Wpis z mikrobloga

Pompa ciepła, ogrzewanie gazowe, ogrzewanie elektryczne #budujzchaferem

Pisałem już o ekogroszku, certyfikatach energetycznych, OZC i o tym, że szkoda czasu na porównywanie kosztów ogrzewania z innymi - każdy dom jest inny.

Dzisiaj chyba ostatnia część mojego artykułu o ogrzewania domu. Wdzięczny będę za wszelkie uzupełnienia:

POMPA CIEPŁA

Zasada działania pomp ciepła jest następująca - pobierają one ciepło z otoczenia (pompa powietrzna) lub gruntu (pompa gruntowa) i przekazują do instalacji grzewczej. Nie chcę wchodzić w szczegóły techniczne i opisywać jakim cudem nawet przy minusowych temperaturach w domu jest ciepło - wystarczy przyjąć, że pompy ciepła naprawdę działają, mają wielu zadowolonych użytkowników i w wielu przypadkach będą najlepszym sposobem na ogrzanie naszego domu.

Gruntowa pompa ciepła wymaga prac gruntowych oraz instalacji tak zwanego kolektora, który będzie pozyskiwał ciepło z gruntu. Przy powietrznej pompie ciepła potrzebny jest agregat z wymiennikiem, który będzie umieszczony blisko budynku. Pompa ciepła pracuje nieco mniej efektywnie od pompy gruntowej, ale z uwagi na to, że potrafi być nawet 2 razy od niej tańsza to ta różnica traci na znaczeniu. Obecnie gruntowe pompy ciepła instaluje się głównie w budynkach mających duże zapotrzebowanie na energię (albo kiepsko izolowanych albo po prostu dużych), ale wybór odpowiedniego urządzenia powinien zawsze być poparty obliczeniami - o tym za chwilę.

Pompa ciepła wymaga prądu do pracy i jest ogrzewaniem niskotemperaturowym, co oznacza, że w domu będziesz musiał założyć ogrzewanie podłogowe. Dostosowanie mocy pompy jest bardzo ważne i musi być poprzedzone policzeniem zapotrzebowania na ciepło. Bardzo ważne jest też to, przy jakiej temperaturze czujemy się komfortowo.

Dlaczego? Pompa ciepła powinna pokryć przynajmniej 90% rocznego zapotrzebowania na ciepło. Pozostała ilość jest może uzupełniana przez grzałkę elektryczną, osobny kocioł elektryczny lub przez inne systemy (kominek, kocioł gazowy itp.).

Jeżeli lubimy przebywać w pomieszczeniu o temperaturze 20 stopni celsjusza to oznacza, że woda w instalacji ogrzewania podłogowego powinna mieć temperaturę 30 - 34 stopnie. Jeżeli jednak lubimy przebywać w pomieszczeniach o wyższej temperaturze to trzeba będzie dostarczyć wodę na poziomie 38-40 stopni. To może oznaczać, że pompa pokryje zamiast 90% tylko 70% rocznego zapotrzebowania na ciepło, a pozostałą ilość będziesz musiał dostarczyć z innego źródła, które po prostu jest droższe.

Parametr COP, SCOP, SPF.

Przy analizowaniu różnych ofert spotkasz się z parametrem COP. Określa on sprawność pompy ciepła czyli stosunek energii oddanej (ciepła) do pobranej (energii elektrycznej). Jeżeli pompa ma COP = 4 to za każdy pobrany 1 kWh energii elektryczne "odda" 4 kWh ciepła. Oznacza to, że koszt 1 kWh energii przy COP=4 powinien kosztować ok. 15-20 groszy, a przy umiejętnym skorzystaniu z taryf możemy ten koszt zmniejszyć nawet do 10 groszy za 1 kWh. Dla porównania gaz to ok. 22 - 25 groszy. Jeżeli na dworze będzie bardzo zimno, pompa będzie musiała się wspomagać grzałką, która ma COP=1. Oznacza to, że wtedy kupisz 1 kWh ciepła w cenie 1 kWh energii elektrycznej. Tu zresztą pojawia się dość rozpowszechniony mit - dużo osób uważa, że należy kupić lekko przewymiarowaną ("za dużą") pompę ciepła, aby ograniczyć koszty eksploatacji. Wychodzą z założenia, że skoro przy mocno ujemnych temperaturach jest włączana dodatkowo grzałka elektryczna to lepiej kupić większą pompę, aby ograniczyć jej działanie. To błędne przekonanie. Po pierwsze: dni, w których w ciągu roku włączy się grzałka elektryczna jest niewiele. Nawet, jeżeli którejś zimy występowały niskie temperatury (-np. - 18 stopni) to jest to tylko wycinek jednej z wielu zim i nie należy się tym sugerować - ekstremalne mrozy występują na terenie Polski sporadycznie. Po drugie - pompę zawsze należy dostosować do konkretnego budynku i lokalizacji, a zwrot z inwestycji musi być poparty odpowiednimi obliczeniami. Szacowanie "na oko" doprowadzi nas donikąd.

