[R.....y]

Po wczorajszej wycieczce do Norwegii, pora na wycieczkę na wschód. Ale nie jakoś daleko, tylko do Szwecji.

Allsvenskan, bo tak nazywa się najwyższa liga w Szwecji, została założona w 1924 roku, a dokładnie 13 stycznia 1924r. Choć tak na prawdę to grano już w roku 1910, wtedy pod nazwą "Svenska Serien". Taka uwaga, zwycięzca Svenska Serien nie zostawał Mistrzem Szwecji aż do roku 1925. Tytuł Mistrza dostawała drużyna która wygrała Svenska Mästerskapet, czyli takiego Pucharu Szwecji. Do ciekawej sytuacji doszło w drugiej edycji SM, gdzie Örgryte IS pokonało… swoje rezerwy 1-0.Kończąc wątek Mästerskapetu, najbardziej utytułowanym klubem jest Örgryte IS, które w latach 1896 – 1925 wygrało te rozgrywki 11 razy. Wracając już do debiutanckiego sezonu Svenska Serien, to grało wtedy tylko 8 drużyn, systemem każda z każdym. Zwycięzcą pierwszej edycji zostało Örgryte IS wygrywając z AIK tylko lepszym stosunkiem bramek. W wygraniu ligi dla zespołu z Göteborga pomocne okazało się dość pokaźne zwycięstwo nad Vikingarną, gdzie rozgromili ją aż 13-0. Z ligą natomiast pożegnały się dwa kluby: Göteborgs FF oraz Västmanland-Nerike. W następnym sezonie Örgryte powtórzyło swój wyczyn wygrywając ligę. Niestety sezon 1911-12 nie odbył się bez problemów. Po pierwsze po zaledwie pierwszej kolejce wycofały się dwa kluby:
-IFK Eskilstuna oraz Vikingarnas. Ich miejsce zajęły Mariebergs IK oraz Göteborgs FF.
Wszystko fajnie, ale Mariebergs wycofał się po sześciu kolejkach, potem pozwolono im zagrać resztę spotkań. Jakby tego było mało, to ligę zakończono przed czasem, ze względu na brak czasu oraz przygotowania szwedzkiej drużyny narodowej do IO w 1912r.
I tak spadły cztery z dziewięciu zespołów. Sezony 1912-13 – 1916-17 to lata dominacji innego klubu z Göteborga - IFK. Wygrał on to trofeum pięć razy z rzędu, co pozwoliło mu to na zostanie najbardziej utytułowanym zwycięzcą tych rozgrywek. W latach 1917-1920 nie odbyły się żadne spotkania, dopiero w sezonie 1920-21 powrócono na rok, gdzie najlepszą drużyną, po raz kolejny okazali się zawodnicy Örgryte IS, których przydomek to Sällskapet, czyli społeczeństwo. W sezonie 21-22 nastąpiła roczna przerwa, po której tytuł zdobyli w sezonie 22-23* GAIS a w ostatnim roku funkcjonowania Svenska Serien najlepsi okazali się po raz czwarty "społeczniaki" z Göteborga.

*Warto dodać że w sezonie 22-23 nastąpił podział na grupy Wschód – Zachód, każda grupa składała się z sześciu zespołów, gdzie najgorsze zespoły grały baraż o utrzymanie, a wygrani tych grup grali ze sobą w finale składającym się z dwumeczu. Rok później zaniechano baraży o utrzymanie w skutek czego spadła ostatnia drużyna z grupy wschodniej: Djurgårdens IF, mimo iż na zachodzie gorsi od nich byli zawodnicy z Landskrony BoIS o cztery punkty.

