Słowem wstępu, po kilku rozmowach z różnymi Mirkami postanowiłem zebrać informacje ogólne nt. psychologii, tak, by w miarę jasno wyjaśnić- co jest psychologią i za co odpowiadamy, a co nią nie jest- za co odpowiedzialności brać nie możemy, bo nie. I pamiętajcie, PSYCHOLOGIA TO NAUKA! ( ͡º ͜ʖ͡º)
Psychologia jest nauką, która analizuje i bada zachowanie człowieka po to, by je lepiej rozumieć, by promować zachowania dojrzałe oraz by - w razie potrzeby - modyfikować zachowania niedojrzałe czy zaburzone. Psychologia staje zatem w obliczu potrójnej rzeczywistość. Wyrusza od obserwacji zachowania człowieka, następnie stara się odkryć i wyjaśnić fizyczne i psychospołeczne uwarunkowania tegoż zachowania, wreszcie staje w obliczu tajemnicy człowieka i jego życia. Do psychologa przychodzi bowiem nie ludzka psychika, lecz człowiek. Pomocy u psychologa nie szukają bolesne emocje, zaburzone strategie myślenia czy błędne sposoby decydowania, lecz człowiek. Psycholodzy mogą tylko na tyle udzielać odpowiedzialnej i adekwatnej pomocy psychologicznej, na ile rozumieją oni całego człowieka. Zrozumienie zachowania danego człowieka jest możliwe na tyle, na ile dany kierunek w psychologii jest w stanie odkryć i opisać te czynniki i procesy, które w decydujący sposób wpływają na zachowanie człowieka. Psychologia staje zatem przed fascynującym zadaniem określenia tożsamości człowieka, gdyż to, co stanowi istotę człowieka, określa także logikę jego zachowania. Głównym kryterium i punktem odniesienia ludzkich decyzji i zachowań jest to, co można nazwać świadomością własnej tożsamości. Oczywistość tego stwierdzenia weryfikuje się najbardziej wtedy, gdy dany człowiek ma trudności ze zrozumieniem samego siebie i własnej tożsamości.
Psychologia jest samodzielną nauką, którą zalicza się zarówno do grona nauk społecznych, jak i humanistycznych. Natomiast cennym źródłem, z którego czerpie psychologia są nauki takie jak: antropologia, socjologia, czy biologia. Zastanawiając się nad definicją tej dyscypliny naukowej trzeba zwrócić uwagę, że psychologia bada, analizuje i diagnozuje ludzką psychikę, a co za tym idzie nasze motywy i sposoby zachowania się. Psychologia nie pomija też w swych badaniach zwierząt, w których dowodzi się o ich możliwościach uczenia się. Jako samodzielna nauka psychologia wyodrębniła się w drugiej połowie XIX wieku. Wśród nauk psychologicznych wyróżnia się zazwyczaj nauki tzw. teoretyczne, jak na przykład: psychologia eksperymentalna, psychologia porównawcza, psychologia ogólna, psychologia społeczna czy psychologia genetyczna, oraz nauki stosowane, do których zalicza się m.in. psychologię kliniczną, psychologię szkolną, psychologię sądową czy psychologię pracy. Psychologia wykorzystuje w swoich badaniach takie metody jak: obserwacja, eksperyment, czy różnego rodzaju testy. Wybór danej metody jest uzależniony od tego co ma być przedmiotem badań, jaki jest ich zakres, jaka będzie w nich rola badacza, a także czas trwania danego badania.
Filozofia psychologii zajmuje się teoretycznymi podstawami współczesnej psychologii. Niektóre z nich wynikają z epistemologicznych obaw dotyczących metodologii badań psychologicznych. Innymi kwestiami poruszanymi przez filozofię psychologii są pytania o naturę umysłu, mózgu i poznania – częściej klasyfikowane jako część nauk kognitywnych lub filozofię umysłu. Filozofia psychologii ściśle monitoruje współczesne badania nad psychologią poznawczą, psychologią ewolucyjną, sztuczną inteligencją wyjaśniając, co może, a czego nie może wyjaśnić psychologia.