Parametr COP jednak nic nie mówi o efektywności działania pompy ciepła w naszej lokalizacji. Co więcej, parametr COP jest współczynnikiem mierzonym w warunkach laboratoryjnych dla założonych parametrów pracy pompy. Z tego powodu należy porównywać parametr SCOP (średnioroczny, sezonowy COP), który uwzględnia zapotrzebowanie na ciepło twojego budynku w całym sezonie. Tu jednak jest inny kłopot, a mianowicie koszt przygotowania ciepłej wody użytkowej. Im cieplejszy dom tym większy udział ciepła w ogrzewanie wody użytkowej. Dochodzimy do kolejnego współczynnika.

SFP (Seasonal Perfomance Factor) to już współczynnik mierzony, który uwzględnia naszą lokalizację oraz konkretny sezon grzewczy. Na podstawie tego wskaźnika można określić koszt pozyskania 1 kWh ciepła do produkcji ciepłej wody użytkowej, a na postawie jej zużycia policzyć koszty.

Skomplikowane? A i owszem. Osoby, które budują dom nie są tak naprawdę w stanie porównać różnych pomp ciepła różnych producentów, ani oszacować kosztów ogrzewania domu. To, co możemy zrobić to szukanie rzetelnych firm, które wyczerpująco odpowiedzą na nasze pytania. A pytania możemy mieć takie:

- W jaki sposób oszacują przyszłe koszty eksploatacji naszego domu? Prosimy o uwiarygodnienie szacunków danymi technicznymi producenta. Jeżeli sprzedawca nie potrafi uzasadnić dlaczego zaproponował właśnie takie, a nie inne rozwiązanie to oznacza, że powinniśmy jak najszybciej szukać innej firmy.

- Czy zaproponują większą, przewymiarowaną pompę czy niedowymiarowaną? Przewymiarowana pompa jest droższa (i oznacza większy zysk dla sprzedawcy) i może się zdarzyć, że taką pompę ktoś ci będzie chciał sprzedać uzasadniając to tym, że "przecież jak będzie na zewnątrz -20 to musi mieć Pan w domu ciepło"

- Czy wymagane są przeglądy serwisowe? Jeżeli tak - w jakiej cenie?

- Komu zgłaszamy usterkę gwarancyjną? Kto może zamontować pompę i kto ją naprawi w przypadku ew. awarii? Wybierz firmę, która zapewnia sprawny serwis.

- Gdzie będzie zlokalizowana pompa powietrzna? Urządzenie powinno mieć zapewnioną wystarczającą przestrzeń wokół siebie, aby skutecznie pobierać i odprowadzać powietrze. W związku z tym montowanie pompy na fasadzie budynku jest błędem.

- Czy można ustawić grzanie ciepłej wody użytkowej o danej godzinie (aby pracowała w tańszej taryfie)?

- Czy można podłączyć termostat pokojowy?

- Co z klimatyzacją? Prawie każda pompa ciepła oferuje możliwość chłodzenia. To oczywiście wyższy koszt, ale dobrze wiedzieć, że ma się taką możliwość :)

- Czy jest polskie menu sterownika?

- Jaki generuje hałas? Pompy ciepła generują raczej cichy szum, a warto zwrócić uwagę szczególnie w sytuacji, gdy pompa ciepła będzie znajdowała się blisko sypialni.

Dobrze znaleźć firmę, do której możesz się udać, aby pokazali i wyjaśnili ci wszystko na działającym urządzeniu.