W sezonie 1924-25 nastąpiła reogranizacja rozgrywek. Jak już wcześniej wspomniałem, zmieniono nazwę na Allsvenskan, grano systemem jesień – wiosna, w lidze było 12 zespołów, dwie najgorsze spadały, a najlepszy wygrywał tylko ligę, bo Mistrzem Szwecji był ten zespoł który wygrywał Puchar Szwecji. Pierwszym wygranym Allsvenskan okazała się ekipa GAIS. Najlepszym strzlecem okazał się Filip Johansson, który ustrzelił 39 bramek. Dopiero od sezonu 1930-31 aż do roku 1981 o zdobyciu mistrzostwa decydowało wygranie ligi, a nie pucharu. Dlatego też pierwszym klubem który wygrał Allsvenskan i tym samym został Mistrzem Szwecji jest drużyna GAIS, która jak już wcześniej wspomniałem, wygrała pierwsze Allsvenskan. Ciekawostką jest fakt że podczas trwania drugiej wojny światowej rozgrywki piłkarskie były niezaburzone (ze względu na neutralność Szwecji) a mistrzem w latach 39-45 za każdym razem był inny zespół. W sezonie 1959 nastąpiła zmiana formatu rozgrywek. Zamiast grania systemem jesień – wiosna grano wiosna – jesień. Następna zmiana to rok 1973 i poszerzenie Allsvenskan do 14 drużyn, z zachowaniem dwóch miejsc spadkowych. 8 lat później zadecydowano o barażach o utrzymanie gdzie grały zespoły z miejsc 11-12 ze zwycięzcami grupy północnej oraz południowej w drugiej lidze szwedzkiej.
W 1982 nastąpiło konkretne przeorganizowanie ekstraklasy. Mianowicie:
-Liga skurczyła się do 12 ekip.
-Zespoły z miejsc 1-8 awansowały do play-offów (1-8, 2-7, 3-6, 4-5) gdzie grano ćwierćfinały, półfinały oraz finał (wszystko w systemie dwumeczu)
-Zespoły z miejsc 9-12 grały z drużynami z miejsc 1-2 z grup Północnej i Południowej z drugiej ligi.
Rok później zlikwidowano baraże o utrzymanie na rzecz spadku dwóch ostanich ekip do drugiej ligi. Play-offy zostały. W 1985 zmniejszono liczbę drużyn grających w playoffach z 8 do 4. 6 lat później w 1991 natąpiła kolejna zmiana, coś na kształt naszej obecnej ekstraklasy. Zmniejszono Allsvenskan do 10 zespołów, a po sezonie zasadniczym została ona podzielona na Mästerskapsserien oraz Kvalsvenskan. Zespoły z miejsc 1-6 awansowy do Mästerskapsserien a te z miejsc 7-10 do Kvalsvenskan. W grupie mistrzowskiej zespoły otrzymywały połowę punktów z tych które zdobyły podczas sezonu zasadniczego, a jeśli wynik był nieparzysty, to zaokrąglano go o jeden w górę. Do Kvalsvenskan dodano czterech zwycięzców grup z drugiej ligi szwedzkiej. Tak powstała ośmio drużynowa grupa, gdzie każdy zaczynał z zerowym dorobkiem punktowym, każdy gral z każdym dwa razy, trzy pierwsze drużyny awansowały/utrzymywały się w Allsvenskan, czwarta grała baraż, a zespoły z miejsc 5-8 spadały do Division 1. W następnym sezonie w Kvalsvenskan zrezygnowano z baraży. Na 69 sezon Allsvenskan szwedzi pomyśleli. "#!$%@?, zmieniamy" i zmienili. Zrezygnowano z dwóch grup, na poczet jednej 14 drużynowej Allsvenskan, gdzie dwie ostatnie drużyny spadały, 11-12 grało baraż z zespołami z drugiej ligi, a mistrz był mistrzem. Bo od roku 1982 do 1992, mistrzem Szwecji był ten kto wygrał Puchar Szwecji. W 2000 nastąpiła kosmetyczna zmiana, i grała tylko jedna drużyna w barażach.
Sezon 2006 zakończył się pewną niespodzanką, bowiem BK Häcken zakwalifikował się do Pucharu Uefa w sezonie 07-08, dzięki temu że Szwecja dostała bonusowe miejsce za zajęcie miejsca w pierwszej trójce w rankingu Fair Play. A że w BK Häcken okazał się najlepszy w fair play to się załapał do europejskich pucharów. Ale żeby nie było im tak słodko, to "zakwalifikowali" się też do baraży o utrzymanie gdzie przegrali 1-4 w dwumeczu z IF Brommapojkarną (moim ulubionym szwedzkim klubem ( ͡° ͜ʖ ͡°) ) co oznaczało spadek. Niestety Bromma długo nie cieszyła się z gry w Allsenskan, bo przegrali z Trelleborgs FF walkę o utrzymanie gorszym bilansem bramkowym. W 2008 nastąpiła ostatnia zmiana w Allsvenskan. Ligę powiększono do 16, dwa ostatnie spadają a 14 zespów gra w barażach.

Obecnie szwedzka piłka nożna składa się z 10 poziomów, z czego pierwsze pięć jest kontrolowane przez SvFF (szwedzki odpowiednik PZPN-u) a poziomy 6-10 są szczeblami regionalnymi. W 2013 roku zarejestrowano 2510 drużyn z czego 299 były to rezerwy.

