Wpis z mikrobloga

Czy wiesz jak wybierać pastę do zębów? Czym się różnią i na co zwrócić uwagę?

Pasty do zębów dzielimy na kosmetyczne (dostępne w drogeriach) i lecznicze (dostępne tylko w aptekach, gdy stężenie środka aktywnego jest wyższe niż ustalone dla produktu kosmetycznego).

Czym jest pasta do zębów? To homogenna zawiesina wodna nierozpuszczalnych substancji abrazyjnych. Do tej bazy dodawane są substancje wzmacniające własności oczyszczające, czyli spieniające i detergenty. Uzupełniają je konserwanty, koloranty, substancje smakowe i aromatyzujące. Natomiast konkretne indywidualne właściwości terapeutyczne nadaje paście dodatek substancji aktywnych (omówione na sam koniec poszczególne substancji stosowane w konkretnych przypadkach, np. na nadwrażliwość, zapalenie dziąseł itp.).

1) Środki ścierne i polerujące

Stanowią główny składnik past. Substancje ścierne w sposób mechaniczny pomagają usunąć z powierzchni zębów płytkę bakteryjną i zewnątrzpochodne przebarwienia.

Wpływ substancji ściernych zawartych w paście na powierzchnię zęba określa wskaźnik ścieralności pasty określany jako RDA (Relative Dentin Abrasivity). Nie wszyscy producenci go podają, ale przeciętna wartość wskaźnika wynosi 30–40. Ma on duże znaczenie w pastach do zębów nadwrażliwych oraz tzw. wybielających (im niższy wskaźnik, tym lepiej). Współczynnik ścieralności pasty jest ważny także w pastach do zębów dla dzieci. Zęby dzieci mają relatywnie niższy stopień zmineralizowania. Tym samym mniejsza jest twardość szkliwa w zębach mlecznych oraz stałych wkrótce po wyrżnięciu.

Przykładowe środki to: uwodniony fosforan dwuwapniowy (CaHPO4 ‧ H2O) ; węglan wapnia (coraz rzadziej stosowany, reaguje z fluorem ↦ powstaje nierozpuszczalny CaF, który stanowi rezerwuar fluoru, nie posiada właściwości polerujących) ; żele krzemionkowe (stosowane w przezroczystych pastach) ; krzemiany sodowo-glinowe ; sproszkowane tworzywa sztuczne: polistyren, polietylmetakrylan, polietylakrylat, poliwinylacytat (mają średnią zdolność ścierającą).

2) Środki powierzchniowo czynne (= detergenty = środki pieniące)

Stanowią wagowo 1-2%. Zmniejszają napięcie powierzchniowe, co ułatwienie oczyszczania. Ich dodatek zmniejsza ryzyko rozmnażania się bakterii na włosiu szczoteczki do zębów!

Najczęściej stosowanym jest laurylosiarczan sodu , który posiada właściwości przeciwbakteryjne (hamuje wzrost wielu gatunków bakterii Gram (+) i grzybów). Należy pamiętać, że zmniejsza naturalne zdolności ochronne śluzówki, sprzyja także złuszczaniu nabłonka. Dlatego w okresie występowania jakichkolwiek zmian chorobowych na błonie śluzowej jamy ustnej należy unikać używania pasty z zawartością laurylosiarczanu sodu.

Olafluor (aminofluorek) - substancja zastrzeżona i stosowana przez Elmex.

3) Zagęstniki ( = substancje żelujące)

Gwarantują utrzymanie półpłynnej konsystencji.

Najczęściej używa się związków pochodzenia roślinnego (np. alginatów) lub półsyntetycznych pochodnych celulozy (karboksymetylocelulozy, hydroksyetylocelulozy). Do produkcji niektórych past używa się produktu pochodzącego z alg morskich (viscaryny).

4) Środki zapobiegające wysychaniu ( = humektanty)

Dodawane wagowo w ilościach 10-30% w stosunku do masy pasty.

Przykłady: sorbitol, ksylitol, glicerol i glikol propylenowy

5) Środki smakowo-zapachowe

Dodawane do pasty stymulują produkcję śliny. Zazwyczaj są używane aromaty pochodzenia naturalnego - olejki eteryczne: miętowy, anyżkowy, eukaliptusowy, waniliowy, cytrynowy, truskawkowy i inne owocowe.

Do past przeznaczonych dla dzieci powszechnie stosuje się aromaty owocowe. Ostateczny smak paście nadają substancje słodzące, niepróchnicotwórcze: sacharyna, acesulfam lub aspartam.

6) Koloranty

Biały kolor nadaje paście dwutlenek tytanu. Inne używane koloranty to chlorofil lub nierozpuszczalne pigmenty (błękitne, czerwone, zielone).

7) Związki aktywne

Substancje czynne dodawane do past są odpowiedzialne za ich zdolności przeciwpróchnicze, kontrolę formowania się płytki nazębnej, leczenie lub profilaktykę stanu zapalnego dziąseł, ograniczanie powstania kamienia nazębnego oraz zmniejszenie nadwrażliwości zębiny.

FLUOR - właściwości przeciwpróchnicze i przeciwbakteryjne. Zrobię na jego temat oddzielny wpis.

HEKSETYDYNA, CHLORHEKSYDYNA, SANDUINARYNA - mają charakter przeciwbakteryjny.