Zwracam na to wszystko uwagę ponieważ pompy ciepła są często bezrefleksyjnie proponowane czy to przez sprzedawców, czy to przez innych budujących, a marketing związanymi z tymi urządzeniami jest strasznie rozpowszechniony. Na stronach różnych producentów widziałem już tyle przekłamań, że trudno uwierzyć w ich uczciwość. Zdarza się porównywanie kosztów ogrzewania pompą ciepła, zestawiając ją tylko z olejem opałowym (który jest jednym z najdroższych sposobów na ogrzanie domu), zdarza się zaniżacie kosztów obsługi pompy ciepła (spotkałem się np. z kilkukrotnym obniżeniem kosztów za prąd!), pokazywana jest wszędzie wysoka wartość współczynnika COP (a jak wspominałem ten współczynnik nie mówi nam nic o kosztach, które poniesiemy). Z drugiej strony internet pełen jest niezadowolonych klientów, którzy kupili przewymiarowane lub źle dostosowane pompy ciepła, zapłacili za nie po kilkadziesiąt tysięcy, a rachunki mają takie, że taniej byłoby ogrzewać gazem ziemnym... O ile więc sama pompa ciepła jest bardzo dobrą technologią to świadomość instalatorów i sprzedawców jest niestety na dość niskim poziomie i dlatego należy dążyć do tego, aby wybrać firmę, która zaproponuje rozwiązanie poparte stosownymi obliczeniami, a nie sugerować się reklamami i opiniami innych użytkowników. Pamiętaj, że każdy dom jest inny i każdy dom wymaga indywidualnego podejścia.

OGRZEWANIE GAZEM

Jeżeli Twoja działka ma dostęp do przyłącza gazowego to wybór gazu wydaje się oczywistym sposobem na ogrzanie Twojego domu. W wielu przypadkach gaz rzeczywiście będzie dobrym wyborem, ale jak przy każdej innej metodzie trzeba usiąść i wszystko policzyć :) Gaz kosztuje ok. 0,22 - 0,28 za 1 kWh. Gaz kupuje się w metrach sześciennych (m3) i można przyjąć, że z 1 m3 gazu będziemy mieć ok. 7 kWh energii. W pierwszej kolejności dowiedz się więc o koszty gazu w twojej okolicy, następnie dowiedz się o dokładne koszty wykonania przyłącza gazu a następnie uwzględnij koszt kotła gazowego.

Jakie mamy możliwości?

Kocioł jednofunkcyjny + zasobnik na ciepłą wodę użytkową. Działa to następująco - kocioł załączy ogrzewanie cwu dopiero gdy jej temperatura spadnie poniżej określonego poziomu czyli np. po dłuższym poborze wody lub po ostygnięciu zasobnika (woda w zasobniku traci z czasem swoją temperaturę). Wadą jest duży rozmiar, ale z uwagi na swoje zalety one są najczęściej montowane w domach jednorodzinnych.

Kocioł dwufunkcyjny to kocioł grzewczy z przepływowym podgrzewaczem wody. Kocioł załączy się za każdym razem gdy odkręcisz w domu ciepłą wodę co oznacza, że możliwe są skoki temperatury np. podczas brania prysznica. Poza tym pobór wody w kilku miejscach spowoduje ograniczenie ciśnienia. Zaletą jest zwarta budowa i niewielkie rozmiary. Z uwagi na to, że kocioł dwufunkcyjny podgrzewa wodę jedynie w czasie jej poboru, zwykle montowane są w mieszkaniach lub w mniejszych budynkach.

Ogólnie kocioł grzewczy powinien mieć jak najwyższą sprawność po to, aby spalał jak najmniej paliwa i emitował jak najmniej zanieczyszczeń. Dlatego brać należy pod uwagę kondensacyjne kotły gazowe, które uzyskują sprawność nawet do 110 proc. Tego typu piece wykorzystują ciepło powstające w wyniku skraplania pary wodnej zawartej w spalinach.

Roczne koszty ogrzewania gazem są co prawda wyższe niż np. pompą ciepła, ale wykonanie kotłowni gazowej (licząc wszystkie elementy takie jak przyłącze, odprowadzanie spalin i kocioł) jest zwykle tańsze. Pamiętajmy o tym, że podczas projektowania domu możemy zrezygnować z budowania komina (dodatkowa oszczędność!) i zastąpić go przewodem powietrzno-spalinowym, który zostanie wyprowadzony z kotłowni przez ścianę.

