Wpis z mikrobloga

O ekspertach z telewizji, prognozowaniu, lisach, jeżach i Philipie Tetlocku

Philip Tetlock prosił niemal 300 specjalistów o formułowanie prognoz dotyczących wielu wydarzeń z lat 80. i 90., takich jak wojna w Zatoce Perskiej czy japońska gorączka spekulacyjna na rynku nieruchomości. Wyniki prowadzonych przez niemal 20 lat badań przedstawił w książce Expert Political Judgment. Wyłania się z nich obraz pesymistyczny: prognozy były średnio nieco bardziej skuteczne, niż gdyby odpowiadano losowo, a eksperci zbyt pewni siebie (miało miejsce 15% zdarzeń, które "nie miały szans" wystąpić, a 25% tych, które "niemal na pewno" nie wystąpią – wystąpiło).

Okazało się jednak, że niektórzy eksperci radzą sobie lepiej niż inni – tę grupę Tetlock nazwał lisami, w odróżnieniu od drugiej grupy – jeży.

Jeże to osobowości typu A, które wierzą w wielkie idee – zasady rządzące światem w taki sposób, jakby były niepodważalnymi prawami regulującymi wszystkie interakcje społeczne. Przykładami takich osobowości są Karol Marks wyznający wiarę w walkę klas, Zygmund Freud ze swoją ideą podświadomości albo Malcolm Gladwell głoszący koncepcję "punktu przełomowego".

Lisy są z kolei niepozbieranymi istotami wierzącymi w mnóstwo pomniejszych idei i przyjmującymi różne podejścia do tego samego problemu. Lepiej tolerują niuanse, niepewność, złożoność i rozbieżne opinie. O ile jeże są łowcami poszukującymi wielkich myśli, lisy są cierpliwymi zbieraczami.

Jeże dobrze się sprzedają w TV, polityce i biznesie. Lisy mają z zaistnieniem w tych miejscach trudności, bowiem ich przekonanie o niepewności oraz nieprzewidywalności niektórych kwestii sprawia wrażenie braku przekonań czy pewności siebie.

Wzrost doświadczenia sprzyja jakości prognoz formułowanych przez lisy, ale skuteczność jeży wraz z nim spada. Podobnie z faktami – im więcej mają ich do dyspozycji jeże, tym chętniej nimi manipulują i żonglują, żeby potwierdzić słuszność swoich opinii.

Jeże odczuwają niechęć do uczenia się na własnych błędach, bowiem uznanie niepewności, którymi obarczone są ich prognozy, wymagałoby przyznania się do niedoskonałości wyznawanych teorii na temat funkcjonowania świata, a to ostatnia rzecz, którą jest skłonny zrobić ideowiec.

Lisy często potrafią robić to, do czego trzeba grupy jeży – mają zdolność imitowania w głowie procesu dochodzenia do konsensusu.


#psychologia (bo Tetlock psychologiem jest), #ciekawostki
H.....d - O ekspertach z telewizji, prognozowaniu, lisach, jeżach i Philipie Tetlocku...

źródło: comment_wq3C8LYkKHoW2jAx8VXeVzZKsADurVQP.jpg

Pobierz
  • 10
@CichyGlosZTyluGlowy: Z tym związana jest ciekawa koncepcja rynków prognostycznych, ale o tym innym razem.

Nawiasem mówiąc czasami rynek wybiera nieskuteczne prognozy – np. w przypadku prognozy pogody dla Januszy lepiej skłamać, że prawdopodobieństwo deszczu jest większe niż w rzeczywistości, bo tacy konsumenci wolą mylną informację o tym, że będzie padać, niż mylną o tym, że nie będzie (i faktycznie prognozy wystąpienia deszczu są sztucznie zawyżane).