Różnego rodzaju ciekawostki:

Od sezonu 2008, rozgrywki zaczynają się pod koniec marca i trwają zwykle do drugiego tygodnia listopada. W swojej historii liczonej od 1924, w najwyższej klasie rozgrywkowej grały 63 drużyny. Żaden klub nie grał w każdym sezonie odkąd powstało Allsvenskan. Najwięcej sezonów ma AIK (87 z 91), a najwięcej sezonów z rzędu ma drużyna Malmö FF bo aż 63 (od 1936-37 do 1999).

W tym sezonie największym stadionem w lidze może poszczycić się AIK, które posiada 54,000 miejsc na swoim "Friends Arena" w Solnej. Na drugim biegunie jest zespół Falkenbergs FF i jego zaledwie 5,000 miejsc.

Najdłużej pracującym trenerem jest Peter Gerhardsson. Jest on trenerem BK Häcken od 20 listopada 2008 roku.

Najwięcej występów w Allsvenskan ma bramkarz, Sven Andersson. Wystąpił on w 431 meczach.

Natomiast najlepszym strzelcem w historii jest Sven Jonasson 254 bramek w 410 występach.

Do 1974 zagraniczni zawodnicy nie mogli grać w Allsvenskan. Pierwszym zagranicznym zawodnikem był Ronald Powell z Brynas IF, który zadebiutował 13 kwietnia 1974 roku.
Natomiast pierwszym piłkarzem spoza Europy był tunezyjczyk Melke Amri, który zadebiutował w 1977. Rok później islandczyk Teitur Þórðarson z Östers IF został pierwszym zagranicznym zawodnikiem który wygrał Allsvenskan.

Najbardziej utytułowanym klubem w historii jest Malmö FF które zdobyło 21 mistrzostw.
W Szwecji używa się tabeli medalowej gdzie istnieją cztery medale:
-Złoty za mistrzostwo (5 ptk)
-Duży srebrny za vice-mistrzostwo (3 ptk)
-Mały srebrny za trzecie miejsce (2 ptk)
-Brązowy za czwarte miejsce (1 ptk)

Obecnie tabela wygląda następująco:
1.Malmö FF 173 ptk
2.IFK Goteborg 145 ptk
3.IFK Norrkoping 107ptk

Natomiast jeśli chodzi o tabelę wszechczasów to tu rywalizacja jest zacięta.
1.Malmö FF 3324 ptk
2.IFK Goteborg 3312 ptk
3.AIK 3173 ptk
---
4.IFK Norrkoping 2735 ptk

Największa frekwencja na stadionie to mecz pomiędzy Orgryte a IFK Goteborg w 1959r.
Tamto spotkanie obejrzało aż 52,194 ludzi. Natomiast największa średnia frekwencja to też sezon 1959 i bardzo ładny wynik 13,369 ludzi na mecz. Wiązało się to ze zmianą systemu z jesień-wiosna na wiosna-jesień.

Jeśli chodzi o europejskie puchary to szwedzkie kluby mają czym się pochwalić.
W sezonie 1978-79 Malmo FF przegrało 0-1 w finale LM z Nottingham Forest.
W sezonach 1981-82 oraz 1986-87 IFK Goteborg wygrało Puchar UEFA. W sezonie 85-86 IFK Goteborg dotarło do półfinału LM, gdzie przegrało z Barceloną w rzutach karnych.

Wołam: @gumiorek @hkowal4 @pitkamaki @tintin94 @TomekRomek @polik95
---> obserwuj aby być na bieżąco. #skandynawskifutbol #pilkanozna

[rooger]

W sezonie 1978-79 Malmo FF przegrało 0-1 w finale LM z Nottingham Forest.

@Randallovy: A w półfinale nie wyeliminowali przypadkiem Wisły Kraków?

W połowie lat 90-tych szwedzki futbol zaczęła ogarniać niesamowita zapaść, zaczęło się od klubów, a potem, kiedy odeszła generacja H. Larssona przeniosło się to w pewnym stopniu na reprezentację. Po zakończeniu kariery przez Zlatana może być dramat.

a najwięcej sezonów z rzędu ma drużyna Malmö FF bo aż 63

[R.....y]

@rooger: Który im pomógł w awansie do Allsvenskan.
A Wisłę wyeliminowali w 1/4 Finału.