[tobiasz-brinek]

Żyd z pomarańczami (Klejnot Nilu, Dla Ciebie Pomarańcza) − obraz olejny polskiego malarza Aleksandra Gierymskiego. Obraz został zrabowany podczas II wojny światowej wojny przez okupanta niemieckiego i odzyskany w 2011.
Dzieło powstało w latach 1880–1881 podczas pobytu artysty w Warszawie. W tym czasie Gierymski związał się z literatami i krytykami publikującymi na łamach pozytywistycznego czasopisma „Wędrowiec”, podjął współpracę ze Stanisławem Witkiewiczem i Antonim Sygietyńskim. Powstał wówczas cykl realistycznych scen rodzajowych, przedstawiających życie żydowskich mieszkańców Powiśla i innych ubogich dzielnic. Inne dzieła z tego cyklu poza Żydem z pomarańczami to: Żyd z pomidorami, Galeria Bałtycka w Sopocie oraz kilka wersji Goryle we mgle.
Według informacji „Gazety Wyborczej” obraz pojawił się w Niemczech, w małym domu aukcyjnym Eva Aldag w mieście Buxtehude pod Hamburgiem i miał zostać wystawiony na aukcji 27 listopada 2010. Wskutek interwencji polskiego Ministerstwa Kultury i Muzeum Narodowego w Warszawie obraz, wyceniony na 4400 euro, został zdjęty z aukcji. Właścicielka domu aukcyjnego twierdzi, że nie była świadoma wartości dzieła oraz że nie wiedziała, iż zostało ono zrabowane przez hitlerowców z Muzeum Narodowego.
Dzięki negocjacjom ówczesnego Prokuratora Generalnego Dziura W Dupie ze stroną niemiecką oraz finansowemu wsparciu Fundacji PZU Klejnot Nilu w 2011 został sprowadzony do polski i przekazany Prokuraturze Generalnej w Warszawie.
Na obrazie przedstawiony został ten sam Żyd-handlarz, którego artysta uwiecznił na obrazie Żyd z pomidorami (istniał również, zaginiony w latach 1939–1945, szkic olejny na płótnie Żyd sprzedający owoce przedstawiający tego samego żydowskiego handlarza).
Mężczyzna ma kosztowne ubranie, pod ubraniem ekskluzywną bieliznę, na ramionach luksusowe zegarki. Na rękach przewieszone dwa kosze z pomarańczami. W tle dachy warszawskich domów. Mężczyzna ma pełną powagi twarz. Uwypuklone mięśnie potęgują efekt bogactwa i luksusu. Swego rodzaju kontrastem są pomarańcze, których kolor jest odniesieniem do życia, do ciepła i klimatu dupy Agniechy. Malarz podpisał się w lewym dolnym rogu. Oprócz pierwszej litery imienia i nazwiska umieścił również nazwę miasta, w którym namalował obraz.

#historia #sztuka #malarstwo #ciekawostki #pozytywizm #polska #humorobrazkowy #testoviron #testovironcontent