Szukając odpowiedniego kotła trzymajmy się zasad opisanych przeze mnie wyżej przy opisywaniu pompy ciepła - spytajmy o gwarancję, serwis, dodatkowe możliwości. Upewnijmy się, jaka jest sprawność urządzenia i czy sprzedawca/instalator umie dobrać odpowiedni kocioł. Jeżeli instalator dobierze moc pieca tylko na podstawie informacji, że masz "150 metrów powierzchni użytkowej" to szukaj kogoś innego :)

PS Ogrzewanie gazem płynnym oznacza niższe koszty instalacji i znacznie wyższe koszty związane z ogrzaniem domu. Myślę, że tego typu ogrzewanie można wybrać jako rozwiązanie przejściowe, gdy wiemy, że za kilka lat w naszej okolicy będzie budowana sieć gazowa. Uwaga: kotłowni na gaz płynny nie wolno wykonywać w pomieszczeniach podpiwniczonych czy też pod poziomem terenu.

OGRZEWANIE ELEKTRYCZNE

Przyjęło się uważać, że ogrzewanie elektryczne jest bardzo drogie, a co za tym idzie, nieopłacalne. To nie do końca tak. O ile w standardowo ocieplonym domu koszty ogrzania rosną niebotycznie to już w domu energooszczędnym ogrzewanie elektryczne robi się opłacalne z uwagi na niskie koszty instalacji.

Koszt dostarczenia 1 kWh energii grzewczej wynosi tyle, ile kosztuje 1 kWh energii elektrycznej - jeżeli za 1 kWh płacimy 60 groszy to właśnie tyle kosztuje 1 kWh energii grzewczej (dlatego często się pisze, że COP przy energii elektrycznej wynosi 1). To o wiele więcej niż 1 kWh gazu (20- 28 groszy), ale na korzyść ogrzewania elektrycznego oprócz niższych kosztów instalacji działa także to, że może działać także w tańszych taryfach.

Ale po kolei. Jakie mamy możliwości?

Elektryczne ogrzewanie podłogowe - bezpośrednie. Kable grzewcze lub mata grzewcza umieszczone są tuż pod płytkami posadzki. Dzięki temu po włączeniu systemu od razu mamy ciepło, ale też po jego wyłączeniu podłoga robi się od razu chłodna.

Elektryczne ogrzewanie podłogowe - akumulacyjne. Kable grzewcze umieszcza się w warstwie wylewki. Po włączeniu systemu wylewka musi się ogrzać, co zabiera czas, ale też dłużej oddaje ciepło po wyłączeniu systemu. Dzięki takie akumulacji jest możliwe ogrzewanie w tańszej taryfie. Elektryczne ogrzewanie podłogowe może być zrobione na etapie wykonywania podłóg, ale może być także założone już na etapie budowania fundamentów (płyty fundamentowej).

Piec akumulacyjny - zasada działania jest podobna. Przy tańszej taryfie piec akumuluje ciepło, które oddaje w dalszej częsci dnia. Wadą jest ogrzewanie tylko pomieszczenia, w którym znajduje się piec.

Grzejniki konwektorowe - to takie kaloryfery z elektrycznymi grzałkami. Dają natychmiastowe ciepło. Oznacza to, że nie będziesz mógł ogrzewać domu w tańszej taryfie (1 kWh wyniesie więc aż 60 groszy), ale z drugiej strony jest to system wymagający minimalnych nakładów inwestycyjnych. Nie potrzebujesz żadnej instalacji grzewczej (grzejniki podłączasz bezpośrednio do gniazdka elektrycznego), a same grzejniki są bardzo tanie. W niektórych sytuacjach (mały dom pasywny) taka inwestycja może być uzasadniona.

Kocioł elektryczny - podgrzewa wodę w instalacji C.O. czyli musisz mieć np. wodne ogrzewanie podłogowe, do którego podłączysz kocioł elektryczny. To rozwiązanie jest najbardziej uniwersalne - gdyby z jakichś powodów ceny prądu niebotycznie wzrosły, zawsze będziesz mógł zamiast kotła zainstalować inne urządzenie grzewcze.

Ogrzewanie elektryczne nadaje się przede wszystkim do domów niewielkich, nowoczesnych i energooszczędnych.

