Wpis z mikrobloga

Nietzsche i ekonomia. Coś z mojego archiwum badawczego, bo bardzo lubię takie niuanse. Słynny ekonomista Joseph Schumpeter spopularyzował ideę twórczej destrukcji jako synonimu przełomowej innowacji, która niszczy stare struktury rynkowe i pozwala budować nowe. W Kapitalizmie, socjalizmie i demokracji (WN PWN 1995) Austriak napisał następująco:

Fundamentalnym impulsem, który uruchamia i utrzymuje w ruchu machinę kapitalistyczną jest pojawianie się nowych obiektów konsumpcji, nowych metod produkcji i transportu, nowych typów organizacji przemysłowych, wszystkich elementów tworzonych z inicjatywy kapitalisty (...), które stanowią przykłady tego samego procesu zmian przemysłowych (...), który rewolucjonizuje bez ustanku wnętrze struktury gospodarczej, niszcząc nieustannie elementy starzejące się i tworząc nieustannie nowe elementy. Ten proces kreatywnej destrukcji stanowi fundament kapitalizmu.

Przypisywanie idei twórczej destrukcji Schumpeterowi to powszechny błąd, popełniony na przykład tu. Cała koncepcja wywodzi się z Tako rzecze Zaratustra Nietzschego, a do analiz społecznych wykorzystał ją niemiecki socjolog Werner Sombart w pracy Socjalizm i ruch społeczny (1905, wyd. polskie Lwów 1907). Z tej książki zaczerpnął ją Schumpeter i opublikował po raz pierwszy w Teorii rozwoju gospodarczego (1911). W zależności od roku i tłumaczenia Tako…jest to tekst z podrozdziału „O Tysiącu i Jednym Celu” pierwszej części rozważań, który brzmi: „Zmienność wartości to zmienność tworzącego. Niszczy zawsze, kto twórcą być musi” (tłum. W. Berent 1995). Tutaj na stronie nr 28 pliku. Wiem, że podobnym terminem posługiwał się także Michaił Bakunin, ale nie znam dokładnie pracy, w której użył on tego sformułowania. Tak czy siak, twórcza destrukcja jest w pierwszej kolejności terminem filozoficznym, nie ekonomicznym o czym warto pamiętać.

Creative Destruction in Economics: Nietzsche, Sombart, Schumpeter #, bo stąd w dużej mierze korzystałem, by potem sprawdzić po polsku.

#ekonomia #filozofia
  • 9
@shadowboxer: Schumpeter nie odcisnął na ekonomii takiego piętna jak Smith, Marks czy Keynes, ale jego koncepcja (teraz już wiem, że nie tylko) "wichrów twórczej destrukcji" była jedną z najbardziej oryginalnych w ekonomicznej historii. I całkiem proroczą - ileż to firm o pewnej pozycji utraciło ją pod wpływem kreatywnego zniszczenia? IBM, Kodak, Nokia...

Innowacje zaś Schumpeter widział jako dzieła charyzmatycznych bohaterów i samotnych geniuszy, co paradoksalnie (wszak był marksistą) łączyło go z