Wpis z mikrobloga

Skopiuj link

11.03.2017, 16:19:54

Filozofia XIX wieku w trzy minuty:

- Zaczęło się od Immanuela Kanta, który zadał pytanie o sposób naszego postrzegania świata.
- Jego najważniejsza koncepcja to idealizm transcendentalny: nasz umysł aktywnie porządkuje wrażenia zmysłowe nadając im treść i sens.
- Na przykład pojęcie przyczyny i skutku jest wymysłem naszego rozumu, ale wymysłem "nałożonym" na rzeczywistość.
- Duchowi spadkobiercy Kanta, Fichte i Hegel, poszli dalej i stwierdzili, że umysł samodzielnie tworzy wszystkie pojęcia i obiekty. To jest właśnie ten słynny XIX-wieczny idealizm.
- Idealizm dość szybko przegrał z redukcjonizmem. Według redukcjonistów wszystko istnieje obiektywnie i da się wytłumaczyć naukami ścisłymi.

- Kant wziął też pod lupę logikę. Czy logika i racjonalizm są czymś absolutnym, czy raczej uwarunkowanym przez ludzki umysł?
- Psychologiści przez wiele dekad głosili, że logikę (także matematyczną!) należy podporządkować psychologii.
- Dopiero pod koniec XIX wieku napór psychologizmu powstrzymał Gottlob Frege tworząc podwaliny logiki formalnej (czyli tej, której uczą teraz na pierwszym roku studiów ścisłych).

- Kolejny Kantowski motyw nadający ton filozofii XIX-wiecznej: granice ludzkiej wiedzy.
- Według Kanta należy wprowadzić podział na fenomeny i noumeny.
- Fenomeny to "naskórek" zjawisk i przedmiotów dostępny ludzkiemu poznaniu. Miałaby się nimi zajmować nauka.
- Noumeny to zaś "esencja" zjawisk i przedmiotów, w zasadzie niepoznawalna, do roztrząsania przez etyków i teologów.
- Darwin poprzez teorię ewolucji udowodnił, że granice ludzkiej wiedzy są jednak szersze niż wydawało się to Kantowi. Nagle okazało się, że teolodzy mają mniej do roboty.

- Motyw czwarty: "moralne prawo we mnie" wytyczające ramy ludzkiego postępowania.
- Ten praktyczny wątek rozwijali poniekąd amerykańscy pragmatyści. Pojęcie prawdy powiązali z praktycznymi skutkami tezy uznanej za prawdziwą.
- Na początku XX wieku przyszła jednak filozofia analityczna, która wolała analizować pojęcia. Filozofia praktyczna musiała ustąpić pola.

- Jeszcze słówko o Heglu. Hegel, po pierwsze, spróbował uspołecznić etykę. Chodzi o to, żeby moralne nakazy dotyczyły nie tyle jednostek, co całych skupisk ludzkich.
- Ten pomysł nie spodobał się Kierkegaardowi. W obronie jednostki wystąpili egzystencjaliści.
- Za przeciwnika Hegla możemy też uznać Nietzschego z jego koncepcją nadczłowieka. Etykę kształtują "nadludzie".

- Po drugie, Hegel zauważył, że myśl filozoficzna jest silnie związana z historią.
- Stąd już tylko krok do marksizmu. Filozofia musi odmienić oblicze świata!

Darwin, Marx i Nietzsche otworzyli szeroko drzwi do XX wieku.

#filozofia #gruparatowaniapoziomu

selflessness

11.03.2017, 16:34:14

@eagleworm: Nietzsche krul

LukaszLamza

11.03.2017, 16:39:32

nasz umysł aktywnie porządkuje wrażenia zmysłowe nadając im treść i sens

@eagleworm: Wręcz przeciwnie. Umysł ("rozum") nadaje *formę*, a nie *treść*. W "Krytyce czystego rozumu" Kant pisze tak:

"W zjawisku nazywam to, co odpowiada wrażeniu, *materią* [*treścią*, die Materie], zjawiska; to zaś, co sprawia, że rozmaite własności zjawiska mogą być uporządkowane w pewne stosunki, zowię jego *formą*. A ponieważ to, w czym się wrażenia jedynie uporządkowują i mogą być ujęte w