Ostatnimi czasy coraz częściej wspomina się o przyszłych misjach USA i... (@Nedved)

Ostatnimi czasy coraz częściej wspomina się o przyszłych misjach USA i Chin mających za zadanie dostarczenie marsjańskich próbek na Ziemię. Co ciekawe, próbki z czerwonej planety były już badane w naziemnych laboratoriach – mowa tu o marsjańskich meteorytach SNC.

Skrót SNC pochodzi od pierwszych liter nazw meteorytów, które znaleziono na powierzchni Ziemi a których pochodzenie początkowo nie było na 100% pewne. Były to odpowiednio:

1. Shergottyty – meteoryty bazaltowe (zestalone lawy). Nazwa pochodzi od wioski gdzie znaleziono pierwszy okaz tj. Shergotty. Inne znajdywano również w Nigerii czy na antarktycznej czapie lodowej.
2. Nakhlity – nazwę wzięły od miejscowości El Nakhla el Baharia w Egipcie na którą w 1911 roku runęło około 40 sztuk tych „kamieni”. Jeden podobno zabił psa ( ͡° ͜ʖ ͡°). Inne odnaleziono w USA w stanie Indiana oraz w Brazylii.
3. Chassignity – jeden spadł we Francji w 1815 roku.

Skąd wiemy, że meteoryty SNC pochodzą z Marsa?

1. Wiek – mierząc zawartość produktów rozpadu różnych izotopów promieniotwórczych obliczono, że wiek krystalizacji (zestalenia się magmy) wynosi około 1,3 mld lat. Tu warto wspomnieć, że czas trwania aktywności wulkanicznej zależy od gabarytów rozpatrywanego ciała. Upraszczając – im mniejszy obiekt tym szybciej stygnie. Przykładem mogą być nasz Księżyc czy Merkury (stosunkowo małe ciała) na których aktywność wulkaniczna już ustała. Wiek meteorytów SNC pasuje do okresu w którym Mars wciąż jeszcze wykazywał aktywność. Pomoże to zrozumieć ten wykres -> KLIK (zakreskowany obszar to szacowany wiek Shergottytów). Nie jest to jednak dowód ostateczny a jedynie poszlaka.

2. Struktura – zdecydowana większość meteorytów SNC to tzw. kumulaty czyli skały, które powstały w wyniku nagromadzenia się kryształów o większej gęstości. Kryształy tonęły w mniej gęstej magmie. Wiemy to ponieważ pojedyncze, wydłużone kryształy są zorientowane w tym samym kierunku -> KLIK. Przyciąganie grawitacyjne może być jednak równoważone przez siłę wyporu gęstej magmy. W 1981 roku Robert Grimm stworzył komputerowy model opadania kryształów. Doszedł do wniosku, że aby kryształy osiadały w taki sposób jak to miało miejsce w Shergottach potrzebna była siła grawitacji obiektu przynajmniej o rozmiarach Księżyca.

3. Skład gazów uwięzionych w meteorycie - kolejny i tym razem zdecydowanie mocny argument. Okazuje się, że w trakcie formowania się przyszłego meteorytu część gazów atmosfery obiektu macierzystego zostaje uwięziona w skale w formie pęcherzyków. W 1976 roku sonda Viking zbadała zawartość gazów i proporcje ich izotopów w atmosferze Marsa. Po analizie wykazano zgodność składu chemicznego gazów uwięzionych w meteorytach SNC z analizowanymi próbkami atmosfery Marsa -> KLIK.

4. Namagnesowanie – zawierające żelazo minerały w Sheregottach są słabo namagnesowane. Pasowałoby to do pomiarów pola magnetycznego Marsa, które jest na tyle słabe, że nie zdołało silniej namagnesować omawianych meteorytów.
Istnieje jeszcze kilka pomniejszych argumentów. Wszystkie pozwalają twierdzić, że SNC faktycznie pochodzą z czerwonej planety.

Jak meteoryty wydostały się z Marsa?

Jedynym sensownych wytłumaczeniem jest wyrzucenie materii podczas silnego uderzenia innego, dużego obiektu. Prędkość ucieczki dla Marsa to 5km/s a więc taką prędkość musiały osiągnąć oderwane okruchy, aby móc wyrwać się z grawitacyjnego uścisku swojej planety. Jest tylko jeden problem. Analizując młode, odpowiednio duże kratery pouderzeniowe naukowcy obliczyli, że uderzenia były zbyt słabe, aby wyrzucić skały wielkości meteorytów SNC. Należy dodatkowo pamiętać, że część swej masy kamienie te utraciły w trakcie wchodzenia w Ziemską atmosferę, początkowo więc były nawet większe. Wyjaśnień dostarczył model, który przewidywał natychmiastowe odparowanie zgromadzonego pod powierzchnią lodu, który jakby dodał „kopa” skalnym pociskom.

Tyle na dziś. Jeżeli podobał Ci się wpis to zapraszam do obserwowania mojego tagu -> #nedvedinspace - zawsze prawilny kosmo content ᕙ(⇀‸↼‶)ᕗ

#mars #astronomia #kosmos #ciekawostki #gruparatowaniapoziomu #liganauki

Dobra robota :)

@Nedved: fajny wpis, parę razy zastanawiałem się nad tym czemu uznajemy dany meteoryt za pochodzący z Marsa ale jakoś nigdy nie chciało mi się zgłębiać tematu... Teraz już wiem :)