[Palosanto]

Kolejny #podwieczorekkulturalny . Dziś temat najbardziej żałobny ze wszystkich. Bo jeśli nawet, rozumując za Epikurem lub Wittgensteinem, w pewnym sensie nie doświadcza nas nasza własna śmierć, zawsze mamy do czynienia ze śmiercią bliskich.

Cytat na dziś(tym razem dodatkowy wiersz):

Zawsze, kiedy wracam

Do mojego kraju

po długiej podróży

Pytam najpierw o tych

którzy umarli:

Każdy człowiek jest bohaterem

Przez sam fakt śmierci

A bohaterowie są naszymi mistrzami

W następnej kolejności

pytam o rannych

Dopiero potem

już po spełnieniu

Małego pogrzebowego rytuału

Uznaję, że mam prawo do życia

Zamykam oczy, żeby lepiej widzieć

I śpiewam z zapiekłym żalem

Piosenkę z początku wieku.

Nicanor Parra (już tego pana znacie z poprzedniego podwieczorku)

1. Trumna Chłopska

Nie znam w polskim malarstwie obrazu, gdzie obecność tragizmu byłaby równie silna. Właśnie tragizmu, nie dramatyzmu. Jest w tym obrazie duch antycznej tragedii, która rozstrzyga się zawsze w pełnym świetle dnia, na oczach sąsiadów, przed domem, nazywanym w sztukach Eurypidesa i Sofoklesa pałacem. Ten moment skamienienia w bólu poetyka Arystotelesa nazywa trzecim składnikiem fabuły, którym w tragedii jest pathos, czyli cierpienie.

Aż tyle literatury musiałem przywołać na pamięć, aby opisać płótno, które być może w zamyśle Gierymskiego było tylko studium plenerowym z podkrakowskich Bronowic. Może, ale przecież w obrazie TRUMNA CHŁOPSKA nie ma żadnej literatury, a to wszystko, co na nim dostrzegłem, jest wyrażone wyłącznie malarskimi środkami.

Andrzej Wajda

2. Matula pomarli

Obraz Kotsisa jest niemal równie przejmujący jak dzieło Gierymskiego. Choć, jakby pewnie zauważył Wajda, mniej tu tragizmu, a więcej dramatyzmu. Śmierć matki to naturalna kolej rzeczy, ale pod znakiem zapytania stawia dalszy los małych dzieci.

Zbigniew Herbert

Brzeg

Czeka nad brzegiem wielkiej i powolnej rzeki

na drugim Charon niebo świeci mętnie

(nie jest to zresztą wcale niebo) Charon

jest już zarzucił tylko sznur na gałąź

ona (ta dusza) wyjmuje obola

który niedługo kwaśniał pod językiem

siada na tyle pustej łodzi

wszystko to bez słowa

żeby choć księżyc

albo wycie psa

3. Death and the Mother

4. Edward Munch - Śmierć Matki

Władimir Britaniszski

Krzyk wron(fragment)

(...)Jej tak nie chciało się wierzyć, że umiera,

a lekarz już wiedział, i mąż już wiedział, i starszy

syn wiedział, i młodszy, a te wrony

nie tylko wiedziały - krzyczały, krążąc natarczywie

nad samym szpitalem, nad samym łóżkiem,

nad samą świadomością, ledwie się tlącą, gasnącą,

ale matka nie wierzyła nawet wronom.

5. Film na dziś:

Nakarmić kruki - jest to obraz bardzo cichy i refleksyjny, zdecydowanie jeden z moich ulubionych filmów o śmierci. Skupia się na rodzeństwie radzącym sobie z nieuczciwym losem i śmiercią matki. Zanurzamy się w hipnotyzujący świat dziecięcych wspomnień ośmioletniej Any, która bardzo wcześnie musi skonfrontować się z tą nieprzyjemną stroną egzystencji.

Niesamowite, że każdy zna tą wpadającą w ucho piosenkę Peralesa, hiszpańskiego tekściarza(śpiewaną przez wokalistkę z charakterystycznym akcentem), a tak mało osób kojarzy film, który ją wypromował. Tekst jest oczywiście popowy, ale warty uwagi z uwag na kontekst w jakim jest użyty w filmie, a ściślej mówiąc - jak go odbiera główna bohaterka myśląca wciąż o zmarłej matce. To świetny przykład na być może niezamierzoną grę znaczeń, która podnosi w moich oczach wartość utworu.

Dziś w moim oknie świeci słońce, a serce

smuci się gdy oglądam miasto,

ponieważ odchodzisz.

Jak każdej nocy obudziłam się myśląc o tobie

i patrzyłam jak mijają godziny na zegarze

ponieważ odchodzisz.

Wszystkie obietnice miłości odejdą razem z tobą.

Zapomnisz mnie, zapomnisz mnie.

Na peronie będę dziś płakać jak dziecko

ponieważ odchodzisz, ponieważ odchodzisz,

W cieniu latarni zaśnie

wszystko, co pozostało niewypowiedziane,

zaśnie.

Zawieszone na wskazówkach zegara będą czekały

wszystkie godziny, które pozostały do przeżycia.

Będą czekały.

#kultura #sztuka #malarstwo #poezja #film #filmy #muzyka