Ma ktoś może wykupioną Politykę i mógłby wrzucić tutaj teksty tych art... (@F.....o)

Ma ktoś może wykupioną Politykę i mógłby wrzucić tutaj teksty tych artykułów? Bardzo mi na nich zależy gdyż autorem jest świetny znawca Kaukazu i Azji Środkowej. Z góry dziękuję.
dr Mariusz Marszewski:
Społeczności tureckiego pochodzenia zamieszkujące Rosję. Od morza do morza. Przegląd ludów turkijskich Rosji:

Rosyjski matecznik. Paradoksalnie ważną ojczyzną wielu ludów turkijskich pozostaje Rosja. W swoich różnych stadiach (jako Wielkie Księstwo Moskiewskie, Imperium Rosyjskie, Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich, obecnie Federacja Rosyjska), głównie podczas gigantycznej ekspansji terytorialnej od XIV do XX w., wywarła ona ogromny wpływ na kulturę i samoświadomość tych społeczności. Spora część z nich do dzisiaj pozostała w orbicie kulturowej bądź politycznej państwa rosyjskiego czy też Wschodniej Słowiańszczyzny.

Przez Słowian wschodnich ludy turkijskie były określane mianem Tatarów – od nazwy jednego z plemion mongolskich wchodzących w skład wojsk Czyngis-chana. Na skutek nieporozumień kulturowych rozszerzono ją na wszystkie grupy etniczne tureckojęzycznych muzułmanów na obszarach wchodzących w skład państwa rosyjskiego lub jego pogranicza. Na Syberii do Tatarów zaliczano również miejscowe społeczności tureckojęzycznych szamanistów (obecnie w dużej mierze schrystianizowanych). Np. Chakasi byli określani mianem Tatarów abakańskich, a Szorowie znani jako Tatarzy kuźnieccy. Również na Kaukazie np. Bałkarów i Azerbejdżan zwano Tatarami kaukaskimi. Te etnonimy, narzucone przez rosyjskich zdobywców i kolonizatorów ludom podbitym, przetrwały częściowo do czasów współczesnych, co pokazuje poniższa prezentacja.

Dzieje Azerbejdżan.Tatarzy Kaukazu w podzielonym kraju:

Turkmeni Kaukazu. Powstanie Azerbejdżanu jako nowego ludu to efekt zasymilowania językowego i kulturowego mieszkańców Kaukazu przez przybyłe z drugiego brzegu Morza Kaspijskiego turkmeńskie plemiona Oguzów. O ile więc pod względem językowym Azerbejdżanie i Turkmeni po dziś dzień są sobie bardzo bliscy, to w kulturze oraz w fenotypie widać wyraźnie różnicę.

Między Persją a Turcją. Na zachodnim wybrzeżu Morza Kaspijskiego istniały państwa (m.in. Medów) z tradycjami sięgającymi głębokiej starożytności. Od IV w. panowało tu chrześcijaństwo, które stopniowało przejmowało w obrządku język i liturgię ormiańską (co stało się jedną z przyczyn dzisiejszych konfliktów). We wczesnym średniowieczu ziemie późniejszego Azerbejdżanu stały się, wraz z Dagestanem, północnym pograniczem kalifatu. Wtedy pojawił się tu islam oraz osadnictwo arabskie. W XI w. podbiły je plemiona Turków seldżuckich, zaczęła się językowa i kulturowa turkizacja. W XV w. władzę nad ludami turkijskimi Azerbejdżanu, a także częściowo nad Iranem oraz Irakiem oraz wschodnią Anatolią sprawowały plemienne konfederacje turkmeńskie Czarnego Barana (Kara Kojunłu) i Białego Barana (Ak Kojunłu). Od XV do XVIII w. o dusze i polityczną lojalność mieszkańców Azerbejdżanu rywalizowały osmańska Turcja oraz Persja.

Dzieje Turkmenów z Turkmenistanu. Naród plemion:

Lud Turkmenów. Wielka wędrówka Turków we wczesnym średniowieczu zapoczątkowała powstawanie ludu Turkmenów. > Narodził się on ze zmieszania się zislamizowanych turkijskich plemion (według ich genealogii wywodzących się od legendarnego kagana Oguza) z miejscowymi mieszkańcami rolniczych dolin i oaz zachodniej Azji Środkowej (potomkami starożytnych Partów, Tocharów, mieszkańców Margiany, Chorezmu itd.). Według jednej z etymologii słowo Turkmen oznaczało: będący jak Turcy, turkopodobny. Według innej jest to nazwa plemion Oguzów, które przyjęły islam (Turek + wiara; Turk + iman).

Część Turkmenów (należąca na ogół do innych plemion niż te, które wywędrowały dalej na zachód) pozostała w zachodniej Azji Środkowej. Powstało na tym obszarze państwo Wielkich Seldżuków, od którego oddzieliło się władztwo chorezmszachów opierających się na plemionach Oguzów i Kipczaków. Ówczesny Chorezm został zniszczony przez najazdy mongolskie w XIII w. Następstwem było rozbicie turkmeńskich federacji plemiennych, rozdrobnienie i przemieszanie się rodów turkmeńskich, kipczackich i mongolskich, które następnie weszły w skład współczesnych Turkmenów. Obszar ich zamieszkiwania (stepy, pustynie i oazy współczesnego Turkmenistanu) był peryferią państwa Hulagidów, a następnie władztw potomków Tamerlana oraz emirów Buchary, chanów Chiwy i szachów Persji.

Dzieje Ujgurów. Lud nowego pogranicza:

Sześciogród. Współcześni Ujgurzy odwołują się do kultury, języka, tradycji historycznych oraz piśmiennictwa Ujgurów średniowiecza, którzy stworzyli m.in. własne pismo, byli handlową i polityczną potęgą, rozwijali buddyzm, chrześcijaństwo nestoriańskie, manicheizm i islam oraz zbudowali nowoczesną administrację państwową imperium Czyngischana oraz w państwach sukcesyjnych rządzonych przez dynastie Czyngisydów, wywodzących się od Czagataja. Jednak te relacje z dawnymi przodkami są obecnie w nauce traktowane jako dość dyskusyjne, aczkolwiek została zachowana ciągłość osadnicza ludów turkijskich na tych terenach.

W XV w. używany od starożytności etnonim Ujgur wyszedł z użycia we wschodniej części Azji Środkowej. Powstało tam silne państwo Mogolistanu. Ogromną rolę odegrała w nim religia muzułmańska oraz wpływy kulturowe płynące z terenów dzisiejszego Uzbekistanu. W wersji przyjętej na tym obszarze dawała ona dużą wolność i niezależność kobietom. Suficki islam zdominował kulturę oraz mentalność mieszkańców oaz Kotlin Kaszgarskiej i Turfańskiej, którzy określali się do XIX–XX w. po prostu jako muzułmanie, tutejsi (jerłyk), względnie górale (tagłyk), lub za pomocą desygnatów geograficznych – od nazw oaz: Kaszgarczycy, Chotańczycy, Turfańczycy itd. Obszar ich zamieszkiwania był nazywany do XX w.

#publicystyka
#rosja #azerbejdzan #turkmenistan #chiny #kaukaz #azjasrodkowa