karła, a ta staje się przez to wybitnie jasna. Pojaśnienie jest bardzo gwałtowne i może sięgać od kilku do nawet kilkunastu magnitudo w skali godzin. To bardzo dużo. Jest to inicjacja wydarzenia zwanego "nową", które dla obserwatora na Ziemi wiąże się z pojawieniem się jakiegoś nowego, względnie jasnego punkciku na niebie. Nowa różni się od supernowej fizycznie tym, że w trakcie nowej wszystkie reakcje termojądrowe mają miejsce wyłącznie na powierzchni białego karła, podczas gdy supernowa (a przynajmniej ta typu Ia) oznacza zaistnienie fuzji wewnątrz białego karła, co stanowić będzie o końcu jego istnienia. Tak jest: "nowa" oznacza, że biały karzeł przetrwał i ma się dobrze. Co będzie dalej po rozbłysku, zależy od typu nowej. [...]

W dalszej części tekstu opisuję:
- Dwa podstawowe typy gwiazd nowych
- Co się dzieje po wstępnej fazie rozbłysku
- Czym są nowe hybrydowe
- Czym są nowe wsteczne hybrydowe
- Czy Nowa w Perseuszu 2020 będzie widoczna gołym okiem
- Jak, z punktu widzenia obserwatora, wygląda przejście pomiędzy typami nowych - w czasie rzeczywistym.

Pełna wersja bez paywalla ( ͡° ͜ʖ ͡°) na kosmoblog.pl/n-per-2020-nowa-wsteczna-hybrydowa

Ostatnio piszę na mirko mniej, bowiem oprócz pracy naukowej prowadzę teraz pół-zdalne z astronomii dla młodzieży (btw, można dołączyć w dowolnym czasie) i prowadzę studenta w Czechach do jego pracy licencjackiej (+ już jednego mam tu w PL).

Btw, o moich wpisach na Kosmoblogu informuję od razu na FB: https://www.facebook.com/astronomiaodkuchni

Ten wpis jest pod patronatem honorowym firmy Spaceks z Rzeszowa, która pragnie się przywitać i zareklamować. Wczorajszy przylot Elona do Polski to koincydencja i nie zamierzamy komentować tego wydarzenia ( ͡° ͜ʖ ͡°).

Jednocześnie dziękuję wszystkim mnie wciąż wspierającym na Patronite :) Każde 5 zł jest ważne w tych szalonych czasach.

Do zobaczenia za niedługo :)

Wołam moją #astronomiaodkuchni!
Dodatkowo: #astronomia #kosmos #ciekawostki #nauka #gruparatowaniapoziomu

[S0Cool]

rozbito jego światło na "tęczę" i sprawdzono chemiczny odcisk palca, jaki zostawiają w tej tęczy pierwiastki chemiczne, będące jakoś związane z obserwowanym obiektem

@Al_Ganonim: Ech, przypomniało mi się:
Pieczętował się sercem śmiałym i każdy atom, który wyszedł spod jego ręki, nosił ów znak, że dziwili się potem uczeni, odnajdując w widmach atomowych migotliwe serduszka.