[Vivec]

1 392 - 1 = 1 391

Tytuł: 1177 przed Chr. Rok, w którym upadła cywilizacja
Autor: Eric H. Cline
Gatunek: Historyczna
★★★★★★★☆☆☆

Pod koniec epoki brązu, ponad dwa millenia przed tym jak Wikingowie wyruszyli by łupić ludy Europy, wielkie imperia starożytnego świata upadły pod naporem przerażającego wroga, który do dziś pozostaje wielką enigmą. "Przybyli poprzez morze w swoich wojennych statkach i nikt nie mógł się im oprzeć", złowieszczo głosi inskrypcja znaleziona w egipskim mieście Tanis. Po stuleciach rozkwitu cywilizacje takie jak Egipt, Babilonia czy kultura minojska w ciągu zaledwie kilku dziesięcioleci osunęły się w wieki ciemne. Miasta zostały zdewastowane i wyludnione, drastycznie spadła liczba ludności, handel zamarł a umiejętność pisania zanikła w wielu regionach. Jednak czy tajemnicze Ludy Morza(jak dziś są określane) stanowią wystarczające wyjaśnienie tego zagadkowego kataklizmu?
Cline swoją relację rozpoczyna w XV, a kończy w ostatnich dekadach XII wieku p.n.e. Znaczną część książki poświęca światu, który zaginie. Przedstawia kolejno głównych graczy w regionie: Egipcjan, Mitanan, Hetytów, Minojczyków, Mykeńczyków, Asyryjczyków, Babilończyków, Cypryjczyków i Kananejczyków. Wszystkie te cywilizacje zaangażowane były w złożoną międzynarodową sieć handlową i dyplomatyczną. Statki i karawany przewoziły surowce, kamienie szlachetne i metale, w świecie rozciągającym się od Grecji po Afganistan i od Dardaneli po Sudan. Informacje pochodzące ze stanowisk archeologicznych, archeologii podwodnej, zapisów tekstowych, datowań radiowęglowych, architektury itp. dostarczają wielu dowodów na to, że był to jedne z najbardziej zglobalizowanych czasów w historii.
Jednak wszystko to dobiegło końca. Dla autora decydującym momentem była bitwa w 1177 roku p.n.e.(ósmym rok panowania Ramzesa III), kiedy Egipt ledwo pokonał armię najeźdźców. Ale było to zwycięstwo pyrrusowe, które nie uchroniło go przed losem innych cywilizacji. Jaka więc była prawdziwa przyczyna tych tragedii? Cline uważa, że był to złożony proces, spowodowany szeregiem kaskadowych katastrof w wysoce współzależnym świecie. Po kolei przedstawia czytelnikowi przyczyny tego co nazywa "doskonałą burzą", w której najeźdźcy(czy to żołnierze, uchodźcy, siły wewnętrzne czy wszystko na raz) byli jednym z czynników powodujących zamęt. Przemoc prawdopodobnie została wprawiona w ruch przez rozległe suszę i głód opisane na licznych tabliczkach z tego okresu. "W naszym domu panuje niedostatek. Wszyscy umrzemy z głodu", “Nasze miasto zostało splądrowane. Wiedz o tym!". Spowodowało je prawdopodobnie zmiany klimatu i liczne trzęsienia ziemi. Wg Cline'a znaczenie Ludów Morza zostało przesadzone, przedstawia więc bardziej zniuansowany obraz ukazujący je jako różne i następujące po sobie fale wojowniczych migrantów, prawdopodobnie uciekających przed katastrofami w ich własnych ojczyznach. W kilku przypadkach zajmowali oni opuszczone miasta, co wskazuje na już istniejące problemy w słabnących cywilizacjach.
Jak zapewnia autor, studiując dzieje tego upadku możemy wyciągnąć ważną lekcję. "Nie powinniśmy uważać, że nasz obecny świat jest nienaruszalny”. Historia późnej epoki brązu daje nam doskonałą lekcję pokory, ukazując złożoności świata, w którym żyjemy oraz potęgi nad którymi nie panujemy, jak zmiany klimatyczne, które wciąż rządzą naszymi losami. Przede wszystkim jest to dobrze napisana i systematyczna praca prezentująca głębię najnowszych badań historycznych(choć były dwa czy trzy momenty w których szczegóły archeologiczne zaczynały mnie przytłaczać, ale wrażenie szybko mijało). Polecam miłośnikom historii.

#bookmeter #historia

[Balcar]

@Vivec: Czytałem, jedna z ciekawszych książek historycznych jakie się ukazały w zeszłym roku.

[lubie_jablka]

@Vivec Znajdź sobie jego wykład na YouTube. Inteligentny i zabawny człowiek.