[wjtk123]

XVI w. przyniósł gwałtowne zmiany w sztuce wojennej, z powodu rozpowszechnienia i udoskonalenia broni palnej oraz artylerii. Zmiany te nie ominęły Polski, ale co ciekawe jednocześnie był to okres upowszechnienia się w Polsce formacji walczących jako...konni łucznicy. Nie wynikało to jednak z zacofania naszego kraju, gdyż jak wspomniałem, artyleria i broń palna i tak dominowały w naszej wojskowości - krótki łuk refleksyjny stał się po prostu bronią świadomie wybieraną przez kawalerię.

Jak do tego doszło? Duże znaczenie miały przyłączone do Korony wschodnie stepy, a wraz z nimi cała sztuka wojenna tych terenów, w znacznej części opierająca się na taktyce walki lekkiej kawalerii, do której należało się dostosować. Z drugiej strony mieliśmy polską/litewską/ruską szlachtę, od dziecka wychowującą się w ,,kulturze kawaleryjskiej", gdzie jazdy konnej uczono wcześniej niż chodzenia. Ta mieszanka pozwalała na szkolenie się jeźdzców we wszelkiej formie walki kawaleryjskiej, w tym konnego łucznictwa, które wymagało treningów od najmłodszych lat, zarówno jeśli chodzi o jazdę konna jak i samo strzelanie z łuku, gdyż wypracowanie mięśni koniecznych do strzelania z łuków wojennych trwało wiele lat.

W efekcie formacje jazdy I Rzeczpospolitej często stawały do walki uzbrojone również w łuki. Oczywiście nie wszystkie i nie zawsze. Nie każdy szlachcic potrafił korzystać z łuku podczas jazdy konnej, można śmiało stwierdzić, iż umiejętność ta była o wiele powszechniejsza na wschodzie RP, gdzie tereny były narażone ciągłymi najazdami Tatarów. Łuk refleksyjny nie był też powszechnie dostępną bronią, jego wytworzenie było bardzo skomplikowane i czasochłonne, w XVI i XVII w. z pewnością nie było wielu rzemieślników posiadających odpowiednie umiejętności. Wiemy, że część łuków importowana była z Turcji.

Na poniższym obrazie Józefa Brandta przedstawiono Lisowczyków trenujących konne łucznictwo. Na pierwszym planie żołnierz korzysta z łuku typu tureckiego, a podrzucany w tle łuk zdaje się typem krymsko-tatarskim. Szacunek dla artysty za dopracowanie takich szczegółów, obraz powstał w XIX w. i autor nie mógł łatwo i szybko wyszukać tych informacji.

#historiawojen #historia #malarstwo #sztuka