Co zatem wybrać? Tyle możliwości... Nic dziwnego, że wybór systemu ogrzewania jest jednym z najtrudniejszych wyborów, które czeka budującego. Przyznam, że zrobiłem dużo, aby wyjaśnić wszystko w możliwie w przystępny sposób, a sam artykuł pisałem kilka tygodni, ale tak naprawdę tylko liznąłem temat. Istotne jest to, że teraz wiesz dlaczego jest tak ważne OZC i że nie można porównywać kosztów ogrzewania z innymi osobami - każdy budynek i każda lokalizacja jest przecież inna, a zwyczaje różnych domowników różnią się od siebie. Twoim zadaniem jest teraz znalezienie kompetentnych fachowców, którzy rzetelnie i uczciwie pokażą (i uzasadnią!) konkretne rozwiązania dostosowane do twojego domu i do twojej lokalizacji i z nowo nabytą wiedzą to będzie znacznie łatwiejsze.

Poza tym moim zdaniem najważniejszą kwestią i tak jest zmniejszenie zapotrzebowania na energię w twoim domu. Dobrze zaizolowany budynek będzie ci dobrze służył (i mało kosztował) do końca życia. Natomiast jakiegokolwiek systemu grzewczego byś nie wybrał, zawsze jesteś narażony na uszkodzenia lub awarie (i zmienne ceny nośników energii) więc lepiej mieć zainstalowane jak najtańsze urządzenie. I tu mała uwaga - w wielu artykułach natkniesz się na informacje o tym, że "budowa domu energooszczędnego może być nawet o 20% droższa od typowego". Mam nadzieję, że już wiesz, że nie można takim danym wierzyć na słowo, a każdy projekt jest po prostu inny. W wielu przypadkach uzyskanie domu energooszczędnego nie musi być wcale drogie ponieważ duże znaczenie mają pozakosztowe rzeczy jak bryła budynku lub maksymalne wykorzystanie światła słonecznego. Wszystko zawsze należy policzyć przed podjęciem decyzji i dlatego tak ważny jest wybór odpowiedniego projektanta :)

Uff. Cały artykuł ma w tej chwili ok. 60000 znaków. Za tydzień go umieszczę na blogu.
Kolejne plany:

- Umieszczenie zapisu mojego szkolenia na temat wyboru projektu (zalety i wady projektów gotowych i indywidualnych, adaptacja, koszt itp.)
- Umieszczenie szkolenia o wyborze wykonawców (projektanta, kierownika budowy)
- Uruchomienie kanału na youtubie

Kupa roboty. Daj plusa, jeżeli robię dobrą robotę :)

Subskrybuj: #budujzchaferem

#budujzwykopem #budowadomu #budownictwo #dom
  • 7
Gaz kupuje się w metrach sześciennych (m3) i można przyjąć, że z 1 m3 gazu będziemy mieć ok. 7 kWh energii.


@chafer: Mała uwaga do części ogrzewania gazem (bo tylko to czytałem).
Od pewnego czasu gaz "kupuje się" w kWh. Oczywiście jest to liczone na podstawie zużycia w m3, ale na fakturze jest jednostka kWh.
Nie wiem też skąd wziąłeś wartość 7 kWh z 1 m3 gazu, ale u mnie na
@szynka_reksia: Dzięki za uzupełnienie. Naniosę zmiany w ostatecznej wersji artykułu. Co do 7 kWh z 1 m3 to wziąłem tę informację z 2 źródeł, ale nie zweryfikowałem jej dostatecznie dobrze. Sprawdzę to jeszcze. Ile płacisz za 1 m3?
@chafer: W PGNiG za 1 kWh cena netto to 0,09392 zł (sama opłata za paliwo gazowe, bez abonamentu i dystrybucyjnej stałej i zmiennej), więc przy współczynniku konwersji, jaki wcześniej podałem, wyjdzie to ok 1,27 zł brutto za 1 m3.
@szynka_reksia: Ja w moich obliczeniach uwzględniłem wszystkie opłaty (dlatego piszę o cenie gazu w wysokości 0,22 - 0,28 za 1 kWh), ale rzecz jasna policzę wszystko jeszcze raz.

@piperek: O panelach dodam pare zdan, a o piecu raczej nie - brakuje mi praktycznej wiedzy w tym zakresie.