[nawon]

JUTRO HISTORYCZNY START

http://florydziak.com/blogger/2017/02/jutro-historyczny-start.html

Na jutro planowany jest start ostatniego egzemplarza rakiety Soyuz-U. Rakieta ta praktycznie bez większych zmian lata od 1973 roku. Ilość lotów tej wersji jest tak duża że poddałem się próbując ją policzyć, ale wychodzi że Soyuz-U odbył blisko 800 (785-786?) lotów. W historii lotów kosmicznych nie było rakiety, która w tej samej wersji odbyła by tyle lotów. Drugi rekord jaki ustanowił Soyuz-U to ilość startów w jednym roku – w 1979 roku rakieta ta poleciała 47 razy. Tak, Soyuz-U ma awionikę z czasów kiedy komputery zajmowały budynki a nie pudełka po zapałkach. Awionika jest praktycznie całkowicie analogowa (choć dołożono do niej trochę cyfrowych systemów pomiarowych w późniejszych latach). Rakieta jest niezwykle antyczna jak na obecne standardy – np. żeby trafić na właściwą orbitę, platforma startowa musi być lekko przechylona w odpowiednim kierunku. Silniki pierwszego stopnia i rakiet bocznych używają turbopomp napędzanych wodą utlenioną (jak w rakiecie V2). Ich uruchomienie następuje 20 sekund przed startem = tyle czasu zajmuje silnikowi dojście do stanu stabilnego działania. Trzeci stopień jest uruchamiany na dwie sekundy przed (!) wyłączeniem drugiego stopnia. To z tego powodu połączenie między drugim a trzecim stopniem jest ażurowe. Soyuz nie ma żadnego systemu szacowania swojego położenia (ani IMU ani GPS/Glonass) – decyzje o tym kiedy ma nastąpić separacja podejmowane są przez analogowe układy całkujące na podstawie pomiarów przyspieszenia. Soyuz nie umie korygować błędów wynikających z siły wiatry czy też drobnych niedokładności kierunku ciągu i dlatego orbita na jaką wyniesie satelitę jest obarczona dużą niepewnością. Soyuz nie ma systemu samozniszczenia. W sytuacji kiedy analogowy system sterowania wykryje wartości parametrów poza zakresem, silniki są wyłączane i rakieta po prostu spada na ziemię. Analogowe systemy nawigacyjne Soyuza U produkowane są (były) na Ukrainie. Soyuz nie umie także przekazywać informacji o swoim położeniu – stacje radarowe muszą śledzić jego położenie. Tak, ta rakieta była bardzo zaawansowana technologicznie na początku lat 70’tych, ale obecnie to dinozaur.

. . . . . . . . . .

LIT

http://florydziak.com/blogger/2017/02/lit.html

Wyjawiło się co dokładnie zepsuli Rosjanie w silnikach do Protona. Jak informuje SpaceNews, problemem był niewłaściwy materiał do lutowania. W czasie konstrukcji silnika, składa się go z warstwami zimnego materiału do lutowania. Jak już jest wszystko gotowe, to wsadza się całość do pieca w określonej temperaturze. I materiał się roztapia i wypełnia zaplanowane dla niego przestrzenie łącząc części. Problem w tym że użyto materiału o troszkę wyższej temperaturze topnienia niż zaplanowano. A temperatury pieca nie zmieniono. W związku z czym połączenia nie były tak trwałe jak miały być. Było to na tyle niezauważalne w czasie normalnych testów że silniki je przeszły. Jednak kiedy to po awarii Protona rozcięto jeden z silników, to okazało się że są puste obszary gdzie materiał nie dopłynął z uwagi na gęstość.

Ciekawostką jest to że przetestowano te felerne silniki i każdy z nich bez problemu wytrzymał czas pracy równy dwum misjom. Jednak pomimo tego zdecydowano się je zezłomować – trudno wytłumaczyć ubezpieczycielom że rakieta poleci ze znaną wadą produkcyjną.

Wszystkie dotychczas wyprodukowane silniki poszły na żyletki a fabryka musi wyprodukować sześć nowych. Dwa z nich zostaną pocięte na kawałki i dokładnie sprawdzone a pozostałe cztery pójdą do już wcześniej wyprodukowanych Protonów. I dzięki temu w tym roku mają się odbyć trzy komercyjne loty Protona – Echostar-21, AsiaSat-9 i Amazonas-5. I stąd tytuł posta – trzy protony = lit ( ͡° ͜ʖ ͡°)

Jestem troszkę sceptyczny – z jednej strony wygląda na to że znaleziono problem. Z drugiej zachodzi pytanie czy to był „ten” problem który spowodował problem w ostatnim locie? Skoro pozostałe źle wykonane silniki nadal bez problemu wytrzymują podwójny cykl pracy, to jaka jest gwarancja że awaria była spowodowana właśnie tym problemem a nie czymś czego nie wykryto? Oczywiście można założyć że dokonano bardzo skrupulatnej analizy, ale trochę mi to przypomina eksplozję Falcona 9 dwa lata temu. Też znaleziono przyczynę – „słaby wspornik”, ale po tegorocznej eksplozji tamta przyczyna wydaje się lekko mętna…

#roskosmos #rosja #rosjatostanumyslu #florydziak #kosmos #mirkokosmos #eksploracjakomosu #nauka #ciekawostki

[andromenda]

@nawon: spóźnione trochę:) http://www.wykop.pl/wpis/22404569/jutro-historyczny-start-na-jutro-planowany-jest-st/

[nawon]

@andromenda: a bo @nicniezgrublem nie dał #florydziak ani #rosjatostanumyslu ( ͡° ͜ʖ ͡°)

[nicniezgrublem]

@nawon: zapomniałem o #florydziak, faktycznie :/