Słynny polski artysta stworzył plakat reklamowy dla raczkującego przemysłu motoryzacyjnego II RP. Okazuje się, że Wojciech Kossak malował nie tylko sceny batalistyczne, czyli Somosierrę, Panoramę Racławicką, ale miał w dorobku ciekawy projekt: plakat reklamowy dla przedwojennego Polskiego Fiata. I to jaki plakat: z wybitnie naszym akcentem w którym furmanka włościan, a może nawet wóz drabiniasty idzie w konkury z automobilem.
Jeżeli bowiem sądziliście, że mariaż Fiata i naszego przemysłu motoryzacyjnego zaczął się w PRL, to jesteście w błędzie. Korzystając z okazji kilka słów o historii przedwojennej polskiej motoryzacji i relacjach z Fabbrica Italiana Automobili Torino (pol. – Włoska Fabryka Samochodów w Turynie).
W latach międzywojnia funkcjonowały w Polsce montownie samochodów Ford (1927) General Motors, Chevrolet, Opel (1928–1931) i Citroen do 1932 r., oraz Praga, które zmontowały ponad 8000 samochodów, do ich zamknięcia z powodu kryzysu gospodarczego. Powstawanie setek małych firm sprzedających samochody zagraniczne w Polsce, mianujących się generalnymi przedstawicielstwami świadczyło o chaotycznym i spekulatywnym rozwoju motoryzacji. Brak kompetencji w dziedzinie motoryzacji urzędników przyczyniło się do zawarcia niekorzystnej umowy na zakup samochodów z Anglii. O tym, jak niski był poziom zmotoryzowania przedwojennej Polski świadczy porównanie liczby zarejestrowanych samochodów w Niemczech – 1 400 000 sztuk, a w Polsce 30 000.
Podwaliny pod rozwój przemysłu motoryzacyjnego nad Wisłą położyła współpraca Polski z Włochami. Wprawdzie w Centralnych Warsztatach Samochodowych genialny konstruktor Tadeusz Tański opracował model pierwszego polskiego auta CWS, ale zbyt duże koszty produkcji zadecydowały, iż władze sanacyjne nie chciały inwestować w naszą rodzimą markę.
Umowa licencyjna dotycząca uruchomienia produkcji samochodów Polski Fiat (PF) z koncernem FIAT została podpisana na okres 10 lat przez Państwowe Zakłady Inżynierii 21.09.1931 r. W czternastu punktach umowy zawarto następujące zobowiązania koncernu FIAT wobec strony polskiej: opracowanie projektu fabryki dla samochodów osobowych i ciężarowych, przeszkolenie polskiej kadry w zakładach FIAT w Turynie i udzielanie pomocy technicznej przez ekipy instruktorów włoskich (generalny przedstawiciel, specjalista ds. produkcji nadwozi i obróbki mechanicznej, kilkunastu instruktorów), zaopatrywanie w narzędzia i części na okres uzyskiwania pełnych mocy produkcyjnych i sprzedaż części zamiennych do samochodów Polski Fiat, zorganizowanie sprzedaży, sieci stacji obsługi i naprawy tych samochodów, dostarczenie wyposażenia technicznego fabryki, dokumentacji konstrukcyjnej samochodów osobowych Fiat 508 i samochodów ciężarowych Fiat 621 L i 621 R, nowych modeli samochodów z dokumentacją konstrukcyjną i techniczną do montażu.
Produkcję rozpoczęto od montowania samochodu z części importowanych z Włoch w wybudowanej fabryce zlokalizowanej na terenach wspólnych z fabryką nadwozi specjalnych, podległych Fabryce Samochodów „Ursus”. W powołanym w 1930 r. wielozakładowym koncernie przemysłowym Państwowe Zakłady Inżynierii podległym Ministerstwu Spraw Wojskowych i później po jego usamodzielnieniu produkowano samochody osobowe Polski Fiat 508-III Junak z zespołów wykonanych w Polsce. W latach 1934–1939 wyprodukowano 5400 sztuk tego samochodu o następujących parametrach: maksymalna prędkość 85 km/godz., moc silnika 22 KM, pojemność skokowa silnika 995 cm3 . W latach 1933–1934 uruchomiono też produkcję 50 sztuk Fiata 508 I i II Balilla o parametrach maksymalna prędkość 85 km/godz., moc silnika 20 KM, pojemność skokowa silnika 995 cm3 . Po raz pierwszy Polski Fiat 508 był demonstrowany w 1935 r. na Targach Poznańskich. W latach 1936–1939 uruchomiono na licencji produkcję 1200 sztuk Fiata 518, 5-osobowego samochodu z 4-cylindrowym silnikiem benzynowym o mocy 45 KM, maksymalnej prędkość 75 km/godz. i pojemności skokowej silnika 1944 cm3 .
Według umowy licencyjnej do montowania w Polsce Włosi przekazali konstrukcje Fiata 500 Topolino (maksymalna prędkość 85 km/godz., moc silnika 13 KM, pojemność skokowa silnika 570 cm3 ), Fiata 1100 (maksymalna prędkość 105 km/godz., moc silnika 32 KM, pojemność skokowa silnika 1089 cm3 ) i Fiata 1500 (maksymalna prędkość 115 km/godz., moc silnika 45 KM, pojemność skokowa silnika 1493 cm3 ). Fiaty te były produkowane pod nazwą Polski Fiat 500, 1100, 1500. Produkcja obu modelu Fiata 508 i 518 w 1935 r. wynosiła 1200 sztuk, a po 5 latach w 1939 r. wyprodukowano w Polsce 7000 sztuk Polskich Fiatów, co stanowiło około 10% produkcji samochodów Fiat we Włoszech, wynoszącej 68 907 sztuk. Na skutek zakupu przez prywatne firmy montowni praw produkcji wielu typów amerykańskich, niemieckich i francuskich samochodów, stanowiły one konkurencję dla Fiatów 508 i 518 z niemodnym nadwoziem, sztywnym zawieszeniem kół i słabymi dolnozaworowymi silnikami. Jednak ze względu na dobrą jakość wykonania i niskie ceny były one sprzedawane do 1939 r.
Później nadeszła okupacja, a wspomniany na początku Wojciech Kossak, jeden z najwybitniejszych polskich malarzy XX wieku zmarł w roku 1942 w Krakowie. Przed śmiercią odmówił m.in. namalowania portretu Hansa Franka zasłaniając się podeszłym wiekiem.
Jeżeli szukasz ciekawych podcastów poświęconych historii, zapraszamy do naszego kanału na You Tube https://www.youtube.com/channe... ale także Spotify i Google Podcasts.
Komentarze (7)
najlepsze
Był WŁOSKI Fiat produkowany w Polsce na licencji i linii produkcyjnej zakupionej od Włochów.
Niestety, ale Polska nie miała nigdy żadnej rozpoznawalnej marki i ten schemat był powielany od II RP do końca PRL.
Komentarz usunięty przez moderatora