Żydowska droga krzyżowa: Jedwabne, Radziłów, Wąsosz, Szczuczyn, Goniądz, Bzury, Rajgród. Potem Kielce. I dziesiątki innych miejsc. Zatłuczeni pałkami, spaleni w stodołach, zastrzeleni. I nie pozostał nawet wstyd.

Dzisiaj powraca jak mantra opowieść, że była to słuszna zemsta za kolaborację żydowskiej ludności tych ziem z władzą przyniesioną na radzieckich bagnetach po 17 stycznia 1939 r. Zemsta na kim? Na dzieciach, kobietach i starcach? Zabijano przecież jak leci, do stodół w Jedwabnem i Radziłowie spędzono wszystkich i bez sądu wykonano wyrok najstraszliwszy ze straszliwych, bo jak inaczej nazwać spalenie ludzi żywcem?

W Bzurach pod Szczucinem prawdopodobnie w sierpniu 1941 r. zatłuczono na śmierć ok. 20 żydowskich dziewcząt. Niektóre zgwałcono. Zrobili to Polacy ze Szczucina, Bzur i okolic. Z czystego okrucieństwa, bo rabować nie było czego. Do zbrodni przygotowali się zawczasu, okuli pałki metalem i znaleźli w środku lasu odpowiednie miejsce. Zmasakrowane ciała ukryli w dwóch dołach i zasypali je. Nikt nie miał się dowiedzieć, ale po wojnie ktoś złożył zeznania. Skazano jednego sprawcę. Dostał karę śmierci zamienioną później na więzienie.

Mirosław Tryczyk opisuje w „Miastach Śmierci” scenę, kiedy tuż po wkroczeniu Niemców do Radziłowa pod koniec czerwca 1941 r. przyszła do nowych okupantów delegacja polskich mieszkańców z pytaniem, jaka grozi kara za zabicie Żyda. „Niemcy odpowiedzieli, że Żydów nie chroni żadne prawo i można z nimi czynić, co się podoba” – Tryczyk przytacza jedną z relacji. I natychmiast rusza fala rabunków, gwałtów i pojedynczych zabójstw.

10 VII 1941 co najmniej 340 Żydów zostało zamordowanych podczas pogromu zainspirowanego przez Niemców w #jedwabne.m Jak wynika ze śledztwa IPN zbrodni dokonało ok. 40 miejscowych Polaków. Zgodnie z rozkazem szefa #rsha pogromy Żydów miały być dokonywane rękami miejscowej ludności

Prokuratura Krajowa uznała, że nie ma podstaw do ponownej ekshumacji ofiar i wznowienia postępowania dotyczącego mordu w Jedwabnem. Wcześniej prezes Instytutu Pamięci Narodowej deklarował gotowość do rozpoczęcia prac ekshumacyjnych.