Psychologia jest nauką według teorii nauk, ponieważ jest racjonalna, opiera się na badaniach i ich interpretacjach, zachowuje krytycyzm, dzięki fizlozofii psychologii która określa, co jest możliwe, do wyjaśnienia, a co nie, podlega również ciągłej weryfikacji w codziennej pracy z pacjetnem. Psychologia jest również sprawdzalna, dzięki powtarzalności badań jak również zachowuje jawność badań nad teoriami psychologicznymi. Psychologia zachowuje również niezakłócony przepływ informacji dzięki swojej instytucjonalności.
To są główne czynniki odróżniające psychologię naukową, od potocznej, powiem potoczna psychologia bardzo często wyprowadza nas na manowce. Dzieje się tak, ponieważ myślenie zdroworozsądkowe to dobry sposób na tłumaczenie zjawisk i zachowań po fakcie. Jednak przewidzenie zachowania na podstawie rozsądku jest bardzo trudne, jeśli w ogóle możliwe. Dlatego jedną z głównych funkcji nauki jest przewidywanie, a z tym psychologia naukowa radzi sobie całkiem nieźle. Główną funkcją psychologii potocznej jest utrzymywanie tożsamości. Dzięki wygłaszanym poglądom jesteśmy w stanie identyfikować się z konkretną grupą, na przykład mężczyźni twierdzący, że „kobiety są złymi kierowcami” identyfikują się z mężczyznami czyli kierowcami dobrymi. Poza tym dzięki wyrażonemu poglądowi możemy stwierdzić czy mamy do czynienia ze „swoim” czy „obcym”.
Psychologia potoczna nie potrzebuje żadnych dowodów. Po prostu wiemy, że coś jest tym czym jest i nie wymaga to żadnej logicznej argumentacji. Tym samym potocznych stwierdzeń nie można obalić lub sfalsyfikować, a dowody im przeczące nie mają żadnej wartości i nie prowadzą do konsekwencji wynikających z błędnego rozumowania.
Metoda naukowa lub poznanie naukowe kieruję się trzema celami, które wyznaczają kierunki i zakres postępowania naukowców na całym świecie. Pierwszy z nich to opisywanie rzeczywistości w sposób obiektywny, trafny i rzetelny (funkcja deskryptywna). Drugim zadaniem nauki jest wyjaśnienie tego co opisała, czyli zrozumienie związku przyczynowo – skutkowego (funkcja eksplanacyjna). Od naukowców wymaga się także przewidywania, które pozwalają planować przyszłość (funkcja predyktywna). Dodatkową funkcją jaką muszą pełnić badania z zakresu psychologii jest pragmatyzm. Musimy po prostu wiedzieć jak uzyskany wynik pozwoli rozwiązać konkretny problem.
W ujęciu ogólnym moglibyśmy powiedzieć, że psychologia naukowa zajmuje się opisem, wyjaśnianiem oraz przewidywaniem zachowań ludzi. Jednak wąskie spojrzenie nie oddaje prawdziwej natury badań psychologicznych, które zachowanie badają pod względem kontekstu społecznego, motywacji leżącej u jego podstaw zachowania czy przebiegu samego procesu.
Według Harolda Kelleya zrozumienie zachowania wymaga analizy z punktu widzenia trzech perspektyw:
Tym co odróżnia psychologię potoczną od naukowej jest sposób wyjaśniania zachowania. W przypadku pierwszej możemy mówić tylko i wyłącznie o przypuszczeniach lub mniemaniach, które opieramy na zdroworozsądkowym myśleniu. Druga bazuje na faktach, udowodnionych w sposób zgodny z metodologią naukową.
Ogólnie, możemy wyróżnić kilka metod badawczych stosowanych w psychologii:
Dzisiejsze rozumienie psychologii jako nauki empirycznej w czasie jej rozwoju, od momentu wyłonienia się jako odrębnej dziedziny, ewoluowało. Poznając i analizując historię myśli psychologicznej, definiowania jej przedmiotu, podejść, koncepcji, teorii np. osobowości, widzimy jaka była i jest wielka różnorodność spojrzeń i przekonań, co czyni tę naukę niezmiennie fascynującą.
tygodnia
Komentarze (1)
najlepsze