[Al_Ganonim]

Hej Astromirki,

Jest taki teleskop, który mi się podoba. Ma zwierciadło o średnicy czterech metrów i żeby zmienić w nim aparaturę, trzeba do niego wleźć do środka.

Teleskop nazywa się AAT (Anglo-Australijski Teleskop), siedzi w Side Spring w Australii pod super-ciemnym niebem, a zamontowany na nim jest instrument o nazwie SAMI. SAMI to gratka dla astronoma badającego galaktyki. Jeśli jest jakaś galaktyka, którą widać na niebie jako obiekt rozciągły (znaczy, nie jako kropkę), to za pomocą tego instrumentu można przebadać każdy jej fragment z osobna. W tej sposób można zmierzyć, jak się zachowują poszczególne części tej samej galaktyki. Na przykład można zmierzyć rozkład prędkości w tej galaktyce. To prowadzić to informacji o masie galaktyki. Poza tym można stwierdzić, w na jakim etapie aktywności gwiazdotwórczej znajduje się dana galaktyka. Jest masa rzeczy, które można posprawdzać i przetestować.

Na filmiku niżej widać jak astronom wchodzi do ogniska głównego teleskopu, gdzie zmienia maskę obiektów. Ta płytka z wydrążonymi dziurkami odpowiada mapce obiektów, które będą obserwowane przez teleskop. Innymi słowy, z całego pola widzenia obserwowane będą tylko te miejsca, gdzie są interesujące obiekty - i to własnie tam są dziurki w płytce. Do maski wtykane są światłowody, które poprowadzą blask konkretnych obiektów dalej, do spektroskopu. Spektroskop rozbija światło poszczególnych części galaktyk na małe tęcze. To właśnie te tęcze (profesjonalnie ( ͡° ͜ʖ ͡°) zwane widmami) są badane przez astronomów pod kątem rozmieszczenia w nich linii spektralnych, kształtu linii, ich natężenia itp itd. Linie są fajne, bo pochodzą od konkretnych pierwiastków i związków chemicznych, a ich kształt i rozmieszczenia są dyktowane przez konkretne zjawiska fizyczne. Mamy więc podane na tacy, co i gdzie się dzieje. Fajne.

Przykładowe wyniki dla jednej z galaktyk są na obrazku [[tutaj]](http://www.oa.uj.edu.pl/B.Debski/temp/sami1.png).
Od lewej: 1) obraz optyczny galaktyki, 2) całościowe światło z galaktyki widziane przez instrument, 3) prędkości gwiazd w tej galaktyce (na czerwono - gwiazdy odsuwające się od obserwatora, na niebiesko - lecące do obserwatora), 4) świecenie wodoru, 5) kierunek ruchu plazmy w galaktyce (kolory jak u gwiazd). Widać jak na dłoni, że galaktyka się kręci, bo pół niej idzie w stronę obserwatora, a drugie pół się oddala. Widać też, jak szybko się kręci która jej część. Superowe :)). Pytania? ;)

Filmik został podany przez Lopeza-Sancheza na jego Twitterze. W ogóle polecam obserwować gościa, bo pisze o bieżących, ciekawych rzeczach z domeny twardej astro.

Na koniec - ogłoszenie duszpasterskie: 9 czerwca mam kolejny wykład popularnonaukowy w OA UJ. Miejsca rozeszły się w dwie godzin po otwarciu rezerwacji ( ͡º ͜ʖ͡º), ale wiecie jak to jest, przyjdziecie, dostawi się krzesełko, powinno być OK. Tylko jakbyście mieli przyprowadzić tabun znajomych, to lepiej najpierw skrobnąć mi PW lub maila.

Udanego tygodnia!

#astronomia #ciekawostki #oauj
------------------------------------------
#astronomiaodkuchni <<< autorski tag; wiele się działo, wiele się dzieje, będzie więcej opisów
------------------------------------------

[DooWo]

@Al_Ganonim: Plus w ciemno ( ͡°( ͡° ͜ʖ( ͡° ͜ʖ ͡°)ʖ ͡°) ͡°)

Powiedz mi Astromirku, w te czwartki pod wawelem dalej stoicie czy już nie?

[Al_Ganonim]

@DooWo: W tej chwili nie, bo stanie było tylko na maj. Ale się staram żebyśmy stali na przełomie czerwca i lipca.

[koostosh]

@Al_Ganonim: wpraszam się!

[mactrix]

@Al_Ganonim: Eh, podszedłbym na taki wykład jednakże w weekend być może będę składał i testował 16-calowego potwora, który czeka na mnie w rodzinnych stronach :)