Zaletą chlorheksydyny jest to, że już w niewielkim stężeniu skutecznie działa przeciwko bakteriom Gram (+), Gram (–), grzybom, zapobiega kumulacji płytki nazębnej, jest efektywna w leczeniu stanów zapalnych i przykrego zapachu z ust. Należy jednak pamiętać, że jej długoterminowe stosowanie ma skutki uboczne. To zaburzenia smaku, złuszczanie nabłonka śluzówki, przejściowe uczucie pieczenia, przebarwienie zębów (!) i wypełnień kompozytowych, tworzenie się kamienia oraz alergia. Chlorheksydyna jest jednak uważana za złoty standard w walce z biofilmem.

CYNK, CYNA, MIEDŹ - ograniczają one rozmnażanie bakterii, redukują tworzenie się płytki nazębnej, są inhibitorami syntezy kwasów próchnicotwórczych, a przez ograniczanie syntezy związków amonowych zmniejszają nieprzyjemny zapach z ust.

Niestety, w konsekwencji kilkakrotnego stosowania w ciągu dnia pasty z ich dodatkiem na zębach mogą się pojawić żółtawe przebarwienia, a pacjent może odczuwać metaliczny smak i suchość w ustach (najmniej skutków ubocznych powodują jony cynku).

TRICLOSAN - działanie przeciwbakteryjne na szerokie spektrum mikroorganizmów.

Nie przebarwia zębów przy dłuższym stosowaniu, nie wpływa na zmysł smaku. Niskie stężenia triclosanu w środowisku sprzyjają przeżyciu mutantów bakteryjnych opornych na antybiotyki i środki antybakteryjne. Z tego względu należy z dużą ostrożnością zalecać pasty do zębów mające go w składzie.

Triclosan dodawany do past najczęściej jest łączony z innymi molekułami (wydłuża to czas aktywności związku w warunkach jamy ustnej i powiększa wachlarz skuteczności):

- trectol to połączenie triclosanu z cytrynianem cynku,
- gantrez to połączenie triclosanu z kopolimerem PVM,
- triclogard to połączenie triclosanu z kopolimerem PVM i kwasem maleinowym (MA),
- trilitol to połączenie triclosanu z ksylitolem i fluorkami.

CHLORANY, NADBORANY, NADTLENKI, CITROXAIN, PERLITE - substancje wybielające

Citroxain - system enzymów eliminujących płytkę nazębną, głównie papaina.

Perlite - system minerałów oparty na naturalnej krzemionce, oczyszczający, a zarazem polerujący szkliwo.

Związkom tym towarzyszą czynniki antybakteryjne, zapobiegające tworzeniu się kamienia (chlorheksydyna, triclosan, cytrynian cynku, PVM/MA) oraz fluorki chroniące i regenerujące drobne uszkodzenia szkliwa.

Past wybielających nie należy zalecać dzieciom!

ZW. STRONTU, CHLOREK/AZOTAN POTASU, CYTRYNIAN SODU, HYDROKSYAPATYT, FLUORKI - środki stosowane do znoszenia nadwrażliwości zębiny.

Stosowane fluorki:
- olafluor,
- fluorek potasu,
- fluorek sodu,
- NaMFP.

Pasty dla zębów nadwrażliwych powinny mieć niski współczynnik RDA. Ich uzupełnienie związkami fluoru wzmacnia efekt przeciwbólowy.

PIROFOSFORANY - przeciwdziałanie odkładania kamienia nazębnego.

RUMIANEK, SZAŁWIA, TYMIANEK - działanie przeciwzapalne.

TYMIANEK, SZAŁWIA, TANINA - działanie ściągające ("wysuszające").

MIRRA, ECHINACEA - działanie wzmacniające.

SOLE MORSKIE, SOLE LECZNICZE: BOCHEŃSKA, CIECHOCIŃSKA - działanie wzmacniające tkanki przyzębia.

CYTRYNIAN CYNKU, CHLORHEKSYDYNA, CHLOREK CYNKU, TRIKLOSAN - niwelują przykry zapach z ust.



Każda osoba, bez względu na wiek, powinna stosować pastę z zawartością fluoru ok. 1450ppm (z wyjątkiem osób uczulonych na fluor).
Dzieci mające zęby mleczne powinny stosować pasty z mniejszą ilością fluoru i chlorheksydyny (dostępne są pasty dostosowane do wieku dziecka). Nie mogą używać płynów do płukania z zawartością alkoholu.

Źródła:
1. https://www.praktycznastomatologia.pl/artykul/co-szczoteczka-zacznie-dokonczy-pasta-do-zebow-czyli-o-chemicznej-kontroli-plytki-bakteryjnej
2. Stomatologia zachowawcza z endodoncją - Zbigniew Jańczuk

#stomatologia #zdrowie #zeby
  • 14
@cagedindreams: Nie mogę tego skrócić. Tam masz również wypisane jak działają konkretne substancje w paście żebyś mógł świadomie wybrać najlepszą pastę dla siebie. Jedynym warunkiem jest zawartość fluoru - ok. 1450ppm. Co do reszty - przejrzyj wymienione substancje i wybierz pastę, która je zawiera.

Niebieski elmex czyli Aronal? Tak, jest ok.